دادخواست طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه

در صورتی که مرد از پرداخت نفقه همسر خود سر باز زند یا توانایی پرداخت آن را نداشته باشد، قانون مدنی به زن این حق را می دهد که برای دادخواست طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه به دادگاه مراجعه کند. این حق بر اساس ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی است که به زن امکان جدایی قانونی را می دهد. در چنین شرایطی، زن می تواند با طی مراحل قانونی و اثبات عدم دریافت نفقه، از همسر خود جدا شود.

زندگی مشترک بر پایه حقوق و تکالیفی بنا شده است که هر یک از زوجین ملزم به رعایت آن ها هستند. یکی از اساسی ترین این تکالیف، پرداخت نفقه توسط شوهر به همسر خود است. این تکلیف نه تنها جنبه اخلاقی دارد، بلکه از نظر قانونی نیز یک الزام محسوب می شود. زمانی که این تکلیف مهم از سوی مرد نادیده گرفته می شود، زن با مشکلات و چالش های جدی روبرو می شود که می تواند پایداری زندگی مشترک را به خطر اندازد. قانون گذار با درک این شرایط، راه هایی را برای حمایت از حقوق زن پیش بینی کرده است، که از جمله مهم ترین آن ها، حق طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه است. این مسیر قانونی، دریچه ای برای خروج از وضعیتی دشوار و بازپس گیری آرامش و استقلال مالی زن محسوب می شود.

فرآیند طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه، مسیری حقوقی و پیچیده است که آگاهی کامل از جزئیات آن برای زنان متقاضی این نوع طلاق، حیاتی است. این راهنما با هدف ارائه اطلاعات جامع و گام به گام برای زنانی تهیه شده است که در پی اثبات عدم پرداخت نفقه و جدایی از همسر خود هستند. در این مقاله، تمامی ابعاد حقوقی، مراحل عملی و نکات کلیدی مرتبط با دادخواست طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه مورد بررسی قرار می گیرد تا با بینشی عمیق و آگاهی کافی، بتوانید این مسیر قانونی را با موفقیت طی کنید.

مفاهیم پایه و مبانی حقوقی نفقه و طلاق

برای ورود به بحث دادخواست طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه، ابتدا باید با مفاهیم پایه ای نفقه و شرایط قانونی آن آشنا شد. نفقه، یک حق مالی است که قانون گذار برای زن در عقد دائم، در نظر گرفته و بر عهده مرد قرار داده است.

نفقه چیست و شامل چه مواردی می شود؟

نفقه در لغت به معنای خرج و هزینه زندگی است، اما در اصطلاح حقوقی و بر اساس ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی ایران، شامل تمامی نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن می شود. این موارد نه تنها جنبه های اولیه زندگی را پوشش می دهند، بلکه به کیفیت و شأن زندگی زن نیز توجه دارند.

اقلام تشکیل دهنده نفقه

نفقه زن شامل موارد متعددی است که باید به طور کامل توسط شوهر تامین شود. این اقلام، متناسب با نیازهای روزمره و شأن اجتماعی و خانوادگی زن تعیین می شوند:

• مسکن: محلی مناسب برای زندگی که امنیت و آرامش زن را تامین کند.
• البسه: پوشاک کافی و متناسب با فصول مختلف و نیازهای زن.
• غذا: خوراک کافی و مقوی برای حفظ سلامتی.
• اثاث منزل: لوازم و وسایل ضروری برای زندگی در منزل.
• هزینه های درمانی و بهداشتی: شامل دارو، مراجعه به پزشک و سایر خدمات درمانی.
• خدمتکار (در صورت عادت): اگر زن در خانواده ای با عادت به داشتن خدمتکار بزرگ شده باشد، تامین خدمتکار نیز جزو نفقه محسوب می شود.

این موارد باید به گونه ای تامین شوند که زن بتواند زندگی متناسب با شأن و جایگاه خود را داشته باشد و از این حیث دچار سختی و عسر و حرج نشود.

تمکین چیست و چه تاثیری بر نفقه دارد؟

یکی از مهم ترین شروط برای استحقاق زن به دریافت نفقه، «تمکین» او از شوهر است. تمکین به معنای ایفای وظایف زناشویی است و به دو بخش تقسیم می شود:

• تمکین عام: به معنای زندگی کردن زن در منزل مشترک و ایفای وظایف کلی خانوادگی و اجتماعی در قبال شوهر است.
• تمکین خاص: به معنای برقراری رابطه زناشویی متعارف بین زوجین است.

