دعای سقط جنین امام صادق

پرسش از وجود دعایی خاص از امام صادق (ع) برای سقط جنین، موضوعی حساس و نیازمند تبیین دقیق است. در هیچ یک از منابع معتبر و مستند شیعی، دعایی از امام صادق (ع) یا سایر ائمه معصومین (ع) برای سقط عمدی جنین وارد نشده است، چرا که این عمل، جز در موارد استثنایی و اضطراری، از نظر فقه اسلامی حرام و مذموم شمرده می شود. در حقیقت، آموزه های اهل بیت (ع) بر حفظ کرامت و جان انسان از بدو آفرینش تأکید دارند.

جستجو برای راهنمایی های معنوی در موضوع بارداری و حفظ جنین، نشانه فطرت پاک و توجه عمیق افراد به آموزه های دینی است. در مسیر پرفراز و نشیب زندگی، به ویژه در لحظات حساس و سرنوشت ساز، پناه بردن به دامن ائمه اطهار (ع) و تمسک به معارف الهی، راهگشای بسیاری از دشواری هاست. موضوع سقط جنین، به دلیل ظرافت ها و پیچیدگی های شرعی، اخلاقی و روانی، از جمله مسائلی است که نیاز به تبیین جامع و همدلانه دارد.

مکتب اهل بیت (ع) همواره بر ارزش والای حیات انسانی تأکید کرده و راهکارهای معنوی و فقهی متعددی را برای مواجهه با چالش های زندگی ارائه داده است. در این مقاله، به بررسی دقیق این موضوع می پردازیم که آیا دعای خاصی از امام صادق (ع) برای سقط عمدی جنین وجود دارد یا خیر، و در ادامه، آموزه های فقهی ایشان و دیگر ائمه (ع) را در مورد حرمت سقط جنین عمدی تبیین خواهیم کرد. همچنین، دعاهای معتبر و توصیه های ارزشمند اهل بیت (ع) برای جلوگیری از سقط خودبخودی (می س کاریاژ)، حفظ سلامت جنین و تثبیت بارداری معرفی خواهند شد.

دیدگاه امام صادق (ع) و اهل بیت (ع) درباره سقط عمدی جنین

یکی از مهم ترین پرسش هایی که ممکن است در ذهن افراد نقش ببندد، این است که آیا مکتب اهل بیت (ع) و به ویژه امام صادق (ع) توصیه ای برای سقط عمدی جنین دارند. پاسخ این پرسش، با توجه به اصول فقهی و اخلاقی اسلام، قاطعانه منفی است.

از منظر اسلام و مکتب ائمه اطهار (ع)، حیات انسانی از لحظه انعقاد نطفه، دارای کرامت و ارزش است. این کرامت، مبنای حرمت سقط جنین عمدی است. امام صادق (ع) و دیگر ائمه (ع)، که خود معلمان و مفسران حقیقی قرآن کریم و سنت پیامبر (ص) بودند، هرگز راهی برای انجام گناه یا عملی حرام را تعلیم نمی دهند. سقط عمدی جنین، جز در موارد بسیار محدود و اضطراری و با رعایت دقیق ضوابط شرعی، در اسلام حرام شمرده می شود.

حرمت سقط جنین از منظر فقه شیعه

فقهای شیعه، با استناد به آیات قرآن کریم و روایات معصومین (ع)، سقط جنین را به طور مطلق حرام می دانند. آیاتی مانند سوره نساء آیه 93 که به مجازات قتل عمد اشاره دارد، یا سوره مائده آیه 32 که کشتن یک انسان را به مثابه کشتن تمام بشریت می داند، همگی بر ارزش و حرمت جان انسان تأکید می کنند. اگرچه در برخی روایات از بین بردن جنین قبل از دمیده شدن روح، به صراحت قتل نفس به معنای قصاصی آن نامیده نشده، اما همین که برای آن دیه (جریمه مالی) تعیین شده، گواه بر اهمیت فوق العاده جان جنین و ممنوعیت سقط آن است.

مکتب اهل بیت (ع) جنین را از همان لحظه انعقاد نطفه، موجودی زنده و دارای حقوق می داند که باید حفظ شود. دیه ای که برای سقط جنین در مراحل مختلف رشد آن تعیین شده، به روشنی نشان دهنده این نگاه است که جنین از همان ابتدا دارای حق حیات است و از بین بردن آن، جرمی است که باید جبران شود.

