دریل برقی یکی از اولین ابزارهای فنی است که برای انجام پروژه‌های خانگی و DIY، مهندسی، صنایع چوب و مشاغل مختلف اهمیت زیادی دارد و برای حفاری سوراخ‌های مناسب برای درج پیچ ضروری است. ابزارهای برش قابل جداشدن و اتصال هستند و برای سوراخکاری حفره‌ها در اشکال و ابعاد مختلف استفاده می‌شوند. یکی از انواع پرکاربرد مته دریل، است. که پیشنهاد استفاده از ابزار باما به شما داده می شود.
اما بیشتر اوقات اگر پیچها قابل مشاهده هستند، باید ظاهر خوبی داشته باشند و صاف و همسطح با اطرافشان قرار بگیرند. البته می‌توانید سرِ پیچها را به زور کنید، اما احتمالا الیاف سطح چوب کنده می‌شود و پروژه‌تان ظاهر بدی پیدا می‌کند. احتمالا در چوب‌های سخت اصلا نمی‌توانید پیچها را تراز کنید. این همان نقطه‌ای است که اهمیت خزینه کاری مشخص می‌شود. وقتی یک سوراخ راهنما را خزینه می‌کنید، سر پیچ کاملا روی کار می‌نشیند و تمام سطوح آن با مقدار نیروی یکسانی به چوب می‌چسبند و اتصالی قدرتمند و ظاهری تمیز ایجاد می‌شود.
خزینه نوعی مته است که برای سوراخکاری جای پیچها و پنهان‌کردن جای گل پیچ از آن استفاده می‌شود. این مته‌ها با توجه به نوع پروژه، پیچ‌های مورد استفاده، جنس سطوح و سلیقه شخصی در سبک‌ها و اندازه‌های مختلفی در بازار عرضه می‌شوند. مته‌های خزینه انواع مختلفی دارند. این مته‌ها بیشتر برای چوب و فلز استفاده می‌شوند. با ما همراه باشید تا بتوانید بهترین را با توجه به نیازتان و سطح مورد استفاده انتخاب کنید.
کاربرد مته خزینه
انواع متهی خزینه با اشکال و ابعاد مختلف برای سوراخکاری جای پیچ و خزینه کاری در سطوح چوبی و فلزی و بتنی کاربرد دارند. با استفاده از متهی خزینه مناسب می‌توانید عمق حفره را نیز در سطوح مختلف تنظیم کنید.
برای چوب‌های سوزنی‌برگ و نرم مانند نیازی به متهی خزینه نیست. زمان بیشتری آن را دریل کنید تا سر پیچ تراز شود؛ اما برای چوب‌های پهن‌برگ و سخت باید از متهی خزینه چوب و با سر تیز استفاده کنید. متهی خزینه متغیر نیز برای کار با انواع دریل‌های دستی و برقی مناسب بوده و یکی از دقیق‌ترین مته‌ها است.
انواع مته خزینه
مته خزینه الماسه مدادی از جنس فولاد کربنی برای چوب مناسب است ولی در مورد فلزات این طور نیست. مته‌های با جنس فولاد تندبر یا HSS برای چوب و انواع فلزات نرم مناسب هستند. HSS با اکسید سیاه برای فلزات و چوب‌های نرم و سخت انتخاب خوبی است و تیتانیوم HSS مدت‌زمان بیشتری نسبت به انواع دیگر مته تیز می‌ماند. مته‌های با کیفیت از جنس فولاد M2 HSS برای کار با چوب، آهن، PVC و حتی فلزات نرم‌تر مناسب هستند. سرِ متهی خزینه آهن برخلاف چوب تیز نیست.
چند نوع متداول متهی خزینه به شرح زیر هستند:
مته خزینه MDF و چوب
برای MDF می‌توان از مته‌های HSS استفاده کرد. سر متهی خزینه MDF تیز است و همین ساختار موجب کنترل بیشتر مته و افزایش دقت سوراخکاری می‌شود. تیغه الماسه آن محکم و مقاوم بوده و جنس تیغه‌ها هم از تنگستن کارباید است.
مته خزینه فلز
از مته‌های مختلفی برای فلزات استفاده می‌شود. مته‌های HSS برای انواع فلزات توصیه می‌شوند. مناسب‌ترین زاویه هم برای خزینه کاری 60 و 90 درجه است.
مته خزینه شیاردار
این مته‌ها یک یا چند شیار دارند. هرچه تعداد شیارها بیشتر باشد، مته‌ها قطعات چوبی یا فلزی را بهتر برش می‌زنند. برای حذف مناسب قطعات یا براده‌های اضافی لازم است لبه‌های شیار شیب‌دار یا زاویه‌دار باشند تا مواد اضافی را به‌صورت یکپارچه از سطح کار خارج کنند.