اگر زن بدون دلیل موجه از تمکین خودداری کند (ناشزه باشد)، حق نفقه از او ساقط می شود. اما در برخی موارد، عدم تمکین زن موجه است و او همچنان مستحق نفقه خواهد بود.

اگر زن بدون دلیل موجه از تمکین خودداری کند (ناشزه باشد)، حق نفقه از او ساقط می شود، مگر اینکه عدم تمکین او موجه باشد و بر این اساس، حق دریافت نفقه همچنان برای او باقی می ماند.

موارد موجه عدم تمکین

قانون گذار در شرایط خاصی، عدم تمکین زن را موجه دانسته و او را مستحق دریافت نفقه می داند. این موارد شامل شرایطی است که ادامه زندگی مشترک یا تمکین، برای زن خطرناک یا غیرقابل تحمل باشد:

• خوف ضرر جانی، مالی یا شرافتی: اگر زن در زندگی با شوهر، از نظر جانی (کتک کاری، آزار جسمی)، مالی (تبدیل اموال زن، تهدید مالی) یا شرافتی (اتهام زنی، بدنامی) احساس خطر کند، می تواند از تمکین خودداری کرده و همچنان نفقه دریافت کند.
• بیماری های مسری یا مقاربتی زوج: در صورتی که شوهر به بیماری های خطرناک یا مقاربتی مبتلا باشد که سلامت زن را به خطر اندازد.
• عدم تهیه مسکن مناسب: اگر شوهر مسکن مناسب و در شأن زن را فراهم نکند.
• سوء رفتار و عدم رعایت شأن زن: اگر شوهر رفتاری توهین آمیز یا نامناسب با زن داشته باشد که ادامه زندگی را برای او دشوار سازد.

در این موارد، زن باید بتواند موجه بودن عدم تمکین خود را در دادگاه اثبات کند تا همچنان مستحق نفقه شناخته شود.

حق طلاق زن به دلیل عدم پرداخت نفقه (ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی)

یکی از مهم ترین حقوقی که قانون مدنی برای زن در مواجهه با عدم پرداخت نفقه پیش بینی کرده است، حق طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه است. این حق در ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی به صراحت بیان شده و راهگشای بسیاری از زنان است.

تشریح کامل ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی

ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی مقرر می دارد: «در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه و عدم امکان اجرای حکم محکمه و الزام او به دادن نفقه، زن می تواند برای طلاق به حاکم رجوع کند و حاکم شوهر او را اجبار به طلاق می نماید، همچنین است در صورت عجز شوهر از دادن نفقه.» این ماده، اساس طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه را تشکیل می دهد و برای بسیاری از زنان، راه نجاتی از شرایط سخت مالی و روانی است.

بررسی ارکان و شرایط اعمال ماده ۱۱۲۹

برای اینکه زن بتواند از حق طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه بر اساس ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی استفاده کند، باید شرایط و ارکان خاصی احراز شود. این شرایط، پشتوانه قانونی لازم را برای درخواست طلاق فراهم می آورد:

1. استنکاف شوهر از دادن نفقه (عامدانه):

   این شرط به معنای امتناع عمدی شوهر از پرداخت نفقه است، در حالی که توانایی مالی برای پرداخت آن را دارد. زن باید ثابت کند که شوهرش از روی عمد و با وجود تمکن مالی، از انجام این تکلیف قانونی سر باز می زند. این موضوع معمولاً با ارائه مدارکی مانند اظهارنامه رسمی مطالبه نفقه، یا شهادت شهود قابل اثبات است.

2. عدم امکان اجرای حکم محکمه و الزام زوج به پرداخت نفقه:

   این مرحله یکی از پیچیده ترین و مهم ترین بخش ها است. زن ابتدا باید برای مطالبه نفقه معوقه و جاری خود، به دادگاه مراجعه کرده و حکم قطعی محکومیت شوهر را به پرداخت نفقه اخذ کند. پس از صدور حکم قطعی، باید برای اجرای آن، درخواست صدور اجرائیه کند. اگر با وجود صدور اجرائیه و تلاش برای وصول نفقه، باز هم امکان اجرای حکم (مثلاً به دلیل عدم وجود اموال قابل توقیف از شوهر) فراهم نشود، زن می تواند دادخواست طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه را مطرح کند. به عبارت دیگر، زن باید نشان دهد که تمامی راه های حقوقی برای الزام شوهر به پرداخت نفقه را امتحان کرده، اما ناکام مانده است.

