قزل آلا توسط شرکت اینتکس در انواع متفاوتی تولید شده اند که هر کدام دارای طراحی های بدنه خاصی با توجه به نوع کاربری دارند. استخر های پرورش ماهی قزل آلا تولید شده توسط شرکت اینتکس بوده که در انواع فریمی ، گرد ، ایزی ست ، اوال فریم و فایبرگلاس تولید شده اند که هر کدام از این مدل ها دارای ابعاد متفاوتی می باشند. این استخر ها نه تنها برای پرورش ماهی قزل آلا بلکه برای پرورش انواع ماهی های دیگر نیز به کار برده می شوند. در این مقاله قصد داریم تا اشاره مختصری به ابعاد مختلف استخر های پیش ساخته پرورش ماهی کنیم. برای این کار از بزرگترین استخر های پیش ساخته آغاز می کنیم.
استخر های پیش ساخته مستطیلی فریمی بزرگ بزرگترین و بهترین استخر های پیش ساخته پرورش ماهی قزل آلا بوده که در 4 سایز و ابعاد مختلف تولید شده اند. ابعاد این استخر ها از نوع 4 متر به عنوان کوچکترین استخر فریمی بزرگ آغاز شده و در سه سایز 5 متری ، 7 متری و 10 متری نیز تولید شده اند. همگی این استخر ها دارای ارتفاع 132 سانتی متری بوده و عمق مفید آنها 122 سانتی متر می باشد. ظرفیت آب آنها نیز از 6836 لیتر تا 54368 لیتر می باشد. این نوع استخر ها دارای کیفیت بدنه بسیار بالایی بوده و از تجهیزات کاملی برخوردار می باشند. این استخر ها می توانند به دو صورت توکار و روکار نصب و احداث شوند.
استخر های پیش ساخته مستطیلی فریمی برزنتی نوع دیگر استخر های پیش ساخته پرورش ماهی قزل آلا بوده که این دسته از آنها نیز در 4 سایز متفاوت تولید شده اند. ابعاد کوچکترین نوع این استخر ها (طول: 220 سانتی متر ، عرض: 150 سانتی متر، ارتفاع: 60 سانتی متر) بوده و بزرگترین آنها نیز برابر (طول: 260 سانتی متر ، عرض: 160 سانتی متر ، ارتفاع: 65 سانتی متر) می باشد. همچنین ارتفاع هر 4 مدل نیز نسبت به ظرفیت آب و ابعاد اصلی بدنه متفاوت می باشند. ظرفیت آب این نوع استخر های پرورش ماهی از 2000 لیتر آغاز شده و بیشترین ظرفیت نیز معادل 7127 لیتر می باشد. این نوع استخر ها بیشتر برای پرورش ماهی های کوچک غزل آلا به نسبت ابعاد خود به کار برده می شوند.
استخر های پیش ساخته فریمی گرد فایبرگلاس از با کیفیت ترین نوع استخر های پرورش ماهی غزل آلا بوده که دارای جنس بدنه متفاوت با سایر استخر های پیش ساخته تولید شده می باشند. این استخر ها از نرظ طراحی بدنه در دو نوع ساده و طرح چوب تولید شده اند که کوچکترین مدل آنها ابعادی برابر (قطر: 488 سانتی متر ، ارتفاع: 107 سانتی متر) و بزرگترین مدل نیز از ابعاد (قطر: 569 سانتی متر ، ارتفاع: 135 سانتی متر) بهره می برد. همچنین ظرفیت آب کوچکترین مدل 18200 لیتر و بزرگترین مدل 26500 لیتر می باشد. استخر هایی که می توانند به عنوان استخری بزرگ برای پررو ماهی های بزرگ استفاده شوند.
فریمی گرد برزنتی از دیگر استخر های پیش ساخته پرورش ماهی با طراحی بدنه گرد بوده که بر خلاف مدل قبلی یعنی فایبرگلاس دارای ابعاد تولید شده بیشتری می باشد. این مسئله باعث شده تا بازه انتخاب مصرف کنندگان نیز افزایش یابد. این نوع استخر ها نیز از ابعاد (قطر: 305 سانتی متر ، ارتفاع: 76 سانتی متر) تا ابعاد (قطر: 732 سانتی متر ، ارتفاع: 132 سانتی متر) ساخته شده اند که بیشتر از مدل های بزرگ تر برای صنعت پروش ماهی غزل آلا استفاده می شود. مدل های کوچکتر نیز می توانند برای تفریحات آبی از کاربرد فراوانی برخوردار باشند. این نوع استخر های پیش ساخته اینتکس نیز قابلیت نصب توکار علاوه بر نصب رو کار را خواهند داشت.
