آیا درخت رحمت به عنوان میراث ملی ثبت شده است؟

بله، درخت رحمت، که با نام درخت شیرین و فرهاد نیز شناخته می شود، در سال ۱۳۸۸ شمسی به عنوان اثر طبیعی ملی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این چنار کهنسال، ایستاده در کنار محوطه تاریخی طاق بستان در شهر کرمانشاه، نه تنها یک اثر طبیعی با قدمتی ۶۰۰ ساله است، بلکه گنجینه ای از تاریخ، فرهنگ و روایت های شفاهی مردم این دیار به شمار می رود.

سفر به کرمانشاه برای بسیاری از گردشگران با گشت و گذار در محوطه باستانی طاق بستان و دیدن حجاری های خیره کننده ساسانی آغاز می شود. اما در کنار این شکوه سنگی، سایه ای مهربان و باصلابت بر زمین گسترده است؛ چناری عظیم و کهنسال که گویی از دل تاریخ سر برآورده و ناظر قرن ها حکایت بوده است. این درخت که با نام های درخت رحمت و درخت شیرین و فرهاد در میان مردم شناخته می شود، نه تنها بخشی از چشم انداز طبیعی منطقه است، بلکه به قلب فرهنگی و هویتی کرمانشاه پیوند خورده است. ایستادن در کنار آن، حس عجیبی از ارتباط با گذشته ای دور را به انسان می دهد، گویی هر چین و چروک بر تنه قطور آن، داستانی از فراز و نشیب های روزگار در دل دارد.

ریشه های کهنسال: آشنایی با درخت چنار طاق بستان

درخت چنار طاق بستان که به درخت رحمت یا درخت شیرین و فرهاد مشهور است، از گونه ی چنار شرقی (Platanus orientalis) به شمار می رود. این نوع چنار به دلیل طول عمر بالا و قامت باشکوه خود، همواره مورد احترام و توجه بوده است. تخمین زده می شود که این چنار عظیم الجثه در حدود سال ۱۴۲۳ میلادی کاشته شده باشد، که این تاریخ آن را به یک درخت ۶۰۰ ساله تبدیل می کند؛ موجودی زنده که شش قرن از تاریخ پرفراز و نشیب این سرزمین را نظاره گر بوده است. دیدن این درخت، تجربه ای فراموش نشدنی است. تصور کنید، درختی که در زمانه ی تیموریان ریشه دوانده و دوره های صفویه، افشاریه، زندیه و قاجاریه را پشت سر گذاشته، همچنان پابرجا و استوار در قلب کرمانشاه نفس می کشد. هر شاخه آن، هر برگش، گویی گواه داستانی از گذشته است.

بر اساس اندازه گیری های انجام شده، ارتفاع درخت رحمت حدود ۳۷.۷ متر است که آن را به یکی از بلندترین چنارهای کهنسال ایران تبدیل می کند. عرض یا قطر تنه ی این درخت نیز به ۸.۴۶ متر می رسد که نشان از عظمت و تنومندی بی بدیل آن دارد. این ابعاد حیرت انگیز، درخت رحمت را نه تنها از نظر بصری، بلکه از منظر بوم شناسی نیز به یک شاهکار طبیعی بدل کرده است. تنه قطور و درهم پیچیده آن، گویی تاریخ را در خود حک کرده است. پوسته ی چنار، با رنگ های متنوع و بافت خاص خود، داستان هایی از تابش آفتاب و بارش باران در طول قرون را روایت می کند. دیدن این هیبت طبیعی، انسان را به تفکر وا می دارد؛ تفکر درباره ی گذر زمان، پایداری طبیعت و ناچیزی عمر انسان در برابر این موجودات کهنسال.

ویژگی های ظاهری و وضعیت کنونی

درخت رحمت، با وجود گذر قرن ها و مواجهه با چالش های طبیعی و انسانی، همچنان وضعیت خوبی دارد و با مراقبت های انجام شده، امید به بقای آن در سالیان آتی وجود دارد. شاخه های پهناور آن، سایه ای دلپذیر بر بخشی از محوطه طاق بستان می گستراند و پناهگاهی طبیعی برای بازدیدکنندگان فراهم می کند. در نگاهی دقیق تر به تنه درخت، می توان حفره ها و برجستگی هایی را مشاهده کرد که هر یک، نشانه ای از رشد و تحولات آن در طول زمان است. این چنار به نوعی نماد استقامت و پایداری در برابر آزمون های زمان شده است. بسیاری از مردم محلی و بازدیدکنندگان با دیدن آن، حس احترام و تحسین عمیقی پیدا می کنند؛ احترامی که ریشه در عظمت و تاریخ آن دارد. گاهی نسیم، برگ های آن را به رقص درمی آورد و صدای خش خش آرام آن ها، گویی نجواهای تاریخ را به گوش می رساند.