3. عجز شوهر از دادن نفقه (ناتوانی مالی):

   حتی اگر شوهر تمکن مالی برای پرداخت نفقه را نداشته باشد، این امر نیز می تواند مبنای طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه قرار گیرد. در این حالت، زن نیازی به اثبات عمدی بودن استنکاف ندارد؛ صرف ناتوانی شوهر از تامین نفقه، خود به خود حق طلاق را برای زن ایجاد می کند. اثبات عجز مالی معمولاً از طریق استعلام های بانکی، لیست دارایی ها، و مدارک شغلی شوهر انجام می شود. این وضعیت نشان می دهد که زندگی مشترک از نظر مالی به بن بست رسیده و زن چاره ای جز درخواست جدایی ندارد.

برای زنانی که در این مسیر گام برمی دارند، جمع آوری مستندات قوی و راهنمایی گرفتن از یک وکیل متخصص، می تواند تفاوت بزرگی در نتیجه پرونده ایجاد کند.

تفاوت طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه با سایر موارد عسر و حرج

طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه، اگرچه خود نوعی از عسر و حرج (سختی و تنگنا) برای زن محسوب می شود، اما از نظر قانونی مسیری مشخص و مستقل از سایر موارد عسر و حرج دارد. در موارد عمومی عسر و حرج (مانند اعتیاد، سوء رفتار، بیماری های خاص)، زن باید اثبات کند که ادامه زندگی مشترک برای او غیرقابل تحمل و مشقت بار است. اما در مورد عدم پرداخت نفقه، ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی به طور خاص، این مورد را به عنوان دلیلی مستقل و بدون نیاز به اثبات گسترده عسر و حرج، برای طلاق زن در نظر گرفته است. این یعنی قانون گذار خود، عدم پرداخت نفقه را به حدی مشقت زا می داند که برای آن حق طلاق مستقل قائل شده است.

مراحل عملی ثبت دادخواست طلاق

فرآیند طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه، یک مسیر گام به گام است که مستلزم دقت و پیگیری حقوقی است. برای زنانی که به دنبال این نوع طلاق هستند، شناخت این مراحل حیاتی است.

پیش نیازهای کلیدی قبل از ثبت دادخواست طلاق

قبل از هر اقدامی برای ثبت دادخواست طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه، زن باید شرایط و پیش نیازهای خاصی را فراهم کند تا پرونده او از استحکام کافی برخوردار باشد. این مرحله، سنگ بنای موفقیت در پرونده طلاق است.

الف) اثبات تمکین یا وجود معاذیر موجه

همانطور که پیش تر گفته شد، شرط اصلی دریافت نفقه و به تبع آن، طرح دادخواست طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه، تمکین زن است. زن باید ثابت کند که یا از همسر خود تمکین کرده و ناشزه نبوده است، یا اگر تمکین نکرده، دارای معاذیر موجه قانونی بوده است.

• گواهی عدم تمکین زوج/ دادنامه عدم تمکین (اگر زوج دعوا کرده باشد): اگر شوهر پیش از این دعوای عدم تمکین را مطرح کرده و نتوانسته باشد آن را ثابت کند، رأی دادگاه مبنی بر رد دعوای او، مدرک محکمی برای اثبات تمکین زن است.
• اثبات تمکین زن: در صورتی که دعوایی از سوی زوج مطرح نشده باشد، زن می تواند با شهادت شهود، مدارک و اسناد مربوط به زندگی مشترک و حضور در منزل مشترک، تمکین خود را به دادگاه اثبات کند.

ب) مطالبه نفقه و اخذ حکم قطعی

این گام، یکی از مهم ترین پیش نیازها برای طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه است. زن باید ابتدا به طور رسمی و قانونی نفقه خود را مطالبه کرده و حکم قطعی آن را از دادگاه خانواده دریافت کند.

1. نحوه طرح دادخواست مطالبه نفقه جاری و معوقه:

   زن باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست مطالبه نفقه جاری (نفقه ای که از زمان طرح دادخواست تا صدور حکم تعلق می گیرد) و نفقه معوقه (نفقه ای که در گذشته پرداخت نشده است) را مطرح کند. در این دادخواست، باید جزئیات مربوط به مدت زمان عدم پرداخت نفقه و میزان تقریبی آن قید شود.