تنها استثنای بسیار محدود که فقها با شروطی سخت گیرانه برای سقط جنین قائل شده اند، زمانی است که ادامه بارداری، خطر جانی قطعی و حتمی برای مادر به همراه داشته باشد و راه دیگری برای نجات جان مادر وجود نداشته باشد. حتی در این موارد نیز، شرط اصلی این است که روح هنوز به جنین دمیده نشده باشد (یعنی قبل از حدود چهار ماهگی). تصمیم گیری در چنین شرایطی باید با مشورت پزشکان متخصص و مجرب و سپس با استفتای از مراجع تقلید صورت گیرد.

حرمت سقط عمدی جنین، مگر در شرایط اضطرار و قبل از دمیدن روح با تأیید متخصصین و فتوای مرجع تقلید، از اصول مسلم فقه شیعه است که بر پایه آموزه های اهل بیت (ع) بنا شده است.

دعاهای امام صادق (ع) و اهل بیت (ع) برای حفظ جنین و تثبیت بارداری

با وجود عدم وجود دعای خاصی برای سقط عمدی جنین، آموزه های اهل بیت (ع) و به ویژه امام صادق (ع)، سرشار از توصیه ها و دعاهای ارزشمندی است که برای حفظ سلامت جنین، تثبیت بارداری و آرامش مادر به کار می روند. این ادعیه، نه برای پایان دادن به حیات، بلکه برای محافظت و افزایش خیر و برکت در این دوران حساس توصیه شده اند.

دعاهای عام و مجرب برای حفظ بارداری و سلامتی جنین

زنان باردار و خانواده هایشان که دغدغه سلامت فرزند خود را دارند، می توانند با تمسک به این ادعیه و انجام اعمال صالح، از خداوند متعال مدد جویند:

• تلاوت سوره های قرآن کریم: برخی سوره ها و آیات قرآن کریم، دارای خواص ویژه ای برای حفظ جنین و تسهیل بارداری هستند. از جمله این سوره ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
  • سوره حجرات: برای حفظ جنین و داشتن فرزندی صالح.
  • سوره انشقاق: برای آسان شدن وضع حمل و سلامتی مادر و جنین.
  • سوره قلم: به ویژه آیات ابتدایی آن، برای محافظت از جنین.
  • سوره یس و سوره واقعه: تلاوت این سوره ها برای آرامش روحی مادر و برکت در زندگی توصیه شده است.
  • آیت الکرسی: خواندن آیت الکرسی برای دفع بلا و حفظ از هر گونه شر، بسیار مجرب است و می تواند برای حفظ جنین نیز خوانده شود.
  • چهارقل: سوره های کافرون، اخلاص، فلق و ناس، برای حفظ از چشم زخم و بلایا بسیار مؤثرند.
• اذکار و ادعیه معتبر:
  • صلوات بر محمد و آل محمد: ذکر صلوات، گره گشای مشکلات و موجب نزول رحمت الهی است. مداومت بر آن در دوران بارداری، توصیه ای همیشگی است.
  • دعای نور حضرت زهرا (س): این دعا برای دفع تب و بیماری ها وارد شده و به طور کلی برای سلامتی و دفع شر مفید است.
  • دعای اللهم احفظ ولدی ما دام فی بطنی…: دعایی است که برای حفظ فرزند در شکم مادر وارد شده است. این دعا به این صورت آغاز می شود: اللهم احفظ ولدی مادام فی بطنی و اشفه انت الشافی لا شفاء الا شفاءک، شفاءً لا یغادر سقما… (خدایا فرزندم را تا زمانی که در شکم من است حفظ کن و او را شفا ده که تو شفا دهنده ای، شفایی که هیچ بیماری را باقی نگذارد.)
  • دعای عظم البلاء (نادعلی): این دعا برای رفع بلا و گرفتاری ها توصیه شده و می تواند برای دفع نگرانی ها و حفظ جنین از آسیب ها خوانده شود.
  • ذکر یا حافظ: مداومت بر این ذکر برای حفظ و نگهداری از موجودی زنده، توصیه شده است.