استخر های پیش ساخته اوال فریم تنها غزل آلا بوده که ترکیبی از استخر های پیش ساخته فریمی و ایزی ست می باشد. این نوع استخر ها در دو سایز (طول: 549 سانتی متر ، عرض: 305 سانتی متر ، ارتفاع: 107 سانتی متر) و (طول: 610 سانتی متر ، عرض: 366 سانتی متر ، ارتفاع: 122 سانتی متر) تولید شده اند که تنها قابلیت احداث و راه اندازی به صورت روکار را خواهند داشت. استخر هایی که به ترتیب دارای ظرفیت آبحوضچه ها وسيستمهاي مختلف پرورش ماهي قزل آلا:
استخرها ي دايره اي يا حوضچه ها ي گرد:
اين حوضچه ها بيشتر در كشور انگلستان مورد استفاده قرار ميگيرد. اين حوضچه ها را مي توان به صورت بتوني يا ورقهاي فلزي ساخت، ابعاد اين حوضچه ها را متناسب با سايز ماهي پرورشي در نظر مي گيرد. كه ميتوان با قطرهاي 8،6،4،2 تا 10 متري ساخت. ارتفاع ديواره ها از 75 سانتيمتر براي حوضچه ها ي كوچك تا 2 متر براي حوضچه هاي بزرگ در نظر گرفته مي شود، جريان آب در اين حوضچه ها به صورت چرخشي است زيرا دريچه خروجي آب در مركز تعبيه مي گردد و ارتفاع آب نيز توسط لوله اي كه با يك زانوي متحرك به انتهاي لوله خروجي كه از زير حوضچه به بيرون هدايت شده متصل گشته و با بالا و پايين آوردن لوله قابل تنظيم است.
كف و ديواره اين حوضچه ها روي زمين قرار مي گيرد و شيب كف اين استخرها از ديواره به سمت مركز 15-5 درصد است، اين استخرها داراي معايب و محاسني نيز نسبت به ديگر استخرها مي باشد.
محاسن استخرهاي گرد:
1- ورودي آب اين استخر ها نسبت به انواع ديگر استخرها كمتر است همچنين در همه نقاط استخر آب جريان دارد بنابراين ماهي در همه نقاط استخردرشرايط يكساني ميتواند بسر ببرد ودرهمه نقاط اكسيژن همراه آب وجود دارد .
2- چون جريان آب در اين استخرها بصورت چرخشي است وخروجي آب درمركز استخر است ، بنابراين يك نوع حالت خود پالايشي وجود خواهد داشت فضولات وپس ما ندهاي غذايي همراه با جريان آب از استخر خارج خواهند شد.
3- به علت چرخشي بودن آب ، ماهيان درخلاف جهت آب ودر حول شعاع يك مركز حركت مي نمايند بنابراين هيچگاه احساس محدود بودن نمي كنند .
معايب استخرهاي گرد :
1- مقدار زمين زيادي را اشغال مي نمايد وبين استخرها مقدار فضاي مرده وجود خواهد داشت .
2- جمع آوري ماهيان دراين استخرها مشكل است و نيازبه نيروي كارگري زيادي در زمان صيد يا رقم بندي دارد
استخرهاي دراز كانالي:
اين سيستم پرورشي اولين بار در آمريكاي شمالي طراحي گرديد كانالهاي دراز را ازبتون يا آجر مي سازند كه به شكل فرورفته درداخل زمين يا درسطح آن بروي پايه هاي بتوني سخت ساخته ميشوند.منابع تامين آب كانالها چشمه ها ،رودخانه ها ، آب پشت سدها يا چاههاي عميق هستند وجريان آب دركانالها بصورت خطي بوده كه از يك طرف وارد واز طرف ديگر خارج مي شود ،شيب طولي كف استخر1درصد وشيب جانبي 2تا3درصد مي باشد.
ابعاد استخرها متناسب با اندازه ماهي ها درنظر گرفته مي شوند، براي بچه ماهي نورس از زمان شروع تغذيه تا وزن 30گرم استخري به طول 10متر وعرض1متروارتفاع ديواره 50سانتيمتر با شيب كف استخر حدود 1درصد درنظر گرفته ميشود. براي پرورش بچه ماهيان ازوزن 30گرم تا 120گرم استخري به طول 20تا25متر وعرض 2تا5/2 متروارتفاع ديواره ها 90تا110سانتي متر با شيب كف 1درصد درنظر گرفته ميشود.