مته خزینه مخروطی
سر این مته مخروطی‌شکل است و به برش یا فرورفتن مته در سوراخِ حفرشده کمک می‌کند. این مته‌ها در دو نوع دستی و ماشینی و در انواع زوایا موجود هستند. تعداد لبه‌های برش روی مته‌ها هم معمولا مضربی از اعداد فرد است.
شنک یا دنباله‌ی مته‌هایی که سر مخروطی یا تیز دارند نسبتا کوتاه بوده و پخ‌زن آنها پهن‌تر است.
مته خزینه مرغک دار
هر دو انتهای مته‌های مرغک‌دار تیز است و به همین خاطر به آنها مته‌های دوبل هم می‌گویند. ابتدا بخش نیش وارد قطعه شده و سپس عملیات سوراخکاری انجام می‌شود.
مته خزینه سرتخت
مته‌های سر تخت برای ایجاد سوراخ‌های کامل یا شیاردار استفاده می‌شوند. تفاوت در دو قطعه کار ایجاد می‌شود که باید با پیچ به هم پرچ شوند. مته خزینه سر تخت در مدل‌های سر تخت دنباله‌دار و سر تخت استوانه‌ای موجود هستند.
مته خزینه استوانه‌ای
این مته‌ها استوانه‌ای شکل هستند و برای خزینه کاری پیچ‌های با سر سیلندری، پیچ های با سر شش‌گوشه و مهره‌ها استفاده می‌شوند. در نوک این مته راهنمای ثابتی قرار دارد که وارد سوراخی ازپیش‌حفرشده می‌شود. بنابراین دریل راحت‌تر به سوراخ هدایت شده و کار دقیق‌تر انجام می‌شود.
لبه‌های برش با جداسازی و بریدن مواد فضایی را برای سر پیچ باز می‌کنند. پیچ‌های با سر سیلندری و پیچ‌های با سر شش‌گوش با سطح قطعه کار همسطح می‌شوند.
امیدواریم با خواندن این مقاله اطلاعات کلی درباره انواع متهی خزینه و کاربردهای آن به دست آورده باشید. برای اطلاعات بیشتر و خرید آنلاین می‌توانید به مراجعه کنید.
سوالات متداول
متهی خزینه نوعی مته است که برای سوراخکاری جای پیچها و پنهان‌کردن جای گل پیچ از آن استفاده می‌شود. این مته‌ها با توجه به نوع پروژه، پیچ‌های مورد استفاده، جنس سطوح و سلیقه شخصی در سبک‌ها و اندازه‌های مختلفی به بازار عرضه می‌شوند.
متهی خزینه انواع مختلفی دارند از این مته بیشتر برای سنگ، چوب و فلز استفاده می‌شود.
مته چوب میله ای فلزی با شیارهایی مارپیچ و نوک تیز است که با چرخاندن سریع آن بر سطح چوب سوراخ کاری صورت می گیرد! این احتمالاً اولین تصوری است که پس از شنیدن نام مته به ذهن خطور می کند؛ اما این همه ماجرا نیست! در ادامه به انواع مته ها و کاربرد هر یک با محوریت مته های رایج در صنعت چوب خواهیم پرداخت. مته ها را می توان از لحاظ جنس، آلیاژ، شکل ظاهری، نوع کاربرد و … دسته بندی کرد.
به بیانی دیگر هنگام خرید مته به علائم یا اطلاعاتی روی مته یا کاور آن برخورد می کنیم که برای انتخابی درست باید اطلاعات کافی در مورد آن ها داشته باشید. در این نوشته بخشی از آن ها بررسی خواهیم شد.
جنس و آلیاژ مته چوب:
مته فولادی (steel):
مته های نسبتاً خوب و ارزان هستند و مناسب برای چوب های نرمی مانند نراد (چوب های روسی های رایج) ولی در برابر چوب های چگال و سفت خیلی زود داغ و کند خواهند شد.
مته های Hss (فولاد تند بر):
مته های ساخته شده از جنس HSS از نمونه های فولادی محکم تر هستند و برتری آن ها نسبت به نمونه های فولادی (steel)، مقاومت حرارتی بالاتر و تیز ماندن طولانی تر آن‌هاست. این جنس برای سوراخ کاری انواع چوب سخت،PVC و فلزات نرم مانند آلومینیوم و مس مناسب هست.