توصیه های روایی برای تثبیت بارداری و سلامت جنین

علاوه بر ادعیه، روایات اهل بیت (ع) حاوی توصیه های عملی و معنوی برای داشتن بارداری سالم و فرزندی صالح هستند:

1. صدقه دادن: صدقه، دفع کننده بلا و موجب جلب رحمت الهی است. مادران باردار می توانند با نیت حفظ فرزند و سلامت خود، صدقه دهند.
2. توسل به ائمه اطهار (ع): توسل به حضرات معصومین (ع)، به ویژه حضرت زهرا (س)، امام زمان (عج) و دیگر ائمه، برای رفع حاجات و محافظت از جنین بسیار مؤثر است.
3. دوری از گناهان و استغفار: پاکی روح و جسم، نقش مهمی در سلامت جسمی و روحی مادر و جنین دارد. استغفار و توبه، موجب آرامش قلب و نزول برکات الهی می شود.
4. تغذیه حلال و طیب: تغذیه صحیح و حلال، نه تنها بر سلامت جسمی مادر و جنین اثر می گذارد، بلکه بر تربیت روحی و اخلاقی فرزند نیز تأثیرگذار است. امام صادق (ع) و دیگر ائمه همواره بر اهمیت لقمه حلال و پاک تأکید داشته اند.
5. آداب خاص بارداری: در منابع روایی و طب الائمه، آداب و توصیه هایی برای دوران بارداری ذکر شده که شامل رعایت بهداشت، تغذیه مناسب، دوری از اضطراب و انجام اعمال مستحبی است.

کرامت جنین در مکتب امام صادق (ع) و اهل بیت (ع)

فلسفه حرمت سقط جنین در اسلام و مکتب شیعه، ریشه در کرامت والای انسانی دارد که خداوند به آن بخشیده است. از منظر اهل بیت (ع)، حیات، هدیه ای الهی است که باید از آن پاسداری شود.

ارزش وجودی انسان از ابتدای نطفه

امام صادق (ع) و سایر ائمه (ع) در روایات متعددی به مراحل خلقت انسان و اهمیت آن اشاره کرده اند. این روایات، بر این نکته تأکید دارند که حتی قبل از دمیدن روح، جنین دارای نوعی حیات و استعداد وجودی است که نباید نادیده گرفته شود. قرآن کریم نیز مراحل آفرینش انسان را از نطفه آغاز می کند و به آن ارزش می بخشد.

شاید بتوان گفت کرامت جنین تنها پس از دمیدن روح در او نیست، بلکه از همان لحظه نخستین شکل گیری نطفه، این موجود در مسیر تکامل و تبدیل شدن به یک انسان کامل است. لذا، هرگونه تلاشی برای از بین بردن این فرآیند طبیعی، به منزله نادیده گرفتن تدبیر الهی و حیات در حال تکوین است.

حکم دیه برای سقط جنین: نشانه ای از اهمیت جان جنین

یکی از مهم ترین دلایل فقهی بر کرامت جنین و حرمت سقط آن، تعیین دیه برای سقط جنین در مراحل مختلف رشد است. دیه، جریمه ای مالی است که برای جبران خسارت جانی وارد شده به یک فرد پرداخت می شود. تعیین دیه برای جنین، حتی قبل از دمیدن روح، نشان می دهد که از نظر اسلام، جنین یک موجود دارای حقوق است که جان او مورد احترام و حمایت شریعت قرار دارد. میزان دیه، متناسب با مراحل رشد جنین افزایش می یابد:

مرحله رشد جنین	حکم دیه (به صورت کلی)
نطفه (پس از انعقاد)	۲۰ دینار (طلای خالص)
علقه (خون بسته)	۴۰ دینار
مضغه (پاره گوشت)	۶۰ دینار
عظام (استخوان بندی)	۸۰ دینار
شکل گیری اعضا (قبل از روح)	۱۰۰ دینار
پس از دمیدن روح (پسر)	دیه کامل یک انسان (۱۰۰۰ دینار)
پس از دمیدن روح (دختر)	نصف دیه کامل یک انسان (۵۰۰ دینار)
این ارقام تقریبی هستند و ممکن است با نرخ روز تغییر کنند. مشاوره با مرجع تقلید ضروری است.

این تفاوت در میزان دیه، به خوبی تأکید می کند که هرچه جنین در مسیر تکامل خود پیشرفت می کند و به مرحله انسانیت نزدیک تر می شود، ارزش و حرمت بیشتری پیدا می کند و از بین بردن آن گناهی بزرگ تر و مستلزم جبران بیشتری است. این احکام، نشانگر عمق نگاه اسلام به اهمیت حیات و تکوین انسان است.