حضور این چنار ۶۰۰ ساله در کنار طاق بستان، ارزش تاریخی و طبیعی این محوطه را دوچندان کرده است. این درخت، خود به تنهایی یک جاذبه گردشگری محسوب می شود و عکاسان و طبیعت دوستان زیادی را به خود جذب می کند. علاوه بر این، نقش آن در تلطیف آب و هوا و حفظ تنوع زیستی منطقه نیز قابل توجه است. اکوسیستم کوچکی که در اطراف این درخت شکل گرفته، خود دنیایی از حیات را در بر می گیرد و این امر بر اهمیت زیست محیطی آن می افزاید. ایستادن در سایه ی آن، گویی در آغوش تاریخ قرار گرفته ای. این درخت نه تنها چشم انداز را زیبا می کند، بلکه روح و حیات تازه ای به آن می بخشد و خاطره ای ماندگار در ذهن هر بازدیدکننده بر جای می گذارد.

ثبت ملی: گامی بلند در حفاظت از یک میراث زنده

مهمترین رویداد در راستای حفاظت از درخت رحمت، ثبت آن به عنوان اثر طبیعی ملی بود. این اتفاق سرنوشت ساز در سال ۱۳۸۸ شمسی (۲۰۰۹ میلادی) رقم خورد و توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران (که امروزه به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تغییر نام داده) به انجام رسید. این ثبت، تنها یک اقدام اداری نبود، بلکه اذعانی رسمی به ارزش های بی بدیل این چنار کهنسال در ابعاد طبیعی، تاریخی و فرهنگی بود. این لحظه ای تاریخی برای درخت و برای شهر کرمانشاه بود؛ لحظه ای که در آن، یک موجود زنده، جایگاهی برابر با آثار سنگی و باستانی پیدا کرد و ارزشش به عنوان یک ثروت ملی به رسمیت شناخته شد.

عنوان اثر طبیعی ملی به معنای آن است که درخت رحمت، نه تنها یک میراث طبیعی است، بلکه از بالاترین درجه حفاظت برخوردار است. این نوع ثبت، با ثبت میراث تاریخی یا فرهنگی صرف، تفاوت دارد و بر جنبه های زیست محیطی و بوم شناسی آن تأکید می کند. این امر، امکان تخصیص بودجه های لازم برای نگهداری، پژوهش و مراقبت های تخصصی از درخت را فراهم می آورد. این ثبت، همچنین به آگاهی عمومی درباره ی اهمیت این درخت کمک شایانی کرده و حس مسئولیت پذیری جمعی را در قبال آن تقویت نموده است. وقتی یک اثر طبیعی به این درجه از اهمیت می رسد، هر شهروند، خود را حافظ آن می داند و این حس، بی شک در حفظ آن بسیار مؤثر است.

ثبت درخت رحمت به عنوان اثر طبیعی ملی در سال ۱۳۸۸ شمسی، نقطه عطفی در حفاظت از این چنار ۶۰۰ ساله بود و جایگاه آن را به عنوان یک گنجینه ملی تثبیت کرد.

مزایای ثبت ملی برای درخت و منطقه

ثبت ملی درخت رحمت، مزایای متعددی را به همراه داشته است. اولین و مهمترین فایده، فراهم آمدن بستر قانونی و مالی برای حفاظت از آن است. اکنون نهادهای دولتی موظف به مراقبت از این درخت هستند و این موضوع، از آسیب های احتمالی به آن جلوگیری می کند. کارشناسان و متخصصان زیست محیطی می توانند به صورت مستمر وضعیت سلامت درخت را پایش کرده و اقدامات لازم برای درمان و نگهداری آن را انجام دهند. این امر شامل آبیاری مناسب، کنترل آفات، تقویت خاک و حتی هرس شاخه های خشک می شود تا عمر این درخت بلندتر شود و نسل های آینده نیز بتوانند از سایه ی آن بهره مند شوند.