براي پرورش ماهيان از وزن 120تا300گرم استخري به ابعاد طول30تا35متر، عرض3تا5/3متر ، ارتفاع ديواره ها 2/1تا5/1متر وشيب كف استخر1درصددرنظر گرفته ميشود . اين سه نوع استخر با ابعاد مختلف بايد در يك مزرعه پرورش ماهي وجود داشته باشد، زيرا اگر براي بچه ماهي ها استخر متناسبي وجود نداشه باشد و آنها در استخرهاي بزرگ قرار گيرند نتنها كنترل شان از نظر بهداشتي و جمع آوري تلفات مشكل است بلكه غذا دهي به آنها نيز به خوبي انجام نمي گيرد و بر عكس اگر ماهيهاي بزرگ را در استخرهايي با ابعاد كوچك قرار دهيم باعث كاهش اكسيژن و رشد ماهي مي شود.
دريچه هاي ورودي و خروجي استخر ها بايد حدالامكان به صورت سراسري ديواره هاي عرضي را شامل گردد، دريچه هاي خروجي داراي 3 شيار هستند كه شيار داخلي براي نسب توري، شيار وسطي به عنوان مانع با فاصله 15تا10 سانتيمتر از كف استخر و شيار خارجي براي نسب تخته تنظيم عمق و ارتفاع آب در استخر است و در نتيجه آب به صورت سيفوني از استخر خارج مي گردد.دريچه هاي ورودي داراي دو شيار اند كه در سيار قسمت داخلي استخر براي قرار دادن تخته قسمتي تعبيه شده است تا آب به صورت سقوطي به درون استخر وارد شود و در شيار بيروني يك توري فلزي قرار داده مي شود تا از ورود آشغال به درون استخر جلوگيري شود . در صورت وجود جريان كافي آب تعداد بيشتري از ماهي را مي توان پرورش داد.
حوضچه هاي پرورشي (تانك)
نخستين كار براي احداث اين حوضچه ها انتخاب محت دقيق آن مي باشد، بدين صورت كه محل موردنظر بايد مسطح باشد و تامين آب آن نيز به خوبي صورت گيرد ،آب مورد نياز تانكها را بهتر است بصورت ثقلي از رودخانه يا چشمه تامين شود ،چون انتقال آب توسط پمپاژ پرهزينه است.
براي ساخت اين تانكها مي توان از متخصصان مربوط كمك گرفت، اين افراد آرايش لوله هاي ورودي آب ، محل استقرار تانكها و خروجي آب را متناسب با مقياسهاي مورد نظر طراحي نموده و محل تخليه آب را با در نظر گرفتن ابعاد ارائه شده در نقشه مشخص مي كنند. مسير عبور لوله هاي آب حفر مي گردند و خطوط لوله براي رساندن آب و جابه جايي ماهي ها در قسمت داخلي اين كانال ها تعبيه مي شود . لوله مخصوص جريان خروجي آب به داخل يك مخزن در كنار تانك ادامه مي يابد و پس از گذشتن از يك غربال وارد لوله تخليه اصلي مي شود. سپس تانكها كه مي توانند از جنس پلاستيك مسلح يا آهن گالوانيزه موج دار باشد بر روي يك سطح قائده تراز كه درداخل گودال حفر شده كار گذاشته مي شود.
در داخل تانك يك لايه از مواد سخت مانند سنگريزه مي ريزيم و پس از تراز كردن سطح آن ،لايه اي از بتن به عمق 15 سانتيمتر ،با در نظر گرفتن شيب 1به 7 از مركز به محيط مي افزاييم، ارتفاع تانك ها از سطح زمين 60سانتيمتر است.
تانكها داراي لوله هاي مجزايي هستند كهاز لوله اصلي منشعب شده و توسط دريچه هايي كنترل مي گردند كه شامل يك لوله پلاستيكي T شكل كه يك لوله كم قطرتر وارد قسمت كناري آن شده و در آن تثبيت مي گردد، قسمت خروجي آب وماهي نيز در مركز قرار مي گيرند، در ورودي آن يك توري براي جلوگيري از عبور ماهي ها كه مي توان پس از تخليه آب ماهي ها را براي صيد يا درجه بندي گرفت.
معمولا عمق اين تانكها 6/1متر و قطرشان بين 4تا6 متر است كه با تامين آب با درجه حرارت 12تا15 درجه ميتوان 25تا35 كيلوگرم ماهي به ازاي هر متر مكعب ذخيره سازي نمود. در آب با درجه حرارت 15 درجه ، يك جريان آب تقريبي 125 ليتر در دقيقه براي هر 100 كيلوگرم ماهي مورد نياز خواهد بود و در درجه حرارت 20 درجه يك جريان آب 200ليتر در دقيقه مورد نياز خواهد بود.