راهنمایی های معنوی در شرایط دشوار و اضطرار

زندگی پر از چالش هایی است که گاه انسان را در موقعیت های دشوار و بغرنج قرار می دهد. مسائل مرتبط با بارداری و سقط جنین نیز از این قاعده مستثنی نیستند. در این شرایط، راهنمایی های معنوی مکتب اهل بیت (ع) می تواند نور امید و آرامش را به دل ها بتاباند.

برای کسانی که در شرایط اضطرار قرار گرفته اند

گاهی اوقات، شرایط پزشکی به گونه ای پیش می رود که ادامه بارداری، خطر جانی حتمی برای مادر به همراه دارد. در چنین مواقعی، فقه شیعه، با رعایت شروطی، سقط جنین را برای حفظ جان مادر جایز می شمارد. این موارد، از مصادیق اضطرار هستند که در آن ها حفظ جان مادر بر جان جنین (قبل از دمیدن روح) ارجحیت پیدا می کند.

1. مشورت با متخصصین: اولین و مهم ترین گام، مشورت با پزشکان متخصص، متعهد و مجرب است که بتوانند وضعیت را به درستی تشخیص دهند و راهکارهای درمانی را ارائه کنند.
2. مراجعه به مرجع تقلید: پس از تأیید قطعی پزشکان مبنی بر خطر جانی برای مادر و عدم وجود راهکار درمانی دیگر، لازم است که با مرجع تقلید خود استفتاء کرده و نظر شرعی را جویا شوید. این مرحله از اهمیت بالایی برخوردار است.
3. توکل و دعا: در این مسیر دشوار، توکل بر خداوند متعال و توسل به ائمه اطهار (ع) می تواند آرامش بخش دل ها باشد. دعا برای گشایش امور، تسلیم در برابر مشیت الهی و طلب صبر، از مهم ترین اعمال معنوی در این شرایط است.

برای کسانی که به هر دلیلی اقدام به سقط جنین عمدی کرده اند

برخی افراد ممکن است، سهواً، جهلاً یا به دلیل شرایط سخت زندگی و فشارهای روانی، تصمیمی اشتباه گرفته و اقدام به سقط جنین عمدی کرده باشند. پس از این عمل، احساس پشیمانی و گناه، می تواند فشار روحی زیادی را بر فرد تحمیل کند. مکتب اهل بیت (ع) در این شرایط نیز دریچه ای از امید و رحمت را به روی بندگان باز می کند.

1. توبه نصوح و استغفار: اسلام دین رحمت و مغفرت است. خداوند متعال، همواره توبه کنندگان را می پذیرد. اولین و مهم ترین گام، توبه نصوح (توبه خالصانه) و استغفار از گناه انجام شده است. اعتراف به اشتباه، پشیمانی قلبی و تصمیم بر عدم تکرار آن، ارکان اصلی توبه هستند. دعاهایی مانند دعای کمیل و ذکر استغفرالله ربی و اتوب الیه می توانند در این مسیر کمک کننده باشند.
2. پرداخت دیه جنین: در صورتی که سقط جنین عمدی صورت گرفته باشد، پرداخت دیه جنین (طبق حکم مرجع تقلید) به عنوان جبران مالی و معنوی، بر عهده کسی است که مسبب آن بوده است. این دیه باید به ورثه جنین (معمولاً والدین دیگر، یا در صورت عدم وجود، به فقرا) پرداخت شود. این عمل، علاوه بر جنبه شرعی، می تواند به آرامش روحی فرد کمک کند.
3. امید به رحمت واسعه الهی: هرگز نباید از رحمت خداوند ناامید شد. قرآن کریم می فرماید: قُلْ یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَی أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن رَّحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ (سوره زمر، آیه 53)؛ بگو ای بندگان من که بر خود اسراف کرده اید، از رحمت خدا ناامید نشوید که خداوند همه گناهان را می آمرزد، اوست آمرزنده مهربان. با توبه خالصانه و جبران مافات، می توان به آمرزش الهی امیدوار بود.
4. خدمت به دیگران: انجام کارهای خیر، کمک به نیازمندان و خدمت به جامعه، می تواند کفاره بسیاری از گناهان باشد و روح انسان را تسکین بخشد.

در هر شرایط دشواری، چه اضطرار برای حفظ جان و چه پشیمانی از خطایی گذشته، آرامش قلب در گرو توکل به خداوند، مشورت با اهل فن و استغفار و توبه صادقانه است.