2. مدارک لازم برای دادخواست مطالبه نفقه:

   مدارکی از قبیل عقدنامه، شناسنامه و کارت ملی، و در صورت وجود، شهادت شهود و مستندات مالی (مانند فیش های واریزی یا عدم واریزی) لازم است. هر مدرکی که بتواند عدم پرداخت نفقه را اثبات کند، می تواند مفید باشد.

3. نقش کارشناس دادگستری در تعیین میزان نفقه:

   دادگاه برای تعیین میزان نفقه، پرونده را به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع می دهد. کارشناس با در نظر گرفتن شأن زن، وضعیت خانوادگی و اجتماعی او، و توانایی مالی شوهر، میزان نفقه را تعیین می کند. نظر کارشناس معمولاً مبنای صدور حکم دادگاه قرار می گیرد.

4. اخذ حکم قطعی محکومیت زوج به پرداخت نفقه (اهمیت قطعی شدن حکم):

   پس از صدور رأی توسط دادگاه بدوی، ممکن است زوج نسبت به آن اعتراض کرده و درخواست تجدیدنظر خواهی کند. زن باید تا قطعی شدن حکم محکومیت زوج به پرداخت نفقه صبر کند. حکم قطعی، سندی لازم الاجرا است و بدون آن، امکان پیگیری دادخواست طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه وجود ندارد.

ج) درخواست صدور اجرائیه و عدم امکان اجرای آن

پس از قطعی شدن حکم نفقه، زن باید برای اجرای آن اقدام کند. این مرحله، اثبات می کند که با وجود حکم قانونی، شوهر همچنان از پرداخت نفقه امتناع می کند یا توانایی آن را ندارد.

1. مراحل دریافت اجرائیه از دادگاه:

   زن پس از قطعی شدن حکم، باید به شعبه صادرکننده رأی مراجعه کرده و درخواست صدور اجرائیه کند. اجرائیه به شوهر ابلاغ می شود و او ملزم است ظرف مهلت قانونی (معمولاً ۱۰ روز) نسبت به پرداخت نفقه اقدام کند.

2. تلاش برای اجرای حکم و اثبات عدم توانایی در وصول نفقه:

   اگر شوهر پس از ابلاغ اجرائیه، نفقه را پرداخت نکند، زن باید اقدامات لازم برای توقیف اموال او یا درخواست جلب وی را انجام دهد. در صورت عدم موفقیت در توقیف اموال (مثلاً به دلیل عدم وجود مال یا اموال قابل توقیف) یا عدم امکان جلب شوهر، زن می تواند این موارد را به دادگاه اثبات کند. این مرحله، نشان می دهد که با وجود حکم قطعی و اجرائیه، شوهر به تکلیف خود عمل نکرده و امکان الزام او به پرداخت نفقه وجود ندارد.

3. مهلت قانونی عدم پرداخت نفقه پس از صدور اجرائیه (معمولاً ۶ ماه):

   در رویه قضایی، معمولاً پس از گذشت ۶ ماه از صدور اجرائیه و عدم موفقیت در اجرای آن، دادگاه این وضعیت را به عنوان عدم امکان اجرای حکم محکمه و الزام او به دادن نفقه تلقی می کند و زن می تواند دادخواست طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه را مطرح کند.

مراحل گام به گام ثبت دادخواست طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه

پس از طی کردن پیش نیازهای لازم، نوبت به ثبت دادخواست طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه می رسد. این مراحل به دقت و آگاهی از جزئیات حقوقی نیاز دارد.

گام اول: تنظیم و ثبت دادخواست طلاق در دفاتر خدمات قضایی

اولین قدم رسمی، تنظیم و ثبت دادخواست است. اهمیت نگارش دقیق و کامل در این مرحله، بر کسی پوشیده نیست.