علاوه بر حفاظت، ثبت ملی به جذب گردشگر نیز کمک شایانی کرده است. درخت رحمت، اکنون به عنوان یکی از مقاصد اصلی گردشگری طبیعی در استان کرمانشاه شناخته می شود و در کنار طاق بستان، مجموعه ای بی نظیر برای بازدیدکنندگان فراهم آورده است. این موضوع، نه تنها اقتصاد محلی را تقویت می کند، بلکه فرصتی برای آموزش و آگاهی بخشی به مردم درباره ی اهمیت حفظ میراث طبیعی فراهم می آورد. تصور کنید، خانواده ها و دانشجویان برای دیدن این چنار کهنسال راهی کرمانشاه می شوند و در کنار لذت بردن از زیبایی آن، با داستان ها و اهمیتش آشنا می شوند. این خود گامی بزرگ در جهت ترویج فرهنگ حفاظت از طبیعت است.

وجه تسمیه و نام های مختلف: داستان هایی در دل یک درخت

یکی از جذاب ترین جنبه های درخت چنار طاق بستان، تنوع نام هایی است که مردم بر آن نهاده اند و هر نام، خود داستان و روایتی را در دل دارد. این درخت را هم درخت رحمت می نامند و هم درخت شیرین و فرهاد. این دو نام، هر یک از جنبه ای خاص به زندگی و جایگاه این درخت در فرهنگ مردم کرمانشاه می نگرند و خود بازتابی از باورها، افسانه ها و زندگی روزمره مردم هستند.

۴.۱. درخت شیرین و فرهاد: نمادی از عشق جاودانه

نام درخت شیرین و فرهاد عمیقاً در فولکلور و ادبیات شفاهی مردم کرد کرمانشاه ریشه دارد. این نام از افسانه مشهور شیرین و فرهاد برگرفته شده است؛ داستانی حماسی و عاشقانه که جزئی جدایی ناپذیر از هویت فرهنگی این منطقه است. در این روایت های بومی، گفته می شود که شیرین، دلبر خسرو پرویز و معشوقه فرهاد کوه کن، این درخت را به عنوان نمادی از عشق خود به فرهاد در محوطه طاق بستان کاشته است. این داستان، ریشه های خود را در دوران ساسانی و جنبه های اسطوره ای آن دوره می یابد و به درخت چنار، هاله ای از رومانس و قدمت می بخشد. برای مردم محلی، این درخت نه تنها یک چنار کهنسال، بلکه یادآور عشقی بزرگ و پایدار است که زمان و مکان نمی شناسد. هر برگ آن، هر شاخه اش، گویی با خود نجواهایی از عشق شیرین و رنج فرهاد را به همراه دارد و این باور، درخت را به موجودی زنده و احساسی تبدیل کرده است.

زمانی که به افسانه شیرین و فرهاد می نگریم، درمی یابیم که چگونه این درخت به یک عنصر محوری در داستان های محلی تبدیل شده است. مردم با نقل این حکایات برای فرزندان خود، نه تنها قدمت درخت را به آن ها می آموزند، بلکه مفاهیمی چون عشق، پایداری و فداکاری را نیز در ذهنشان حک می کنند. این پیوند عمیق بین درخت و افسانه، آن را به نمادی فراتر از یک موجود طبیعی تبدیل کرده است؛ نمادی از قلب تپنده فرهنگ کرمانشاه. برخی بر این باورند که روح شیرین و فرهاد همچنان در اطراف این درخت پرسه می زند و هر کس که با قلبی پاک به آن نزدیک شود، می تواند این انرژی عشق را حس کند. این ها همه، درخت را از یک موجود بی جان، به یک شخصیت در تاریخ و فرهنگ منطقه بدل کرده است.

۴.۲. درخت رحمت: تجلی سادگی و زندگی

در کنار نام شاعرانه شیرین و فرهاد، این درخت با نام درخت رحمت نیز شناخته می شود. این نام، ریشه ای کاملاً متفاوت و ملموس تر در زندگی روزمره مردم دارد. داستان از این قرار است که پیرمردی کفاش به نام رحمت سالیان طولانی در حفره ای که در میان تنه درخت ایجاد شده بود، به کفاشی مشغول بود. این فضای طبیعی، به کارگاه کوچک و دنج او تبدیل شده بود و رحمت سال ها در آنجا نان خود را از طریق تعمیر کفش مردم به دست می آورد. حضور این کفاش زحمتکش در قلب درخت، باعث شد که بسیاری از مردم محلی، این چنار عظیم را به نام درخت رحمت بشناسند و این نام نیز به بخشی از هویت آن تبدیل شد. این روایت، حس سادگی، تلاش و اتصال انسان به طبیعت را به خوبی نشان می دهد.