مقایسه دیدگاه های فقهی در سقط جنین

موضوع سقط جنین در فقه اسلامی، مورد بحث و بررسی گسترده ای قرار گرفته است و با وجود اجماع بر حرمت سقط جنین پس از دمیدن روح، در مورد جنین قبل از دمیدن روح و شرایط استثنایی، تفاوت هایی در دیدگاه ها وجود دارد. در اینجا به بررسی کلی دیدگاه اهل سنت و شیعه می پردازیم:

دیدگاه اهل سنت

در میان مذاهب چهارگانه اهل سنت (حنفی، شافعی، مالکی، حنبلی)، در مورد زمان جواز سقط جنین قبل از دمیدن روح اختلاف نظر وجود دارد. نقطه اشتراک همه این مذاهب، ممنوعیت مطلق سقط جنین پس از دمیدن روح است. اما قبل از این مرحله:

• حنفی ها: برخی از فقهای حنفی، سقط جنین را در ۴۰ روز اول بارداری و در برخی موارد تا ۱۲۰ روزگی (قبل از دمیدن روح) با عذر موجه جایز می دانند.
• شافعی ها: نظر غالب فقهای شافعی، عدم جواز سقط جنین از لحظه استقرار نطفه است، اما برخی نیز با شروطی، سقط را قبل از ۴۰ روزگی مجاز می دانند.
• حنبلی ها: دیدگاه های مشابهی با شافعی ها دارند و در مورد جواز سقط قبل از ۴۰ روزگی با احتیاط بیشتری نظر می دهند.
• مالکی ها: عموماً سقط جنین را در هیچ مرحله ای از بارداری جایز نمی دانند، مگر در صورت ضرورت شدید برای حفظ جان مادر.

به طور کلی، دیدگاه اهل سنت نیز بر حرمت سقط جنین تأکید دارد، اما در مصادیق عذر موجه و زمان مجاز پیش از دمیدن روح، با یکدیگر اختلاف نظرهایی دارند. شایان ذکر است که در تمامی مذاهب، سقط جنین به دلیل فقر، جنسیت جنین یا عدم تمایل به فرزندآوری، به هیچ عنوان مجاز نیست.

دیدگاه شیعه امامیه

همانطور که پیش تر نیز اشاره شد، فقهای شیعه امامیه بر این عقیده اند که سقط جنین از زمان استقرار نطفه در رحم (لحظه انعقاد) حرام است و این حکم در همه مراحل رشد جنین جاری است. دلایل این حرمت، مبتنی بر آیات قرآن و روایات اهل بیت (ع) است که بر کرامت حیات انسانی از همان ابتدای خلقت تأکید دارند.

تنها استثنای مورد اجماع فقهای شیعه برای جواز سقط جنین، زمانی است که ادامه بارداری، خطر جانی قطعی و حتمی برای مادر دارد و هیچ راه دیگری برای نجات جان مادر وجود ندارد. در این شرایط نیز، سقط باید قبل از دمیدن روح (قبل از حدود چهار ماهگی) انجام شود و پس از دمیدن روح، حتی اگر جان مادر در خطر باشد، سقط جنین حرام است. در این صورت، فقها معتقدند که باید مادری که در حال احتضار است را رها کرد تا مرگش فرا رسد تا جنین زنده بماند.

سقط جنین به دلایلی مانند فقر، عدم تمایل، یا حتی معلولیت شدید جنین (اگرچه این مورد در برخی کشورها و با فتواهای خاص اهل سنت ممکن است مطرح شود، اما در فقه شیعه، مادامی که جنین دارای حیات باشد و جان مادر در خطر نباشد، سقط آن جایز نیست)، در مکتب شیعه ممنوع است. این سخت گیری در فقه شیعه، نشانه ای از اهمیت فوق العاده ای است که اسلام برای حیات انسان قائل است.