• نکات مهم در نگارش دادخواست (با استناد به ماده ۱۱۲۹ و حکم نفقه): در دادخواست باید به صراحت به ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی استناد شود و تمامی جزئیات مربوط به عدم پرداخت نفقه، مطالبه نفقه، صدور حکم قطعی و اجرائیه، و عدم امکان اجرای آن توضیح داده شود. ذکر تاریخ ها و شماره پرونده ها بسیار مهم است.
• مدارک لازم برای ضمیمه کردن به دادخواست طلاق:
  1. تصویر مصدق عقدنامه.
  2. تصویر مصدق شناسنامه و کارت ملی خواهان.
  3. تصویر مصدق حکم قطعی محکومیت زوج به پرداخت نفقه.
  4. تصویر مصدق اجرائیه صادره.
  5. گواهی یا نامه ای از شعبه اجرا که حاکی از عدم امکان اجرای اجرائیه باشد.
  6. در صورت وجود، مدارک دال بر تمکین زن یا موجه بودن عدم تمکین.

گام دوم: فرآیند رسیدگی در دادگاه خانواده

پس از ثبت دادخواست، پرونده به دادگاه خانواده ارجاع می شود و مراحل رسیدگی آغاز می گردد.

• صلاحیت دادگاه (ذاتی و محلی):
  • صلاحیت ذاتی: دادگاه خانواده تنها مرجع صالح برای رسیدگی به دعاوی طلاق و نفقه است.
  • صلاحیت محلی: دادگاه محل اقامت خوانده (شوهر) یا در برخی موارد محل عقد، صالح به رسیدگی است.
• جلسات رسیدگی و ارائه دلایل: دادگاه جلساتی را برای رسیدگی به پرونده تشکیل می دهد. در این جلسات، زن باید دلایل و مدارک خود را به طور کامل ارائه کند. شوهر نیز فرصت دفاع از خود را خواهد داشت.
• نقش قاضی در بررسی مدارک: قاضی با بررسی دقیق عقدنامه، حکم نفقه، اجرائیه و گواهی عدم امکان اجرا، تصمیم نهایی را اتخاذ می کند. تمرکز اصلی بر احراز شرایط ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی خواهد بود.

گام سوم: صدور گواهی عدم امکان سازش یا حکم طلاق

پس از اتمام رسیدگی، دادگاه رأی خود را صادر می کند که معمولاً به صورت گواهی عدم امکان سازش است.

• شرایط صدور گواهی عدم امکان سازش: در طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه، اگر شرایط ماده ۱۱۲۹ احراز شود، دادگاه حکم طلاق را صادر می کند و شوهر را مجبور به طلاق می کند. در این موارد، گواهی عدم امکان سازش نیز صادر می شود که به زن اجازه می دهد پس از قطعیت آن، به دفترخانه برای ثبت طلاق مراجعه کند.
• مدت اعتبار گواهی/حکم: گواهی عدم امکان سازش از تاریخ ابلاغ یا قطعی شدن، دارای اعتبار است و زن باید ظرف مدت مشخص شده (معمولاً سه ماه) نسبت به ثبت طلاق در دفترخانه اقدام کند.

گام چهارم: ثبت طلاق در دفترخانه

آخرین مرحله، اجرای صیغه طلاق و ثبت رسمی آن است.

• مراجعه به دفترخانه با گواهی/حکم صادره: زن باید با در دست داشتن گواهی عدم امکان سازش یا حکم طلاق قطعی، به یکی از دفاتر ثبت طلاق مراجعه کند.
• اجرای صیغه طلاق و ثبت رسمی آن: با حضور نماینده دادگاه، زن و شوهر (یا وکیل آن ها)، صیغه طلاق جاری و طلاق به صورت رسمی در دفترخانه ثبت می شود. در صورت عدم حضور شوهر، نماینده دادگاه و دفترخانه می توانند به جای او اقدام به اجرای صیغه طلاق کنند.

نکات حقوقی مهم و کاربردی

در مسیر پیگیری دادخواست طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه، آگاهی از نکات حقوقی ظریف و کاربردی می تواند کمک شایانی به افراد متقاضی این طلاق کند. این بخش به بررسی این جزئیات مهم می پردازد.

دادگاه صالح برای رسیدگی به دادخواست طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه

انتخاب دادگاه صحیح برای طرح دعوا، از ابتدایی ترین و مهم ترین گام ها در فرآیند قضایی است.

• دادگاه خانواده (صلاحیت ذاتی): بر اساس ماده ۴ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱، کلیه دعاوی مربوط به خانواده از جمله مطالبه نفقه و طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه، در صلاحیت ذاتی دادگاه خانواده است. هیچ دادگاه دیگری حق رسیدگی به این امور را ندارد.
• محل اقامت خوانده (زوج) (صلاحیت محلی): طبق اصول آیین دادرسی مدنی، دادگاه محل اقامت خوانده (در اینجا شوهر) صالح به رسیدگی است. بنابراین، زن باید دادخواست خود را در دادگاه خانواده شهری که شوهر در آن اقامت دارد، ثبت کند. اگر شوهر محل اقامت مشخصی نداشته باشد، دادگاه آخرین محل اقامت او یا محلی که اموال او در آنجا قرار دارد، صالح خواهد بود.