مته های بلک اکساید:
در واقع همان مته های کبالت هستند که با ماده ای به نام بلک اکساید پوشش داده شده است. این ماده مقاومت مته در برابر حرارت و سایندگی را بالا می برد. به دلیل همین پوشش عمر بالاتری دارند و به‌راحتی در مواد مختلف از جمله چوب های سخت به کار برده می شوند.
مته های تیتانیوم:
مته های تیتانیوم مته های HSS تقویت شده با تیتانیوم هستند که با هدف اصطکاک کمتر ساخته شده اند. این مته ها به دلیل استفاده از تیتانیوم عمر بالاتری دارند و مدت زمان بیشتری تیز باقی می مانند. این مته ها نیز برای انواع چوب و فلزات مناسب هستند.
مطلب پیشنهادی:
مته های کبالت:
مته کبالت مته از سایر جنس های معرفی شده دوام بالاتری در برابر حرارت داشته و بسیار دیرتر کند می شوند. به دلیل جنس این مته ها برای سوراخ کاری آهن و کاشی و بتن هم مناسب هستند. البته برای چوب نیازی به مته های کبالت نیست و تنها مزیت آن می تواند ماندگاری بالای آن باشد. استفاده از کبالت در این مته ها آن را شکننده تر از انواع بدون کبالت خود کرده است. این مته ها بسیار سخت بوده و حرارت را خیلی سریع منتشر می کند و اغلب برای سوراخ کردن آلومینیوم و فلزات سختی مانند فولاد ضد زنگ بکار می رود. در مواجهه با چوب های سخت نیز عملکرد خوبی ارائه می دهد.
از دیگر آپشن های انتخاب مته زاویه های مارپیچ است که در سه دسته زیر می توان جای داد:
نوع H: دارای زاویه‌ی مارپیچی کم در رأس و ۸۰ درجه می‌باشند و کاربرد آن ها برای سوراخ کردن فولاد سخت، برنج و برنز است.
نوع: W دارای زاویه‌ی مارپیچی زیاد در رأس و ۱۶۰ درجه می‌باشند و کاربرد آن ها در سوراخ کردن مواد نرم مانند آلومینیوم و مس است.
نوع N: که دارای زاویه‌ی متوسط در رأس ۱۱۸ درجه می‌باشند و برای سوراخ کردن فولاد ریخته‌گری و چدن استفاده می‌شوند.
مته چوب:
امروزه مختلفی برای کاربرد های گوناگون طراحی شده است. سنگ، انواع فلزات نرم و سخت، بتن، گرانیت، کاشی و سرامیک، انواع چوب های سخت و نرم، شیشه، انواع پلاستیک و ده ها متریال دیگر موجود و تنوع سوراخ ها و روش ها سوراخ کاری مورد نیاز باعث شده مته های مختلفی با شکل و جنس های گوناگون ساخته شود. این اصل با توجه به انواع چوب های مختلف موجود و کاربرد های مختلفی که برای سوراخ کاری در چوب نیاز داریم باعث شده مته های مختلفی نیز برای آن ساخته شده است. در ادامه نوشته به مشهورترین و پر کاربردترین آن ها می پردازیم. در این نوشته به مته های ساختمانی، فلز و مانند آن با توجه به بحث تخصصی آن پرداخته نمی شود.
از انواع مته چوبی می توان به مته های مارپیچ، مته برگی، مته گرد بر، مته گازور، مته کوکس، مته داگلاس، مته خزینه، مته لویس و ایروین اشاره کرد.
مته مارپیچ:
ساده ترین و پر کاربردترین مته های موجود در بازار هست. مته ای کاربردی بسیار عمومی داشته و حتماً بارها از آن استفاده کرده یا دیده اید. طیف گسترده ای از کارایی این مته از فلزات نرم گرفته تا انواع چوب ها را می توان متصور شد.
مته (سه نیش):
یکى دیگر از انواع مته نوع سه نیش مى باشد. در مته سه نیش نجاری یک نوک تیز در قسمت جلویى مته وجود دارد که باعث جلوگیرى از لغزش مته مى شود. دو طرف مته شیاری گرد ایجاد مى کنند که باعث مى شود سوراخ روى چوب با ظرافت انجام شود و از خورده شدن (لاشه شدن) لبه هاى سوراخ جلوگیرى مى شود.
مطلب پیشنهادی:
مته Auger type:
از دیگر مته های چوب می باشد با شیار هایی عمیق تر و معمولاً طول بیشتر. حتی از دور های کم و دریل های دستی هم می شود از این مته به‌خوبی استفاده کرد. نوک تیز مته مانند مدل های سه نیش روی چوب نشسته و باعث پیشروی مستقیم مته خواهد شد. معمولاً برای ساخت مته های چوبی بلند از این روش ساخت استفاده می شود.