داستان پیرمرد رحمت، به درخت بُعدی انسانی و روزمره می بخشد. این نام، یادآور این نکته است که چگونه یک مکان طبیعی، می تواند بخشی از زندگی و خاطرات افراد شود. برای بسیاری از مردم کرمانشاه، درخت رحمت، تداعی کننده تصویری از آن پیرمرد مهربان و زحمتکش است که در پناه این غول سبز، مشغول به کار بود. این نام، برخلاف نام شیرین و فرهاد که جنبه اسطوره ای و عاشقانه دارد، به جنبه ی واقعی تر و زمینی تر ارتباط انسان با طبیعت اشاره می کند. گویی درخت، با سایه اش، به رحمت روزی می داده و رحمت نیز با حضورش، به درخت هویتی بخشیده است. این دوگانگی در نام گذاری، غنای فرهنگی و تاریخی درخت را به خوبی نمایان می سازد و آن را به نمادی چندوجهی تبدیل می کند.

۴.۳. نام های دیگر و توصیفی

علاوه بر نام های شیرین و فرهاد و رحمت، این چنار بزرگ گاهی با نام های توصیفی تری همچون درخت چنار طاق بستان یا درخت چنار قدیمی طاق بستان نیز مورد اشاره قرار می گیرد. این نام ها بیشتر بر موقعیت جغرافیایی و قدمت آن تأکید دارند و کمتر بار فرهنگی و داستانی را حمل می کنند. اما نکته ی مهم این است که هر نام، لایه ای جدید از هویت این درخت را آشکار می سازد و نشان می دهد که چگونه یک موجود طبیعی می تواند به مرکز توجه و روایت های گوناگون تبدیل شود. هر کس، بسته به علاقه اش به اسطوره، تاریخ یا زندگی روزمره، نامی را برای آن برگزیده و به آن عشق می ورزد. این نشان می دهد که درخت، فراتر از یک گیاه است و به یک میراث زنده تبدیل شده که در قلب و ذهن مردم جای گرفته است.

جایگاه درخت در فرهنگ، ادبیات و نمادشناسی کرمانشاه

درخت چنار طاق بستان، با قدمت طولانی و ابهت خاص خود، نه تنها یک عنصر طبیعی در چشم انداز کرمانشاه است، بلکه به استعاره ای عمیق در فرهنگ، ادبیات و نمادشناسی مردم این شهر تبدیل شده است. این درخت، فراتر از ابعاد فیزیکی اش، در ناخودآگاه جمعی مردم کرمانشاه جای گرفته و به یکی از اصلی ترین نمادهای هویت بخش این دیار بدل شده است. وقتی به این درخت نگاه می کنی، تنها یک چنار کهنسال نمی بینی، بلکه تاریخ زنده، پایداری، عظمت و حتی حس نوستالژی را در آن می یابی.

۵.۱. نماد کهنسالی و عظمت

در فرهنگ عامه مردم کرمانشاه، درخت چنار طاق بستان به نمادی از کهنسالی و عظمت تبدیل شده است. بزرگی و قدمت این درخت، آن را به استعاره ای برای هر چیز قدیمی، ریشه دار و باشکوه در ادبیات شفاهی و گفتار روزمره مردم تبدیل کرده است. وقتی کسی می خواهد به چیزی بسیار قدیمی یا بزرگ اشاره کند، ممکن است آن را به چنار طاق بستان تشبیه کند. این درخت، حس ریشه داری و پایداری را منتقل می کند و به نوعی به عنوان یک پیر دانا در منظر شهر عمل می کند. دیدن آن، انسان را به یاد ایستادگی در برابر گذر زمان و وقایع تلخ و شیرین می اندازد؛ درس زندگی که از دل طبیعت برآمده است. این درخت، تنها یک گیاه نیست؛ قلب تپنده ای است که در کنار طاق بستان می زند و با هر برگ خود، داستان های قرن ها را زمزمه می کند.