نحوه اثبات عدم پرداخت نفقه (قوی ترین ادله)

اثبات عدم پرداخت نفقه، ستون فقرات پرونده طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه است. زن باید با مدارک و ادله قوی، عدم ایفای این تکلیف را از سوی شوهر به دادگاه ثابت کند.

1. حکم قطعی و اجرائیه مطالبه نفقه (بهترین دلیل): این مورد، قوی ترین و غیرقابل انکارترین دلیل است. زمانی که زن حکم قطعی دادگاه برای نفقه را در دست دارد و اجرائیه آن نیز صادر شده، اما شوهر همچنان از پرداخت خودداری می کند، یا اموالی برای توقیف ندارد، این خود بهترین اثبات عدم پرداخت نفقه است.
2. شهادت شهود مطلع: افرادی که از وضعیت مالی و زندگی مشترک زوجین آگاه هستند و می توانند عدم پرداخت نفقه توسط شوهر را شهادت دهند، می توانند به عنوان شاهد معرفی شوند. این شهادت باید صریح و بدون ابهام باشد.
3. اظهارنامه رسمی (ارسال اظهارنامه برای مطالبه نفقه): زن می تواند پیش از طرح دعوا، با ارسال اظهارنامه رسمی برای شوهر، نفقه خود را مطالبه کند. عدم پاسخ به اظهارنامه یا عدم پرداخت پس از آن، می تواند به عنوان دلیلی بر استنکاف شوهر تلقی شود.
4. استعلام گردش حساب بانکی زوج (در صورت عدم واریز): در صورتی که شوهر نفقه را به صورت واریز به حساب بانکی زن پرداخت می کرده و اکنون این رویه متوقف شده، استعلام گردش حساب بانکی زوج و زوجه می تواند عدم پرداخت نفقه را اثبات کند.
5. اقرار زوج: اگر شوهر در دادگاه یا خارج از آن به عدم پرداخت نفقه اقرار کند، این اقرار خود دلیل محکمی است.
6. سوگند: در صورت عدم وجود دلایل دیگر، دادگاه ممکن است از شوهر درخواست اتیان سوگند کند که آیا نفقه را پرداخت کرده است یا خیر.

جمع آوری دقیق این مدارک و ارائه منظم آن ها به دادگاه، تأثیر بسزایی در تسریع روند رسیدگی و صدور حکم به نفع زن خواهد داشت.

نمونه کامل و کاربردی دادخواست طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه

نگارش یک دادخواست دقیق و کامل، از مهم ترین مراحل در پیگیری قانونی طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه است. این نمونه می تواند به عنوان الگویی برای تنظیم دادخواست توسط افراد یا وکلای آن ها مورد استفاده قرار گیرد.

عنوان: دادخواست طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه (ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی)

خواهان:
نام: [نام کامل زوجه]
نام خانوادگی: [نام خانوادگی زوجه]
نام پدر: [نام پدر زوجه]
کد ملی: [کد ملی زوجه]
شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه زوجه]
محل اقامت: [آدرس کامل محل اقامت زوجه]

خوانده:
نام: [نام کامل زوج]
نام خانوادگی: [نام خانوادگی زوج]
نام پدر: [نام پدر زوج]
کد ملی: [کد ملی زوج]
شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه زوج]
محل اقامت: [آدرس کامل محل اقامت زوج]

خواسته:
صدور حکم طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه و الزام خوانده به اجرای صیغه طلاق بر اساس ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی.

دلایل و منضمات:
1.  تصویر مصدق عقدنامه شماره [شماره عقدنامه] مورخ [تاریخ عقدنامه] صادره از دفترخانه [شماره دفترخانه] [نام شهرستان].
2.  تصویر مصدق شناسنامه و کارت ملی خواهان.
3.  تصویر مصدق حکم قطعی محکومیت خوانده به پرداخت نفقه شماره [شماره دادنامه] مورخ [تاریخ دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهرستان].
4.  تصویر مصدق اجرائیه شماره [شماره اجرائیه] مورخ [تاریخ اجرائیه] صادره از شعبه اجرای احکام [نام شعبه] دادگاه خانواده [نام شهرستان].
5.  گواهی عدم امکان اجرای حکم و وصول نفقه از شعبه اجرای احکام [نام شعبه].
6.  [سایر دلایل و مستندات، نظیر اظهارنامه، شهادت شهود (در صورت وجود)].