حوضچه هاي پرورشي مستطيل شكل:
اين نوع حوضچه ها در شكل ظاهري و نحوه ورود و خروج آب شبيه به كانالهاي دراز بتوني هستند ميزان آب ورودي به هر حوضچه بين 10تا30 ليتر در ثانيه مي باشد وجريان آن به صورت خطي است . ابعاد اين حوضچه ها براي ماهي هاي بازاري به ارتفاع 1متر ، عرض 3تا6 متر و طول 30تا40 متر ميباشد.
ماهي دار نمودن استخرها:
ماهي دار نمودن استخر ها بستگي به مقدار آب ورودي و اكسيژن محلول در آب بستگي دارد ، زيرا ماهيان قزل آلا در اندازه هاي مختلف در مدت يك ساعت مقدار اكسيژن معين مصرف مي كنند ، بنابر اين هر قدر اكسيژن بيشتري موجود باشد تعداد ماهيان بيشتري را مي توان پرورش داد .
ماهي دار نمودن استخرها بايد منبع آب و تعداد استخرهاي مناسب با منبع آب را در نظر گرفت تا بتوان يك برنامه ريزي صحيح براي ماهي دار نمودن استخرها و توليد مناسب انجام داد.
مقدار آب ورودي به استخرهاي بتوني:
RV= سرعت جريان آب در استخر
B= عرض استخر
H= عمق استخر
تعويض آب استخرهاي بتوني
تعويض آب بايد به اندازه اي باشد كه ماهي بتواند براحتي اكسيژن مورد نظر خود را از آب كسب كند، اگر آب در استخرهاي پرورش ماهي متناسب با اندازه و تراكم ماهي جريان نداشته باشد و در زمان مناسب تعويض نشود ماهيهن با كمبو اكسيژن روبه رو خواهند شد منظور از تعويض آب مدت زماني است كه آب از ورودي تا خروجي مي پيمايد كه اين امر با تنظيم جريان ورودي آب صورت ميگيرد .
تعداد دفعات تعويض آب را در يك ساعت با اين فرمول محاسبه مي شود:
(RW*3600)*V RD=
RW= دبي آب ورودي
V= حجم آب موجود در استخر
V=L*W*D
=L طول استخر
w = عرض استخر
D= عمق استخر
نكته: به علت شيب دار بودن استخرها براي بدست آوردن عمق از بيشترين ئ كمترين عمق ميانگين گرفته مي شود.
استخرهاي خاكي:
بيشتر مزرعه داران دانماركي پايه گذار اين امر بوده اند، در اين نوع استخرها آب فضاي بسته اي را به وجود مي آورد، آرايش اساسي اين استخرها شامل سه قسمت است:
1- كانال آب رساني كه در بالاترين نقطه زمين وجود دارد و آب مورد نياز استخر را تامين مي كند.
2- استخرها كه از ورودي به خروجي شيب دار هستند.
3- كانالهاي تخليه كه براي هر استخر مي تواند بصورت مجزا زهكشي گردد و كانال تخليه اصلي كه آب همه استخرها را تخليه مي كند.
آب ورودي استخرها بوسيله تخته كنترل مي شود يا در مزارع مدرن از لوله هاي پلاستيكي پوشيده شده بوسيله يك توري براي اين امر استفاده مي گردد. لوله هاي ورودي بايد به اندازه كافي بزرگ باشند تا حداكثر آب مورد نياز را براي استخرها تهيه كنند. كنترل خروجي آب استخرها بوسيله مانك انجام مي شود كه ميتواند از جنس چوب،آجر يا بتن باشد.
نحوه ساخت استخرهاي خاكي:
استخرهاي خاكي دانماركي 30نتر طول و 10متر عرض دارند، عمق در ورودي 1 متر و در خروجي 7/1 متر است . ديواره هاي جانبي را بصورت اريب و بعضا با پوشش سيماني احداث مي نمايند ولي كف استخرها خاكيو گاها داراي پوشش سنگريزه اي است. محل مورد نظر براي حفر استخرها بايد داراي خاك غير قابل نفوذو تقريبا تراز باشد و منبع تامين آب هم بالاتر از زمين فوق قرار داشته باشد. درچه هاي ورودي و خروجي داراي لوله هايي به قطر 30تا40 سانتيمتر هستند.
اگر استخرها بصورت رديفي در كنار هم ساخته شوند يعني داراي ديواره هاي طولي مشترك باشند عرض قسمت بالاي ديواره را 1متر و در قسمت پايين 2تا3متر در نظر مي گيرند تا ديواره شسته يا ريزش ننمايد .
