ایمپلنت دندان (Dental implant) یک روش مناسب برای جایگزین کردن دندان‌های از دست رفته است. آنها پایه‌های کوچکی هستند که با اتصال به استخوان فک درون ریشه دندان جای می‌گیرند. بدین ترتیب دندان‌های ایمپلنتی همچون دندان‌های طبیعی عمل می‌کنند. اگر یک یا چند دندان خود را بر اثر پوسیدگی یا صدمات دیگر از دست داده باشید، حتما با روش جایگزینی ایمپلنت دندان آشنا هستید. متخصصان ایمپلنت دندان در تهران معمولا از این روش برای پر کردن جای خالی دندان استفاده می‌کنند، زیرا ایمپلنت‌ها بسیار طبیعی هستند و کسی نمی‌تواند تفاوت آن را با دندان‌های عادی متوجه شود.
از گذشته جایگزینی دندان‌های از دست رفته با روش‌های مختلفی انجام می‌شد که گاهی اوقات به خوبی روی هم قرار نمی‌گرفتند. در حال حاضر ایمپلنت دندان یکی از روش‌های بسیار موثر و پرطرفدار است که انواع مختلفی دارد و هر یک متناسب با نوع فک و موقعیت دندان از بین رفته زیر نظر دندانپزشک متخصص انجام می‌شوند. اگر شما هم تصمیم گرفته‌اید از ایمپلنت استفاده کنید، تا انتهای این مقاله همراه ما باشید که می‌خواهیم بیشتر درباره مراحل آن صحبت کنیم.
عمل جراحی کاشت دندان چگونه است؟
پس از بی حسی محل درمان، سوراخی در استخوان فک ایجاد می‌شود تا پایه تیتانیومی در داخل آن قرار بگیرد.
سپس قطعه ای به نام هیلینگ کپ بر روی پایه نصب می‌شود و لثه روی آن را پوشانده و بخیه می‌شود. اکنون مرحله یکپارچگی استخوان آغاز شده است که چندین ماه طول می‌کشد.
ممکن است در این مدت برای این که جای دندان خالی نماند، از دندان مصنوعی موقتی برای پر کردن جای خالی استفاده شود که صرفاً جنبه زیبایی دارد و نمی‌توان از آن برای جویدن استفاده کرد.
پس از این که استخوان به ایمپلنت جوش خورد، مرحله بعدی آغاز می‌شود.
فاصله بین این دو مرحله ممکن است دو تا شش ماه باشد. در این مدت هیچ فشاری نباید در ایمپلنت وارد شود چرا که ممکن است باعث تکان خوردن آن و عدم موفقیت درمان شود.
در مرحله بعدی وضعیت ایمپلنت بررسی می‌شود تا مشخص شود آیا با موفقیت با استخوان فک آمیخته شده است یا نه. پس از تأیید آن، قطعه واسط بین فیکسچر و روکش دندان که اباتمنت نام دارد، بر روی فیکسچر نصب می‌شود. اباتمنت وظیفه نگهداشتن روکش را بر عهده دارد.
سپس از دندان قالب گیری می‌شود و بر اساس آن روکش دندان ساخته می‌شود. برای اتصال روکش به اباتمنت ممکن است از پیچ یا چسب استفاده شود.
در صورت عدم موفقیت ایمپلنت چه کاری باید انجام داد؟
معمولا نیازی به صرف نظر از کاشت ایمپلنت دندان به دلیل شکست نیست. در بسیاری از موارد، ما به سادگی نیاز به تعویض ایمپلنت یا فقط قسمتی داریم که آسیب دیده است. اگر پایه نتواند به استخوان بچسبد، پیوند استخوان برای ایجاد فضای بیشتر برای استئو اینتگراسیون انجام می‌شود. اما اگر باز هم مشکوک هستید که ایمپلنت جدید موفق نشود بهتر است به جای آن بریج یا پروتز استفاده کنید. اگر متوجه مشکل در ایمپلنت شده اید اما هنوز شکست نخورده است، شانس خوبی وجود دارد که بتوانیم مشکل را درمان و از شکست جلوگیری کنیم.