شرح دادخواست:
احتراماً به استحضار می رساند:
اینجانب [نام خواهان] به موجب عقدنامه شماره [شماره عقدنامه] مورخ [تاریخ عقدنامه] با خوانده محترم آقای/خانم [نام خوانده] عقد ازدواج دائم منعقد نموده ام که تصویر مصدق آن به پیوست تقدیم می گردد.
از تاریخ [تاریخ مشخص، مثلاً ۶ ماه پیش یا از تاریخ صدور حکم نفقه] خوانده محترم از پرداخت نفقه قانونی اینجانب خودداری نموده است. با وجود تمکین کامل اینجانب، خوانده از ایفای تکلیف قانونی خود در خصوص پرداخت نفقه استنکاف ورزیده است.
نظر به این امر، اینجانب پیش از این اقدام به طرح دعوای مطالبه نفقه جاری و معوقه نمودم که منجر به صدور حکم قطعی محکومیت خوانده به پرداخت نفقه گردید (تصویر مصدق دادنامه و اجرائیه به پیوست است).
متاسفانه، با وجود صدور اجرائیه و پیگیری های اینجانب در واحد اجرای احکام، تاکنون امکان اجرای حکم و وصول نفقه فراهم نشده است و خوانده از پرداخت نفقه خودداری می نماید. گواهی مربوط به عدم امکان اجرای اجرائیه نیز از شعبه اجرای احکام اخذ و ضمیمه دادخواست می باشد.
با عنایت به مراتب معروضه و مستنداً به ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی که حق طلاق را در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه و عدم امکان اجرای حکم محکمه برای زن پیش بینی کرده است، از محضر دادگاه محترم خانواده تقاضای صدور حکم طلاق و الزام خوانده به اجرای صیغه طلاق را استدعا دارم.

با تشکر و احترام
[امضای خواهان]

آثار و پیامدهای طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه

طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه، همچون هر نوع طلاق دیگری، پیامدهای حقوقی و اجتماعی متعددی برای زن و شوهر به همراه دارد. آگاهی از این آثار، به زن کمک می کند تا با دید بازتری در این مسیر گام بردارد.

حقوق مالی زن پس از طلاق

پس از صدور حکم طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه، زن از حقوق مالی خاصی برخوردار است که باید توسط شوهر پرداخت شود. این حقوق شامل موارد زیر است:

• مهریه: زن می تواند تمامی مهریه خود را (عندالمطالبه یا عندالاستطاعه) از شوهر مطالبه کند. حکم طلاق به دلیل نفقه، به هیچ وجه تأثیری بر حق دریافت مهریه ندارد.
• اجرت المثل ایام زوجیت: اگر زن در طول زندگی مشترک کارهایی انجام داده باشد که شرعاً بر عهده او نبوده (مانند خانه داری، نگهداری فرزندان بدون قصد تبرع)، می تواند اجرت المثل آن ها را مطالبه کند. دادگاه با ارجاع به کارشناس، میزان آن را تعیین می کند.
• نحله: در صورتی که طلاق به درخواست مرد نباشد و اجرت المثل نیز به زن تعلق نگیرد، دادگاه می تواند با توجه به سنوات زندگی مشترک و نوع کارهایی که زن انجام داده است، مبلغی به عنوان نحله به او اختصاص دهد.
• تنصیف دارایی (تقسیم اموال): اگر شرط تنصیف دارایی در عقدنامه ذکر شده باشد و طلاق به درخواست زن و به دلیل تخلف شوهر از شروط ضمن عقد (مانند عدم پرداخت نفقه) باشد، زن می تواند تا نصف اموال به دست آمده در طول زندگی مشترک را مطالبه کند.

حضانت فرزندان و نفقه آن ها

تصمیم گیری در مورد حضانت فرزندان و میزان نفقه آن ها، پس از طلاق، یکی از حساس ترین مسائل است.