ماهي دار نمودن استخرهاي خاكي:
اين امر بطور كلي بر اساس مقدار اكسيژن محلول در آب و همچنين مقدار آب ورودي صورت مي گيرد ، در اين استخرها نميتوان بصورت متراكم ماهي پرورش داد و بايد بصورت نيمه متراكم باشد چون زمان ماندگاري آب زياد و سرعت جريان آن هم كند است، همچنين اين مسئله باعث مي شود كه فضولات و پسمانده هاي غذايي در طول دوره در استخر باقي بمانند .
بطور كلي تراكمي كه در استخرهاي خاكي در نظر مي گيرند بايد براي بچه ماهي هايي باشد كه بالاي 5گرم وزن داشته باشندكه به ازاي هر متر مربع 8 كيلو گرم ماهي بازاري در نظر گرفت.
تميز كردن استخرهاي خاكي:
در استخرهاي خاكي داراي ماهي استفاده از روشي كه به طور كامل بتواند باعث پاك شدن استخر شود امكان پذير نيست. توري هاي دريچه خروجي بايد تميزو عاري از فضولات باشد ، ماهيان مرده بايد هرچه سريعتر جمع آوري شوند تا موجب فساد آب نگردند.
استخرهاي بدون ماهي را ميتوان براحتي ضدعفوني كرد ، بدين صورت كه آب استخرها تخليه گشته و لجن آن با مكنده از محل خارج مي گردد ،سپس استخرها را به حال خود مي گذاريم تا خشك گردند و پس از آن كف را با محلول آهك ضدعفوني مي كنند. در شرايطي كه نتوان رسوبات را خارج كرد بايد اقدام به شخم زدن استخر نمود تا عمل تهويه با خارج شدن گازهاي تخميري انجام شود و بعد اقدام به آهك پاشي كرد سپس كف استخر با غلطك بخوبي كوبيده شود ، چون اگر كف خوب محكم نباشد بصورت باتلاقي در مي آيد و در هنگام غذا دادن با متلاطم شدن آب گل و لاي موجود در آب حل ميشود .
لازم به ذكر است كه براي ضدعفوني كردن استخرهاي كوچك بدون خالي كردن آب ميتوان از محلول غليظ شده پرمنگنات پتاسيم استفاده كرد .
نكات مورد توجه در انتخاب بچه ماهيان سالم براي پرورش:
1- به اشتهاي آنها بايد توجه داشت ، براي مشاهده اين مورد در داخل حوضچه ظرف قرمز رنگي را كه معمولا با آن غذا دهي مي شود همراه داشته باشيم تا بچه ماهيان با ديدن آن تحريك شوند البته اين عمل بايد در ساعات غذادهي انجام شود .
2- بچه ماهيان سالم هميشه بطئر منظم در خلاف جهت آب قرار مي گيرند ولي ناسالم ها بصورت پراكنده در كنار ديواره ها ديده مي شوند .
3- رنگ بچه ماهيان سالم روشن و داراي درخشندگي است ولي ناسالم ها داراي رنگ پريدگي هستند ، البته اين مورد بايد در شرايط نور طبيعي انجام شود چون بدليل تاريك بودن فضا بچه ماهيان رنگ بدن خود را به حالت استتار با محيط هماهنگ مي كنند .
4- باله ها و سطح بدن بچه ماهيان بايد فاقد خوردگي باشد و همچنين بر روي بدن لكه هاي سفيد و آلودگي قارچي ديده نشود .
5- تعدادي از بچه ماهيان را بصورت تصادفي صيد نموده ، برانشها و آبشش هاي دو طرف را مورد بررسي قرار مي دهند، در وجود ماده لزج موكوسي يا رنگ زرد از انتخاب آنها خوداري مي گردد زيرا آبشش هاي بچه ماهيان سالم داراي رنگ قرمز و فاقد مواد موكوسي مي باشد.
آماده سازي حوضچه ها قبل از ماهي دار كردن:
– اگر براي اولين بار از كانال ها استفاده مي شود بايد كليه مصالح اضافي جمع آوري وكانال ها شستشو داده شوند.
– قبل از آبگيري كانال ها بايد ضدعفوني گردند ، سپس اقدام به آب گيري مي كنيم تا مواد ضدعفوني شسته و از محل دور شوند.
– قبل از آب گيري حتما ورودي ها و خروجي هاي استخرها كنترل شوند و از نسب توري در آنها اطمينان حاصل شود.
– 24 ساعت پس از آب گيري ميتوان استخرها را ماهي دار نمود.