مته برگی:
این مته بر خلاف دیگر مته های رایج دارای یک نیش در وسط و دو نیش در طرفین است. مته برگی شیاری برای هدایت براده ها به بیرون از سوراخ در حال ایجاد ندارد و سوراخ کاری معمولاً طی چند مرحله و با قدرت فشاری زیاد صورت می گیرد. از این مته معمولاً برای قطر های بالاتر و معمولاً تا ۱.۵ اینچ (۳۸ میلی‌متر) استفاده می شود. مته برگی در سایز های رایج ۱۲،۱۶،۱۸،۲۰،۲۵،۳۲ و … به‌صورت ست قابل تهیه هست. سایز های ۲۰ و ۲۲ میلی‌متر پر مصرف ترین نوع آن در ایران است.
مته گرد بر چوب:
مته گرد بر چوب براى برش چوب به صورت دایره اى استفاده مى شود. مته های گرد بر در سایز های استاندارد مختلف به‌صورت ست یا تکی قابل خریداری هست. مته های گرد بر مانند سایر مته ها در آلیاژ های مختلف بدنه و تیغه برای متریال دیگری مانند فلزات نرم و سخت، بتن، سنگ و … ساخته می شوند. گرد بر چوب در قطرهای ۱۴،۱۶ و ۱۸ تا ۱۷۰،۲۰۰ و ۲۱۰ میلی‌متر در بازار موجود و قابل تهیه هست. استفاده از گرد بر چوب برای فلز باعث از بین رفته لبه های گرد بر خواهد شد. سعی کنید گردبری در چوب را آرام و نرم پیش ببرید، کله کردن مته گرد بر در این مورد بسیار محتمل هست.
مته گرد بر متغیر:
مانند نوعی که در بالا اشاره شد برای برش های گرد مورد استفاده است با این تفاوت که طیف قابل انتخابی از شعاع گردبری را در اختیارمان قرار می دهد. این مته که به گرد بر سر دریلی هم مشهور است به‌صورت سه تکه با دو بازوی متحرک قابل تهیه است.
مته گازور:
مته گازور مته ای هست برای در آوردن سوراخ لولا های موسوم به گازور در نجاری و کابینت سازی. در واقع نام درست این ابزار مته لولا است و نام گازور مانند بسیاری از نام های رایج در ایران در واقع نام برندی هست که نخست بار استفاده کننده آن بوده است. مته های گازور در سایز های ۱۵،۱۸ تا ۸۰ و ۱۰۰ میلی‌متر قابل تهیه می باشد.
مطلب پیشنهادی:
مته خزینه:
مته خزینه برای پخ کردن جای پیچ به منظور جای دادن گل پیچ درون آن به کار برده می شود. در نجاری و صنعت چوب معمولاً مته و خزینه در یک راستا بوده و سوراخ کاری و خزینه به صورت هم زمان انجام می شود. به این صورت که مته سوراخ زن در مرکز مته خزینه قرار داشته و توسط پیچ های آلن خور قابل تعویض است.
مته های داگلاس، کوکس، ایروین و لویس از دیگر مته های قابل دسترس است که مانند دیگر موارد یاد شده قابل دسترس بوده ولی عمومیت کمتری دارد.
نکات پیشنهادی و ایمنی استفاده از مته و دریل کاری:
بیاموزیم برای هر نوع سوراخکاری و هر متریال نیاز به مته ای خاص هست.
با توجه به نیاز به فشار برای سوراخکاری از محکم بودن جایگاه خود و محل سوراخ اطمینان حاصل کنید.
هنگام سوراخ کاری از لباس های گشاد، آستین های بلند و آویزان، شال و روسری استفاده نکرده با آن ها را از محل گردش مته دور نگه دارید.
مته را به دقت به سه نظام ببندید و از لنگ نزدن آن اطمینان حاصل کنید.
در انتهای سوراخ کاری و لحظه خروج مته از پشت کار سرعت را کم کنید.
به هنگام سوراخ کاری از عینک محافظ استفاده کنید.
براده ها، پوشال یا گرد ناشی از سوراخ کاری را فوت نکنید.
در سوراخ کاری های ممتد نوک مته داغ می شود. آن را لمس نکنید.
همواره مراقب گیر کردن (کله کردن) مته بوده و با آرامش کار کنید.
لطفاً دیدگاه ها و تجربیات خود از مته های چوب را از طریق دیدگاه های همین مطلب با ما در میان بگذارید.