• حضانت: حضانت فرزندان، فارغ از نوع طلاق، بر اساس مصلحت کودک تعیین می شود. تا سن ۷ سالگی، حضانت با مادر است مگر اینکه دادگاه مصلحت طفل را در واگذاری به پدر تشخیص دهد. پس از ۷ سالگی تا بلوغ (۹ سال برای دختران و ۱۵ سال برای پسران)، دادگاه با در نظر گرفتن مصلحت کودک تصمیم می گیرد. پس از بلوغ، فرزندان خود حق انتخاب با کدام والدین زندگی کنند را دارند.
• نفقه فرزندان: تکلیف پرداخت نفقه فرزندان، پس از طلاق نیز بر عهده پدر است و نوع طلاق تأثیری بر این تکلیف ندارد. زن می تواند برای مطالبه نفقه فرزندان نیز دادخواست مطالبه نفقه را مطرح کند.

تفاوت جرم ترک انفاق با دعوای حقوقی طلاق

عدم پرداخت نفقه دارای دو جنبه حقوقی و کیفری است که باید از یکدیگر تفکیک شوند:

• دعوای حقوقی طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه: این دعوا که در این مقاله به تفصیل بررسی شد، با هدف جدایی زن از شوهر به دلیل عدم پرداخت نفقه مطرح می شود. مسیر آن از دادگاه خانواده است و نتیجه آن صدور حکم طلاق است.
• جرم ترک انفاق: ترک انفاق، یک جرم کیفری نیز محسوب می شود. بر اساس ماده ۵۳ قانون حمایت خانواده، هر کس با داشتن استطاعت مالی، نفقه زن خود را در صورت تمکین او ندهد یا از تادیه نفقه سایر اشخاص واجب النفقه خودداری کند، به حبس از سه ماه و یک روز تا پنج ماه محکوم می شود. زن می تواند همزمان با پیگیری دعوای حقوقی طلاق، یا به صورت مستقل، شکایت کیفری ترک انفاق را نیز مطرح کند. هدف از این شکایت، مجازات شوهر و اعمال فشار بر او برای پرداخت نفقه است و نتیجه آن صدور حکم حبس یا جزای نقدی است و منجر به طلاق نمی شود.

لازم به ذکر است که اثبات جرم ترک انفاق در دادگاه کیفری، می تواند دلیلی محکم برای اثبات عدم پرداخت نفقه در دعوای حقوقی طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه باشد.

زن می تواند همزمان با پیگیری دعوای حقوقی طلاق، یا به صورت مستقل، شکایت کیفری ترک انفاق را نیز مطرح کند، که هدف از آن مجازات شوهر و اعمال فشار برای پرداخت نفقه است، اما منجر به طلاق نمی شود.

نتیجه گیری

دادخواست طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه، یکی از مهم ترین حقوقی است که قانون مدنی ایران برای زنانی که در زندگی مشترک با سختی های مالی ناشی از بی مسئولیتی یا ناتوانی همسر روبرو هستند، پیش بینی کرده است. این مسیر قانونی، اگرچه ممکن است پیچیده و زمان بر به نظر برسد، اما با آگاهی کامل از مراحل و جمع آوری مدارک کافی، می تواند به احقاق حقوق زن و پایان دادن به یک رابطه زناشویی ناسالم کمک کند.

در این مقاله، تمامی جنبه های طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه، از تعریف نفقه و شرایط تمکین تا مراحل عملی ثبت دادخواست، نحوه اثبات عدم پرداخت نفقه و آثار حقوقی پس از طلاق، به تفصیل مورد بررسی قرار گرفت. این اطلاعات به شما کمک می کند تا با بینشی عمیق تر و قدم هایی مطمئن تر، در این مسیر حقوقی گام بردارید. به خاطر داشته باشید که ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی به عنوان سنگ بنای این حق، ابزار قدرتمندی در دستان زن است.

مسیر طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه، نیازمند صبر، پیگیری دقیق و البته، حمایت حقوقی است. با تکیه بر دانش حقوقی و مشاوره با وکلای مجرب، می توانید این مرحله دشوار از زندگی را با موفقیت پشت سر بگذارید و به سوی آینده ای روشن تر گام بردارید.

برای دریافت مشاوره حقوقی تخصصی و گام به گام در پرونده طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه، با وکلای مجرب ما تماس بگیرید.

در صورت نیاز به تنظیم دادخواست اختصاصی و پیگیری حقوقی دقیق، همین حالا با ما در ارتباط باشید.