مراحل آماده سازي بچه ماهيان براي حمل و نقل:
الف: صيد
صيد بچه ماهيان در مراكز تكثير به دلايل و منظورهايي از جمله تقاضا از طرف مزارع پرورشي، كاهش تراكم ،كنترل بهداشتي و 000 صورت مي گيرد. صيد بچه ماهيان نورس زماني ايجام مي شود كه طول آنها به سه سانتيمتر رسيده و وزن زنده آنها در آخر هفته چهارم به 300 ميلي گرم برسد . براي صيد بچه ماهيان ابتدا ارتفاع آب را كاهش مي دهيم و در زماني كه آب استخر تا نيمه خالي شد صيد با استفاده از تور پره ريز شروع مي شود .
همواره بايد مراقب بود كه بچه ماهيان در زير آب قرار بگيرند و پس از صيد آنها را به مخازن مخصوص انتقال مي دهيم. بچه ماهيان نورس قبل از نقل و انتقال و رهاسازي در استخر در حوضچه هاي موقت نگهداري مي شوند تا عمليات شمارش و رقم بندي انجام گيرد .
بعد از تبديل بچه ماهيان نورس به بچه ماهيان انگشت قد براي انتقال به استخرهاي پرواري حمل مي شوند ،اين بچه ماهيان از طريق خروجي آب به حوضچه هاي ويژه صيد كه خارج از استخر قرار دارد انتقال مي يابند ، اين حوضچه ها به طور متناوب با تور پره كشي شده اند و ماهيان پس از صيد رقم بندي مي شوند.
پس از رقم بندي بچه ماهيان انگشت قد در اندازه هاي مختلف از طريق دريچه هاي مخصوص به مخازن 50ليتري براي حمل و نقل به حوضچه هاي موقت سپس استخرهاي پرواربندي منتقل مي شوند .
ب: ضد عفوني بچه ماهيان قبل از انتقال
بچه ماهيان نورس و انگشت قد بعد از صيد بطور موقت در حوضچه هاي توري نگهداري مي شوند ،اين توري ها در ابعاد 2متر در 80سانتيمتر وبا چشمه هاي ريز 2تا4 ميلي متري بافته مي شوند. ضدعفوني كردن بچه ماهيان در سلامت و كاهش تلفات در دئران پرورش بسيار مؤثراست .
ضدعفوني كردن بچه ماهيان نورس:
محلول 2تا3 درصد نمك طعام را از طريق حل كردن 1تا5/1 كيلو گرم نمك در 50ليتر آب آماده مي كنند سپس بچه ماهيان را بمدت 30تا40 ثانيه در محلول فوق قرار مي دهند تا بخوبي ضدعفوني شوند و بعد از آن بچه ماهيان را در اب تميز قرار مي دهند .
حمل و انتقال بچه ماهيان به حوضچه هاي پرورش
مرحله اول در پرورش ماهي تهيه و انتقال بچه ماهي هاي خريداري شده با حداقل تلفات به كارگاه پرورشي است. ازآنجا كه بچه ماهي ها در اين مرحله بسيار حساس و ضربه پذيرند و هر گونه عامل نامساعد مي تواند موجبات تلفات و آسيب رساني به آنها را فراهم آورد. در گام اول بايد سعي كرد كه بچه ماهيان مورد نياز از كارگاهي تهيه شدند كه گواهي بهداشت داشته باشد و سلامت بچه ماهيان را تضمين كند.
تنظيم دما و پي اچ نيز در موقع حمل و نقل مهم بوده و لازم است بين آب مخزن هاي حمل ونقل و آب استخر شرايط دما و پي اچ مشابه باشد،بدين منظور آب استخر را به كمك يك شلنگ به قطر5 سانتي متر وارد مخازن فايبرگلاس كرده و به كمك اين لوله ماهيان را به درون مخازن حمل سيفون مي كنند. نكته قابل توجه در اين مورد اين است كه حدالمقدور بچه ماهيان را از نزديك ترين محل تكثير خريداري شود.
به دو روش مي توان بچه ماهيان را از محل فروش تا كارگاه حمل كرد:
1- حمل با كيسه نايلوني: براي اين منظور از كيسه هاي نايلوني چند لايه استفاده مي شود،بدين ترتيب كه ابتدا يك چهارم كيسه را از آب استخر حاوي بچه ماهي ها پر مي كنيم سپس به نسبت 10تا20 كيلو گرم در متر مكعب درون كيسه ها بچه ماي پر مي كنيم(هر كيسه به ظرفيت 20ليتر در نظر گرفته مي شود)بعد از خالي كردن هواي موجود در كيسه نايلوني اين فضا را توسط اكسيژن پر مي كنيم سپس در آن را مي بنديم.كيسه هاي آماده شده را ميتوان درون كارتن قرار داد يا به همين صورت حمل شوند.