۵.۲. بازتاب در ادبیات داستانی: رمان سال های ابری

اهمیت درخت چنار طاق بستان تنها به فرهنگ شفاهی محدود نمی شود، بلکه رد پای آن را می توان در ادبیات داستانی معاصر فارسی نیز یافت. علی اشرف درویشیان، نویسنده برجسته و متعهد کرمانشاهی، در رمان معروف خود، سال های ابری، چندین بار به جایگاه این درخت در فرهنگ عامه مردم شهر کرمانشاه اشاره کرده است. حضور این درخت در رمان، نشان دهنده عمق نفوذ آن در هویت فرهنگی و نمادین شهر است. درویشیان از این درخت نه فقط به عنوان یک عنصر توصیفی، بلکه به عنوان نمادی از ریشه ها، امیدها و حتی استواری شخصیت ها در برابر مشکلات استفاده می کند. این کار، درخت را از یک موجود طبیعی صرف، به یک شخصیت دراماتیک و معنابخش در داستان تبدیل می کند.

در رمان «سال های ابری» اثر علی اشرف درویشیان، به زیبایی به جایگاه درخت چنار طاق بستان در فرهنگ عامه مردم کرمانشاه اشاره شده است، جایی که از آن به عنوان نمادی از بزرگی و امید یاد می شود.

به عنوان مثال، در بخشی از رمان، درویشیان از زبان یکی از شخصیت ها، دعایی را با اشاره به این چنار می آورد که عمق باور مردم به بزرگی و حتی قدسیت این درخت را نشان می دهد:
«در دلم دعا می کنم. – خدایا… ای خدایی که از همه چیز بزرگ تری… که از درخت چنار طاق وَسان هم بزرگ تری… که از آسمان هفتم هم بزرگ تری… کاری بکن که مادرم نمیرد…»
این نقل قول، به وضوح نشان می دهد که چنار طاق بستان، چگونه در ذهن و زبان مردم، به نمادی از عظمت و قدرتی فراتر از حد عادی تبدیل شده است. این امر، بیانگر ارتباط عمیق و معنوی مردم با این میراث طبیعی است و نشان می دهد که چگونه درخت به بخشی از امیدها و دعاهای آن ها تبدیل شده است. خواندن این سطور، حس نزدیکی بیشتری به این درخت و مردمی که با آن زندگی کرده اند، می دهد.

۵.۳. بازتاب در اشعار فولکلور و باورهای عامیانه

درخت چنار طاق بستان، در اشعار فولکلور و باورهای عامیانه مردم کرد کرمانشاه نیز جایگاه ویژه ای دارد. همانطور که پیشتر اشاره شد، افسانه شیرین و فرهاد، پیوندی ناگسستنی با این درخت دارد. در روایت های بومی و شفاهی، درخت نه تنها مکان وقوع داستان است، بلکه خود بخشی از آن می شود. این نقش در روایت های بومی، به آن قداست و رمز و راز می بخشد. مردم محلی، از این درخت نه تنها به عنوان یک چنار، بلکه به عنوان یک شاهد زنده بر عشق های دیرین و قهرمانی های اساطیری یاد می کنند. این باورها، فراتر از حقیقت تاریخی، به درخت یک زندگی ثانویه در ذهنیت جمعی می بخشند و آن را به موجودی با روح و داستان تبدیل می کنند.

این اشعار و باورها، سینه به سینه از نسلی به نسل دیگر منتقل شده و به حفظ و ماندگاری اهمیت درخت در فرهنگ محلی کمک کرده اند. آن ها نه تنها به درخت، بلکه به مردم کرمانشاه هویتی خاص می بخشند و آن را از سایر مناطق متمایز می کنند. شنیدن این داستان ها و اشعار در کنار خود درخت، تجربه ای فراموش نشدنی است. گویی صدای باد در لابلای شاخه های آن، همان زمزمه های عاشقانه ی شیرین و فرهاد است و هر برگ آن، داستانی از رنج و امید را برایت روایت می کند. این همه، باعث می شود درخت رحمت، فراتر از یک نماد، به یک دوست قدیمی و همراز تبدیل شود که می توان با او به گذشته سفر کرد.

جشن تولد و رویدادهای مرتبط با درخت رحمت

یکی از جالب ترین و پرمعناترین رویدادهایی که حول محور درخت رحمت برگزار می شود، «جشن تولد» سالانه این درخت است. این مراسم که توسط نهادهای فرهنگی و اجتماعی شهر کرمانشاه، از جمله سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری، و با حضور پرشور مردم برگزار می شود، فرصتی است برای پاسداشت این میراث زنده و افزایش آگاهی عمومی درباره ی اهمیت حفظ محیط زیست و میراث طبیعی. این جشن، به نوعی پیوند میان انسان و طبیعت را محکم تر می کند و حس تعلق خاطر به ریشه ها و هویت بومی را در دل افراد زنده نگه می دارد. تصور کنید، مردمی که گرد هم می آیند تا تولد یک درخت را جشن بگیرند؛ این خود نمادی از عشق عمیق و احترام به طبیعت است.

