واکسن گارداسیل یکی از مهم ترین دستاوردهای علمی در زمینه پیشگیری از ویروس پاپیلومای انسانی یا همان HPV و در نتیجه سرطان دهانه رحم است. با این حال، در ماه های اخیر گزارش هایی از ورود و فروش واکسن های تقلبی یا قاچاق این دارو در بازار شنیده شده که نگرانی های جدی درباره ایمنی عمومی به وجود آورده است. سازمان غذا و دارو با انتشار اطلاعیه ای رسمی نسبت به خرید و تزریق واکسن های غیرمجاز هشدار داده و از مردم خواسته است واکسن را تنها از مراکز معتبر تهیه کنند.
وضعیت واکسن گارداسیل در ایران
واکسن گارداسیل در جهان در دو نوع چهار ظرفیتی و نه ظرفیتی تولید می شود. در حال حاضر در ایران تنها نوع چهار ظرفیتی آن در فهرست دارویی رسمی کشور ثبت شده است و مجوز واردات و توزیع دارد. نوع نه ظرفیتی این واکسن هنوز هیچ مجوزی برای واردات یا تولید داخلی دریافت نکرده و نمونه های موجود در بازار همگی قاچاق و غیرقانونی هستند.
محمد هاشمی، سخنگوی سازمان غذا و دارو اعلام کرده است که نمونه های قاچاق معمولاً بدون رعایت زنجیره سرد نگهداری می شوند و تزریق آن ها می تواند برای سلامت بدن خطرناک باشد. سازمان غذا و دارو تأکید کرده است که واکسن گارداسیل مجاز فقط به شکل سرنگ های از پیش پر شده و با برند شرکت MSD در داروخانه های منتخب عرضه می شود.
با توجه به افزایش تقاضا، برخی شرکت های داخلی نیز وارد مرحله آزمایشی تولید واکسن HPV شده اند. انتظار می رود با تکمیل مراحل بررسی و تأیید کیفیت، واکسن تولید داخل بتواند در آینده بخشی از نیاز بازار را پاسخ دهد.
دلیل گرایش به نمونه های قاچاق
افزایش آگاهی عمومی نسبت به ویروس HPV و نقش آن در بروز سرطان دهانه رحم باعث شده تقاضا برای واکسن گارداسیل رشد قابل توجهی پیدا کند. اما محدود بودن موجودی داروخانه ها و سهمیه بندی عرضه، زمینه ایجاد بازار سیاه را فراهم کرده است.
بهمن صبور، رئیس انجمن داروسازان تهران، اعلام کرده است که کمبود واکسن در داروخانه ها باعث شده برخی افراد به بازار غیررسمی روی بیاورند. قیمت واکسن گارداسیل چهار ظرفیتی تولید داخل حدود دو میلیون و پانصد هزار تومان است، در حالی که نمونه خارجی آن نزدیک به چهار میلیون تومان قیمت دارد. نسخه نه ظرفیتی خارجی نیز بیش از یازده میلیون تومان به فروش می رسد و در بازار سیاه، قیمت آن گاهی تا بیست میلیون تومان هم می رسد.
از سوی دیگر، تبلیغات غیرواقعی برخی واسطه ها و تصور اشتباه مردم درباره برتری نوع نه ظرفیتی در مقایسه با نوع چهار ظرفیتی، از دیگر دلایل تقاضای بالا برای نمونه های غیرمجاز است. این در حالی است که کارشناسان می گویند واکسن چهار ظرفیتی نیز به میزان قابل توجهی از بروز سرطان دهانه رحم جلوگیری می کند و از نظر اثربخشی در شرایط فعلی کشور کفایت دارد.
توصیه سازمان غذا و دارو برای تزریق واکسن
کارشناسان حوزه سلامت تأکید می کنند که واکسن گارداسیل باید فقط برای گروه های سنی خاص تزریق شود تا بیشترین اثر پیشگیری را داشته باشد. این واکسن برای افراد ۹ تا ۲۶ سال بیشترین کارایی را دارد و تزریق آن در سنین بالاتر تنها در شرایط خاص و با نظر پزشک توصیه می شود.
سازمان غذا و دارو اعلام کرده است که نوع چهار ظرفیتی برای اغلب افراد کافی است و نوع نه ظرفیتی فقط در موارد خاص و با تجویز پزشک متخصص قابل استفاده است. استفاده از واکسن های قاچاق یا بدون مجوز رسمی نه تنها ایمنی را تضمین نمی کند، بلکه می تواند عوارض خطرناکی برای سلامت فرد به همراه داشته باشد.
همچنین توصیه می شود حتی پس از تزریق واکسن، افراد همچنان معاینات دوره ای و آزمایش های تشخیصی مانند تست پاپ اسمیر را انجام دهند. واکسن جایگزین مراقبت های پیشگیرانه نیست بلکه مکمل آن است.
نحوه تشخیص واکسن اصل از نمونه های تقلبی
سازمان غذا و دارو برای جلوگیری از مصرف واکسن های تقلبی راهکارهایی را ارائه کرده است. یکی از مهم ترین روش ها استفاده از برچسب اصالت روی بسته بندی واکسن است. زیر این برچسب، یک لایه قابل خراشیدن وجود دارد که با برداشتن آن، کد ۱۶ رقمی نمایان می شود.
افراد می توانند با وارد کردن این کد در سامانه اصالت سازمان غذا و دارو، از صحت و مجاز بودن واکسن اطمینان پیدا کنند. در صورت مشاهده هرگونه مورد مشکوک، باید موضوع به معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی محل گزارش داده شود. همچنین توصیه شده است واکسن تنها از داروخانه های معتبر و دارای مجوز تهیه شود تا زنجیره سرد و استانداردهای نگهداری کاملاً رعایت شود.
نتیجه گیری
واکسن گارداسیل یکی از موثرترین ابزارهای علمی برای پیشگیری از ویروس HPV و سرطان دهانه رحم است. اما استفاده از نمونه های تقلبی و قاچاق می تواند سلامت افراد را به شدت تهدید کند. سازمان غذا و دارو بارها تأکید کرده است که تنها واکسن هایی که دارای برچسب اصالت و کد ۱۶ رقمی معتبر هستند باید تزریق شوند.
پزشکان نیز موظف اند بیماران خود را از خطرات واکسن های قاچاق آگاه کنند و مردم باید از مراجعه به بازار سیاه خودداری نمایند. استفاده از واکسن های مطمئن و قانونی، علاوه بر محافظت از سلامت فردی، به ارتقای ایمنی جمعی و کنترل بیماری های مرتبط با HPV در سطح کشور کمک خواهد کرد.
منبع خبر: https://healthday.news/3005/