پس از حمل كيسه هاي حاوي بچه ماهيان به محل كارگاه براي هم دما شدن آب كيسه ها با آب حوضچه ها آنها را درون حوضچه ها قرار مي دهيم و بعد از گذشت نيم تا يك ساعت كيسه ها را پاره كرده و بچه ماهيان را رها مي كنيم.
2- حمل توسط مخزن: براي اين منظور به يك مخزن پلاستيكي يا فلزي كه براي اين منظور ساخته شده است نياز داريم، قبل از آبگيري مخزن لازم است آن را ضد عفوني كنيم.اين روش بيشتر براي حمل بچه ماهيان در مسيرهاي طولاني به كار مي رود. روش كار بدين صورت است كه ابتدا لوله هاي سوراخ داركه به كپسول اكسيژن مرتبط اند را دركف مخزن كار مي گذاريم، سپس مخزن را با آب موجود در استخر پر مي كنيم و شير كپسول اكسيژن را نيز باز مي گذاريم، بعد با توجه به ظرفيت مخزن بچه ماهي ها را درون آن مي ريزيم. نكته قابل توجه در روش فوق اين است كه آب درون مخزن بايد داراي چرخش باشد لذا براي اين منظور از پمپ باد اینتکس بالاي مخزن استفاده مي شود.
نكته: براي حمل بچه ماهي ها به حوضچه 48ساعت قبل و 24ساعت بعد از حمل ونقل از غذادهي خودداري شود.
اثر مواد زايد ناشي از متابوليسم ماهي در حين حمل ونقل:
اثر اين مواد بر روي ماهي به صورت خفه نمودن ماهي مي باشد، آمونياك،اوره،اسيد اوريك،گازكربونيك و ساير مواد حاصله از متابوليسم مي توانند بسيار مضر باشد.وقتي غلظت آمونياك درآب افزايش يابد ماهي توانايي جذب اكسيژن را از دست مي دهد، بدين صورت كه وقتي غلظت آمونياك به يك ميلي گرم در ليتر برسد ميزان اكسيژن خون به يك هفتم حالت طبيعي خودمي رسد و اگر ميزان گازكربنيك به 15درصد افزايش يابد منجر به خفه شدن ماهي مي شود. گازكربنيك از جمله عواملي است كه در حين حمل و نقل محدوديت زيادي را ايجاد مي كند.
عواملي كه از افزايش مواد سمي حاصل از متاوليسم جلوگيري مي كند:
الف: گرسنه نگهداشتن ماهي قبل از حمل ونقل: در مواقعي كه ماهيان با غذاي خشك تغذيه مي شوندحداقل 36ساعت قبل از بارگيري و در مواردي كه ماهي با گوشت و فرآورده هاي ماهي تغذيه مي شود حداقل 48ساعت قبل از بارگيري نبايد به آنها غذا داده شود.
ب: حمل و نقل ماهي در درجه حرارت كم: بهترين درجه حرارت براي حمل ونقل ماهي 8تا12 درجه است.
ج: تهويه آب ويا بكار بردن مواد خنثي كننده. بعدها استخر رویش ماهی قزل آلا بوسیله کمپانی در گونه های متفاوتی ساخت و ساز گردیده اند که هر یک دارنده پباده سازی های بدنه خاصی با دقت به نوع کاربری داراهستند. استخر های رشد ماهی قزل آلا ساختوساز گردیده به وسیله کمپانی اینتکس بوده که در اشکال فریمی ، گرد ، ایزی ست ، اوال قاب و فایبرگلاس ساختوساز گردیده اند که هر مورد از این سبک ها دارنده بعدها متفاوتی میباشند. این استخر ها خیر صرفا برای رشد ماهی قزل آلا بلکه برای رویش اشکال ماهی های دیگر نیز به فعالیت برده میشوند. درین نوشته ی علمی قصد داریم تا اشاره مختصری به بعد ها متعدد استخر های پیش ساخته رویش ماهی کنیم. برای این شغل از اصلی ترین استخر های پیش ساخته استارت میکنیم.
