مجله خانواده/خراسان رضوی عضو هیات مدیره انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران گفت: عدم هم‌سویی آموزش‌های آکادمیک و کوتاهمدت گردشگری با نیاز صنعت گردشگری و هتلداری یکی از معضلات این حوزه است که بار مالی و زمانی زیادی را نیز به همراه دارد.
مهنا نیک‌بین در گفت‌وگو با مجله خانواده در خصوص آموزش در صنعت گردشگری، اظهار کرد: سابقه آموزش حرفه‌ای خدمات گردشگری در ایران به سالهای ۱۳۱۴ همزمان با تشکیل اداره سیاحان خارجی و تبلیغات در وزارت داخله (وزارت کشور) وقت بازمیگردد و به طور جدی تر در سال ۱۳۴۲ همزمان با رشد و شکلگیری این صنعت در سازمان جلب سیاحان به صورت دوره‌های آموزشی کوتاه مدت داخلی و خارجی در سطح استانهای مختلف انجام پذیرفت. به تدریج آموزش‌های آکادمیک در قالب مدرسه عالی مهمانداری، خدمات پروازی و مدرسه عالی خدمات جهانگردی و هتلداری در سالهای قبل از انقلاب آغاز شد.
وی افزود: با وقوع انقلاب اسلامی و تغییرات اجتماعی به وجود آمده، دوره‌های آموزشی این رشته تا اواسط دهه ۱۳۷۰ به صورت محدود ارائه میشد تا اینکه مدارس عالی این رشته با سایر مدارس عالی تحت عنوان دانشگاه علامه طباطبایی ادغام شد. این دانشگاه برای نخستین بار دوره کارشناسی مدیریت جهانگردی را در سال ۱۳۷۵ راه‌اندازی کرد و لیسانس مدیریت هتلداری نیز در سال ۱۳۸۳ در این دانشگاه ارائه و همزمان دوره‌های کاردانی و کارشناسی پیوسته گردشگری و هتلداری در دانشگاه‌های علمی-کاربردی نیز ارائه شد.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی تهران تصریح کرد: همچنین برای اولین بار در سال ۱۳۸۳ مقطع ارشد مدیریت گردشگری در دانشگاه علامه طباطبایی به پذیرش دانشجو پرداخت. امروزه تعدادی از دانشگاه‌ها مانند دانشگاه علم و فرهنگ، سمنان و تهران؛ دانشکده گردشگری را به صورت تخصصی دارند. همچنین در دانشگاه آزاد اسلامی مقطع کارشناسی گردشگری و هتلداری نیز به صورت تخصصی آموزش داده می‌شود.
وی عنوان کرد: تنوع این رشته به لحاظ میان رشته‌ای بودن موجب شده در مقطع کارشناسی ارشد این رشته گرایشهای مختلفی اعم از گردشگری مذهبی، اکوتوریسم و … را شامل شود. مقطع دکتری مدیریت جهانگردی نیز پس از گذشت ۲ دهه از مقطع کارشناسی این رشته و همچنین کارشناسی ارشد آن با ۳ گرایش مدیریت، اقتصاد و فرهنگ از سال ۱۳۹۳ دانشجو میپذیرد.
نیک‌بین بیان کرد: علاوه بر دوره‌های آموزشی دانشگاهی دوره‌های کوتاه مدت سازمان اسبق ایران‌گردی و جهانگردی نیز در این صنعت برای آموزش پرسنل وجود دارد که اکنون در بخش آموزش معاونت گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی از طریق موسسات آموزشی تحت نظر این معاونت ارائه می‌شود.
آموزش گردشگری باید همراه با فعالیت‌های عملی و تجربی باشد
وی با بیان اینکه دانشگاه‌های علمی کاربردی از سال ۱۳۸۸ کارشناسی مدیریت جهانگردی و هتلداری را ارائه کردند، اضافه کرد: به طور کلی اهمیت آموزش گردشگری به کاربردی بودن و نوع کیفیت آموزشی است که موسسات ارائه می‌دهند. آموزش گردشگری صرفا مباحث تئوری نیست بلکه موارد عملی و تجربی را هم لازم دارد تا دانشجویان قبل از اینکه وارد بازار کار شوند با آن درگیر و بتوانند به صورت کارآموزی درس‌های عملی را سپری و با چالشهای آن آشنا شوند.
نیک‌بین افزود: دوره دیپلم گردشگری در مدارس فنی و حرفه‌ای و سایر دوره‌های مهارتی رشته گردشگری و هتلداری وجود دارد. همچنین سازمان فنی و حرفه‌ای یکی از مراکز مهم آموزشی این علم است که دوره‌های کوتاه مدت را در این زمینه ارائه می‌دهد. در صنعت گردشگری و هتلداری لزومی ندارد آموزش‌های سطوح بالای آکادمیک را داشته باشیم بلکه آموزش‌های تخصصی کوتاه مدت، دوره‌های کاردانی و کارشناسی برای تربیت نیروی انسانی مورد نیاز، کفایت می‌کند.