تمیز کردن کامل اطراف ایمپلنت و یک دوره آنتی بیوتیک ممکن است تمام چیزی باشد که برای حفظ ایمپلنت لازم باشد. این امر وضعیتی به نام پری ایمپلنت را که اغلب طول عمر ایمپلنت را تهدید میکند برطرف میکند. اگر فقط به روکش یا تاج آسیب وارد شود، دندانپزشکان با ساخت یک دندان سفارشی جدید و جایگزینی دندان قدیمی‌به آسانی مشکل را برطرف می‌کنند.
مزایای ایمپلنت در مقابل پروتز و بریج
ایمپلنت‌ها مزایای زیادی نسبت به بریج و پروتز دارند. اول اینکه ایمپلنت‌های دندانی در بیشتر موارد از هر دو گزینه ترمیم متحرک دندان دوام بیشتری دارند. اگر مشکلاتی در بافت فک نداشته باشید که ممکن است مانع از ادغام استخوانی مناسب پایه تیتانیوم شود، ایمپلنت‌های دندانی از ۱۰ سال تا یک عمر دوام خواهند آورد.
پروتزها معمولاً بین ۳ تا ۱۵ سال بسته به اینکه کامل یا جزئی باشند، دوام می‌آورند. بریج‌ها طول عمر کمتری دارند و بین ۳ تا ۸ سال دوام می‌آورند و در بیشتر موارد نیاز به تعمیر یا تعویض دارند.
پروتز و بریج نمی‌توانند به اندازه ایمپلنت دوام بیاورند زیرا مانند دندان‌های اصلی شما به فک متصل نیستند. این یعنی، نیروی جویدن به طور مستقیم به ترمیم اعمال می‌شود.
پروتزها دچار ساییدگی و شکستگی می‌شوند و توانایی خود را برای قرار گرفتن محکم روی بافت لثه از دست می‌دهند. بریج‌ها اگر به طور معمول تعویض نشوند به دندان‌های اطراف آسیب می‌رسانند زیرا به عنوان لنگر از آنها استفاده شده است.
تغییر در ظاهر به دلیل کوچک شدن بافت فک و مشکلات احتمالی در صحبت کردن یا جویدن غذا از جمله معایب دیگری است که در انتخاب دندان مصنوعی (پروتز) و بریج باید به آن توجه داشته باشید. ایمپلنت دندان به شما این امکان را می‌دهد که از همه این مشکلات به طور همزمان جلوگیری کنید.
طول عمر ایمپلنت دندان تحت تأثیر چه مواردی است؟
برای آنکه عمر ایمپلنت دندان زیاد شود باید یک سری موارد را رعایت کنید. در ادامه با برخی از آنها آشنا می‌شویم.
غذاهایی که می‌خورید
غذاهایی که می‌توانند به دندان‌های معمولی آسیب برسانند به تاج دندان ایمپلنت شده نیز آسیب می‌رسانند. غذاهای سفت مانند آب نبات، آجیل، یخ و همچنین غذاهای جویدنی مانند کارامل، استیک سفت و خرما به دندان‌ها آسیب می‌رسانند. غذاها و نوشیدنی‌های شیرین باعث رشد پلاک و باکتری‌های مضر می‌شوند که تاج‌های شما را از بین می‌برند. این بدان معنا نیست که شما هرگز نمی‌توانید این غذاها را بخورید، فقط باید به میزان مصرف آنها توجه داشته باشید. این موضوع در مورد دندان‌های معمولی نیز صدق میکند.
رعایت بهداشت دهان و دندان
مسواک زدن دندان‌ها و نخ دندان کشیدن دو بار در روز به حفظ وضعیت مناسب تاج دندان کمک میکند. هنگام مسواک زدن باید به نواحی اطراف خود تاج‌ها توجه کنید.
موقعیت ایمپلنت‌های دندانی
اگر ایمپلنت دندانی با نیروی بایت بیش از حد بارگذاری شود (دندان‌های زیادی از دست رفته باشند)، سریع‌تر خراب می‌شود.
دندان قروچه و ناخن جویدن
اگر دندان قروچه می‌کنید، روکش‌های دندان شما سریع‌تر فرسوده می‌شوند. برای محافظت از تاج‌های ایمپلنت خود در برابر سایش بیش از حد، یک محافظ دهان بخرید. همچنین جویدن ناخن می‌تواند در نهایت به دندان‌ها آسیب برساند و راهی عالی برای ورود میکروب‌ها به دهان شما باشد.