قوانین سقط جنین در کشورهای اسلامی

با توجه به تفاوت ها در دیدگاه های فقهی و همچنین شرایط اجتماعی و سیاسی، قوانین مربوط به سقط جنین در کشورهای اسلامی بسیار متنوع است. این تنوع نشان دهنده چگونگی تفسیر و اجرای احکام فقهی در بستر قوانین مدنی است:

• کشورهایی با قوانین نسبتاً آزاد: در برخی کشورهای اسلامی مانند ترکیه و تونس، سقط جنین در سه ماهه اول بارداری (و با شروطی خاص در مراحل بعدی) تا حدودی مجاز است. این قوانین معمولاً تحت تأثیر دیدگاه های فقهایی هستند که سقط جنین را قبل از دمیدن روح با عذر موجه جایز می دانند.
• کشورهایی با قوانین محدود: در بسیاری از کشورهای اسلامی از جمله عراق، مصر، اندونزی و پاکستان، سقط جنین به شدت محدود است و عمدتاً فقط در صورتی مجاز شمرده می شود که جان مادر به خاطر ادامه بارداری در خطر باشد.
• عربستان سعودی: در این کشور، سقط جنین تنها در صورتی مجاز است که جان مادر در خطر باشد و موضوع باید توسط تیم پزشکی بررسی و تأیید شود، همچنین سن جنین باید کمتر از چهار ماه باشد.
• ایران: بر طبق مبانی حقوقی شیعه، سقط جنین به طور کلی ممنوع است. اما بر اساس اصل ضرورت و اضطرار، در صورتی که ادامه بارداری خطر جانی برای مادر داشته باشد و قبل از دمیدن روح (معمولاً تا حدود ۱۸ هفتگی)، سقط جنین با تأیید پزشکان متخصص و فتوای مرجع تقلید جایز خواهد بود. همچنین در مورد برخی ناهنجاری های شدید جنین که ادامه حیات را برای جنین غیرممکن می سازد، با رعایت شرایط خاص و در موعد مقرر شرعی، امکان سقط درمانی فراهم شده است.

این تفاوت ها نشان دهنده اهمیت مشورت با متخصصین امر (پزشکان و فقها) در هر مورد خاص است، چرا که مسائل شرعی و فقهی نیازمند دقت و شناخت کامل شرایط هستند.

نتیجه گیری: آرامش، توکل و عمل به آموزه های اهل بیت (ع) در مسیر بارداری

در مسیر پر از امید و گاهی نگرانی های بارداری، مراجعه به آموزه های اهل بیت (ع) می تواند آرامش بخش دل ها و راهنمای راه باشد. جستجو برای دعای سقط جنین امام صادق بیش از هر چیز، نشان دهنده نیاز عمیق به هدایت معنوی در مواجهه با این موضوع حساس است. همانطور که بیان شد، هیچ دعایی از امام صادق (ع) یا سایر ائمه (ع) برای سقط عمدی جنین وجود ندارد، چرا که این عمل، جز در موارد بسیار نادر و اضطراری برای حفظ جان مادر و قبل از دمیدن روح، حرام شمرده می شود.

اهمیت حیات انسانی از لحظه انعقاد نطفه، کرامت جنین، و ضرورت حفظ آن، از اصول خدشه ناپذیر مکتب اسلام و اهل بیت (ع) است. تعیین دیه برای سقط جنین در مراحل مختلف، بهترین گواه بر این دیدگاه عمیق و محترمانه نسبت به جان انسان در حال تکوین است. در مقابل، برای حفظ جنین از آسیب ها، تثبیت بارداری و تضمین سلامتی مادر و فرزند، ادعیه و توصیه های ارزشمندی از ائمه اطهار (ع) وارد شده که با توکل بر خداوند و مداومت بر آن ها، می توان از برکات الهی بهره مند شد.

برای کسانی که در شرایط اضطرار قرار می گیرند، مشورت با پزشکان متخصص و مجرب و سپس مراجعه به مراجع تقلید، تنها راه حل شرعی و منطقی است. و برای عزیزانی که به هر دلیلی، سهواً یا از روی جهل، در گذشته مرتکب خطایی در این زمینه شده اند، باب توبه و استغفار همواره گشوده است. رحمت واسعه الهی شامل حال توبه کنندگان است و با پشیمانی خالصانه و جبران مافات (مانند پرداخت دیه)، می توان امید به آمرزش و آرامش روحی داشت.

در پایان، آنچه در تمام مراحل زندگی، به ویژه در لحظات حساس بارداری، اهمیت می یابد، آرامش روحی، توکل کامل بر خداوند متعال و عمل به رهنمودهای روشنگر ائمه اطهار (ع) است. این مسیر، نه تنها به سلامت جسم و جان می انجامد، بلکه موجب تربیت نسلی صالح و پرهیزگار خواهد شد.