وی ادامه داد: نکته مهم قبل از شروع آموزش، ارزیابی مناسب افراد جهت ورود به این حرفه است که با ویژگی‌های شخصیتی و ذاتی آن‌ها متناسب باشد. بهتر است بسیاری از مراکز آموزشی علاوه بر آزمون علمی برای جذب دانشجویان از آزمونهای روانشناختی و مصاحبههای حضوری نیز بهره ببرند تا انتخاب صحیحی اتفاق بیفتد.
وی مطرح کرد: متاسفانه بسیاری از مراکزی که آموزش‌های گردشگری و هتلداری را برعهده دارند از کارگاه‌ها، دروس عملی هتلداری و گردشگری مانند کارگاه‌های پذیرایی، آشپزی، شیرینیپزی و … برخوردار نیستند و آموزش‌ها را صرفا به صورت تئوری ارائه می‌دهند و کمتر به آموزش‌های عملی در محیط و در قالب گشتهای آموزشی میپردازند.
دبیر باشگاه گردشگری فرهنگی پایدار یونسکو ایران افزود: این امر ضعف بزرگی در آموزش است زمانی که دانشجویان پس از ۴ سال از دوره کارشناسی فارغ‌التحصیل می‌شوند، هیچ تجربه عملی ندارند و متاسفانه زمانی که صاحبان کسب و کار می‌خواهند آن‌ها را جذب کنند باید مجدد دوره‌های عملی را در محیط کار برای آن‌ها برگزار کنند تا مطابق نیاز صنعت آموزش داده شوند که این امر هزینه و زمان زیادی را به خود اختصاص می‌دهد.
فعالیت در حوزه گردشگری مبتنی بر تجربه کاری بوده و سطح آکادمیک بالایی نمی‌خواهد
وی اظهار کرد: یکی از معضلات این حوزه، عدم هم‌سویی آموزش‌های آکادمیک و کوتاه مدت گردشگری با نیاز صنعت گردشگری و هتلداری است که متاسفانه این معضل را در این فضا ایجاد کرده و بار مالی و زمانی زیادی را در این زمینه تحمیل می‌کند. موضوع دیگری که امروز در زمینه آموزش گردشگری و هتلداری به عنوان یک معضل با آن روبرو هستیم این است که مقاطع آکادمیک کارشناسی، کارشناسیارشد و دکتری در بسیاری از مواقع مورد نظر نیست، زیرا همانطور که گفته شد عمده شغل‌هایی که در صنعت گردشگری و هتلداری وجود دارد سطح آکادمیک بسیار بالایی نمیطلبند و مبتنی بر تجربه کاری هستند.
نیک‌بین عنوان کرد: مدرک‌گرایی برای نیروهای کار این صنعت لزومی ندارد مگر اینکه بخواهند در سطوح آکادمیک این رشته فعالیت‌های آموزشی داشته باشند یا به سطوح بالای مدیریتی دست پیدا کنند که آن هم به تجارب عملی موفق از پایینترین سطح به بالا نیاز دارد، به عنوان مثال یک مدیر موفق هتل باید پله به پله از پایینترین سطح کاری هتل تجربه کرده باشد تا به مدیریت هتل برسد و باید به تمامی زیربخشها و نحوه عملکرد سیستمی آن‌ها اشراف داشته باشد.
آموزش‌های گردشگری در کشور با سطوح بین‌المللی هم‌سو نیستند
وی خاطرنشان کرد: مورد دیگری که در صنعت گردشگری می‌تواند یک معضل باشد، عدم به‌روزآمدی سرفصل‌ها، متون و درس‌هایی است که ارائه می‌شود. متاسفانه آموزش‌های ارائه شده در کشور با نیازها و جهش‌های علمی که این صنعت در سطح بین‌المللی دارد اصلا هم‌سو نیستند و بسیاری از سرفصل‌های دانشگاهی تا همین چند سال اخیر بازنگری نشده بود و این عدم تطابق معضلی برای دانش‌پژوهان در بازار کار داخل و خارج از ایران است.
این کارشناس گردشگری تاکید کرد: بنابراین بیشتر آموزش‌هایی که در این صنعت نیاز داریم تئوری و عملی است که باید در محیط و در قالب کارگاه‌های آموزشی به دانشجویان ارائه شود. لازم به ذکر است که برای وارد شدن به این صنعت افراد باید حداقل‌هایی را در خود داشته باشند و آن ویژگی‌های شخصیتی دانشجویان است که می‌خواهند وارد این رشته شوند.
انتهای پیام