مشروبات الکلی و سیگار کشیدن
مصرف زیاد مشروبات الکلی یا سیگار کشیدن نیز می‌تواند باعث رشد باکتری‌های خاصی در دهان شود که می‌توانند تاج و لثه‌های شما را بخورند و باعث ایجاد مشکلاتی برای اتصال ایمپلنت به استخوان شوند.
بهترین ایمپلنت دندان از نظر مواد به‌کاررفته کدام است؟
اجزای ایمپلنت‌های دندانی معمولا از مواد و متریال‌هایی ساخته می‌شوند که از استاندارد ISO و ASTM International پیروی می‌کنند. این استانداردهای ویژگی‌های دقیق مواد دندانی ماندگار و ایمن برای سلامت انسان را تعریف می‌کنند. بهترین نوع ایمپلنت از جنس تیتانیوم یا زیرکونیوم‌اکسید است. البته از مواد دیگری همچون آلیاژ طلا، آلیاژ کبالت، آلیاژ تیتانیوم و مواد سرامیکی نیز می‌توان در تهیه ایمپلنت استفاده کرد.
برای روکش ایمپلنت معمولا از دو نوع روکش PFM و روکش زیرکونیا استفاده می‌شود. روکش زیرکونیا دوام و استحکام بیشتری نسبت به روکش PFM دارد و البته گران‌تر است.
· ایمپلنت تیتانیومی
لیاژ تیتانیوم رایج‌ترین ماده مورد استفاده در ایمپلنت‌های دندانی است؛ تیتانیوم بسیار زیست‌سازگار است، بدن انسان آن را پس نمی‌زند و می‌تواند طبق فرآیندی با بافت استخوانی اطراف خود، ترکیب و آمیخته شود. به همین دلیل است که ایمپلنت‌های دندانی چنان تکیه‌گاه محکمی هستند که می‌توانند علاوه بر یک دندان، استحکام بریج و دندان مصنوعی را نیز حفظ کنند.
تیتانیوم دارای وزنی سبک، ضدحساسیت و دارای مقاومت بالاست و از کاربردی‌ترین مواد در ساخت پایه و اباتمنت ایمپلنت دندانی است. شکل و ساختار پایه ایمپلنت نیز در اتصال مناسب آن با بافت استخوان موثر است و بسیاری از ایمپلنت‌های تیتانیومی دارای شیارهایی بر سطح خود هستند تا حداکثر تماس با سطح استخوان و بیشترین چسبندگی و ثبات را داشته باشند.
· ایمپلنت زیرکونیا
با توجه به نگرانی‌هایی که در مورد آلرژی به تیتانیوم وجود داشت، برخی از شرکت‌ها به تحقیق و توسعه ایمپلنت‌های بدون فلز از جنس زیرکونیوم پرداختند. اگرچه زیرکونیا، سرامیک نامیده می‌شود، اما حاوی مقادیر کمی از دو فلز هافنیوم و ایتریم است که به بهبود خواص آن کمک میکند. زیرکونیا بسیار مقاوم است و به مانند تیتانیوم به‌خوبی جذب استخوان فک می‌شود.
مقایسه ایمپلنت تیتانیوم و زیرکونیا
کیفیت بالای ایمپلنت تیتانیوم در طی چند دهه اثبات شده است. از این نظر، زیرکونیا جدیدتر است و موفقیت آن در بلندمدت اثبات نشده است. هرچند نتایج حاصل از ایمپلنت زیرکونیا از نظر بسیاری از دندانپزشکان رضایت‌بخش است. ایمپلنت تیتانیوم به دو صورت یک‌تکه و دوتکه تولید می‌شود و موارد استفاده بیشتری در دندان مصنوعی و اوردنچر متکی بر ایمپلنت دارد.
ایمپلنت زیرکونیا تنها به صورت یک‌تکه تولید می‌شود و در جراحی برای قرارگیری آن، نیاز به دقت و توجه بیشتری وجود دارد. با این حال ایمپلنت زیرکونیا مزایایی نسبت به تیتانیوم دارد؛ زیرکونیا فلزی نیست، بنابراین رسانای حرارت نبوده و دچار خوردگی نمی‌شود و با داشتن رنگ سفید، دیگر هیچ خطری برای نمایان شدن فلز در خط لثه وجود ندارد.