استخر های پیش ساخته مستطیلی فریمی گرانقدر اصلی ترین و شایسته ترین استخر های پیش ساخته رشد ماهی قزل آلا بوده که در 4 سایز و بعدها متفاوت ساخت و ساز گردیده اند. بعدها این استخر ها از نوع 4 متر تحت عنوان کوچکترین استخر فریمی گرانقدر شروع گردیده و در سه سایز 5 متری ، 7 متری و 10 متری نیز ایجاد گردیده اند. کلیه این استخر ها دارنده طول 132 سانتی متری بوده و عمق اثر گذار آنان 122 سانتی متر است. گنجایش آب آنان نیز از 6836 لیتر تا 54368 لیتر است. این نوع استخر ها دارنده چگونگی بدنه بسیار بالایی بوده و از امکانات جامعی منتفع میباشند. این استخر ها میتوانند به دو شکل توکار و روکار نصب و تاسیس شوند.
مستطیلی فریمی برزنتی نوع دیگر استخر های پیش ساخته رویش ماهی قزل آلا بوده کهاین تیم از آنها نیز در 4 سایز متعدد ایجاد گردیده اند. بعدها کوچکترین نوع این استخر ها (ارتفاع: 220 سانتی متر ، پهنا: 150 سانتی متر، طول: 60 سانتی متر) بوده و وسیع ترین آنان نیز موازی (ارتفاع: 260 سانتی متر ، پهنا: 160 سانتی متر ، طول: 65 سانتی متر) است. همینطور طول هر 4 سبک نیز نسبت به گنجایش آب و بعد ها اساسی بدنه مختلف میباشند. گنجایش آب این نوع استخر های رشد ماهی از 2000 لیتر شروع گردیده و بیشترین گنجایش نیز مساوی 7127 لیتر است. این نوع استخر ها بیشتر برای رویش ماهی های خرد غزل آلا به نسبت بعدها خویش به عمل برده می گردند.
استخر های پیش ساخته فریمی گرد فایبرگلاس از کیفیت خوب ترین نوع استخر های رویش ماهی غزل آلا بوده که دارنده مال بدنه متعدد با بقیه استخر های پیش ساخته ساخت گردیده هستند. این استخر ها از نرظ پباده سازی بدنه در دو نوع معمولی و طرح چوب ساخت و ساز گردیده اند که کوچکترین سبک آنها ابعادی موازی (قطر: 488 سانتی متر ، طول: 107 سانتی متر) و مطرح ترین سبک نیز از بعد ها (قطر: 569 سانتی متر ، طول: 135 سانتی متر) فایده میبرد. همینطور گنجایش آب کوچکترین سبک 18200 لیتر و وسیع ترین سبک 26500 لیتر است. استخر هایی که میتوانند تحت عنوان استخری گران قدر برای پررو ماهی های گران قدر به کار گیری شوند.
استخر های پیش ساخته فریمی گرد برزنتی از سایر استخر های پیش ساخته رشد ماهی با پباده سازی بدنه گرد بوده که مغایر سبک پیشین یعنی فایبرگلاس دارنده بعد ها ساخت گردیده بیشتری میباشد. این موضوع سبب گردیده تا دوران گزینش مصرف کنندگان نیز ارتقا یابد. این نوع استخر ها نیز از بعد ها (قطر: 305 سانتی متر ، طول: 76 سانتی متر) تا بعدها (قطر: 732 سانتی متر ، طول: 132 سانتی متر) تشکیل شده اند که بیشتر از سبک های تعالی خیس برای صنعت پروش ماهی غزل آلا به کارگیری میشود. سبک های کوچکتر نیز میتوانند برای تفریحات آبی رنگ از کاربرد فراوانی منتفع باشند. این نوع استخر های پیش ساخته اینتکس نیز قابلیت و امکان نصب توکار ضمن نصب رو شغل را خواهند داشت.
استخر های پیش ساخته اوال قاب فقط رشد ماهی غزل آلا بوده که ترکیبی از استخر های پیش ساخته فریمی و ایزی ست است. این نوع استخر ها در دو سایز (ارتفاع: 549 سانتی متر ، پهنا: 305 سانتی متر ، طول: 107 سانتی متر) و (ارتفاع: 610 سانتی متر ، پهنا: 366 سانتی متر ، طول: 122 سانتی متر) ساخت گردیده اند که فقط قابلیت و امکان تاسیس و راهاندازی به طور روکار را خواهند داشت. استخر هایی که به ترتیب دارنده گنجایش آب 10920 لیتر و 16628 لیتر خواهند بود. از این استخر ها رشد ماهی می اقتدار هم در فضای گشوده و هم در فضای بسته و راز پوشیده آیتم به کار گیری قرار اعطا کرد.
10920 لیتر و 16628 لیتر خواهند بود. از این استخر ها پرورش ماهی می توان هم در فضای باز و هم در فضای بسته و سر پوشیده مورد استفاده قرار داد.