این جشن ها، تنها یک گردهمایی ساده نیستند؛ بلکه معمولاً با برنامه های متنوع و آموزشی همراه هستند. به عنوان مثال، در ۱۲ اسفند ۱۳۹۷، به مناسبت ۵۹۶مین سال (بنا بر تخمین) کاشت درخت شیرین و فرهاد، مراسمی ویژه برگزار شد. در این رویداد، که همزمان با هفته منابع طبیعی و روز درخت کاری بود، برنامه هایی مانند نقاشی همگانی برای کودکان با محوریت محیط زیست، نمایش عروسکی با مضامین زیست محیطی و فرهنگی، و حتی بریدن کیکی بزرگ به مناسبت تولد درخت برگزار شد. این فعالیت ها نه تنها جنبه سرگرمی دارند، بلکه به شیوه ای جذاب و مؤثر، مفاهیم حفاظت از محیط زیست و میراث فرهنگی را به نسل های جوان آموزش می دهند. کودکان در این فضا، با عشق به درخت و طبیعت آشنا می شوند و این عشق، ریشه های خود را در وجودشان می دواند.

همین طور در روز سه شنبه ۱۵ اسفند ۱۴۰۲، جشن تولد ۶۰۲ سالگی درخت شیرین و فرهاد، با حضور گروهی از مردم کرمانشاه و دوستداران طبیعت برگزار شد. این تداوم در برگزاری جشن ها، نشان دهنده اهمیت روزافزون درخت رحمت در وجدان عمومی شهر است. هر سال، این مراسم بهانه ای می شود تا مردم به دور این نماد باستانی جمع شوند، از گذشته یاد کنند، به حال بیندیشند و برای آینده ای سبزتر برنامه ریزی کنند. این جشن ها، به تقویت حس همبستگی اجتماعی کمک کرده و فضایی شاد و آموزشی برای تمامی سنین فراهم می آورند. در واقع، این تولدها، تنها برای درخت نیستند، بلکه برای روح جامعه ای هستند که در کنار این چنار کهنسال، بالیده اند و ریشه دوانده اند.

اهمیت جشن ها در آگاهی بخشی و ترویج حفاظت

برگزاری سالانه جشن تولد برای درخت رحمت، نقشی حیاتی در آگاهی بخشی و ترویج حفاظت از محیط زیست و میراث طبیعی ایفا می کند. این رویدادها، فرصتی منحصر به فرد برای آموزش عمومی فراهم می آورند؛ از کودکان خردسال گرفته تا سالمندان، همگی در این مراسم حضور می یابند و به اهمیت درختان و ضرورت حفاظت از آن ها پی می برند. برنامه های هنری و آموزشی که در حاشیه این جشن ها برگزار می شوند، پیام های مهم زیست محیطی را به زبانی ساده و جذاب منتقل می کنند.

این جشن ها همچنین به تقویت پیوند میان جامعه و میراث طبیعی خود کمک می کنند. وقتی مردم به طور فعال در چنین مراسمی شرکت می کنند، حس مالکیت و مسئولیت پذیری بیشتری نسبت به درخت پیدا می کنند. این حس، فراتر از یک وظیفه، به یک عشق و تعلق خاطر تبدیل می شود که می تواند نیروی محرکه ای قوی برای حفاظت پایدار باشد. حضور رسانه ها و پوشش خبری این مراسم نیز، به گسترش پیام حفاظت از درخت رحمت و سایر آثار طبیعی ملی در سراسر کشور کمک می کند. در نهایت، این جشن ها نه تنها تولد یک درخت، بلکه تولد دوباره ی آگاهی و مسئولیت پذیری اجتماعی در قبال گنجینه های طبیعی و فرهنگی ما هستند. این یک تجربه جمعی است که به انسان یادآوری می کند، ما بخشی از یک طبیعت بزرگتریم و باید از آن مراقبت کنیم.

نتیجه گیری: چرا حفاظت از درخت رحمت اهمیت دارد؟

درخت رحمت، یا همان چنار شیرین و فرهاد، بیش از آنکه صرفاً یک درخت باشد، نمادی زنده و پویا از تاریخ، فرهنگ و هویت شهر کرمانشاه است. ثبت آن به عنوان اثر طبیعی ملی در سال ۱۳۸۸ شمسی، گامی بلند در راستای حفاظت از این میراث چندوجهی بود؛ میراثی که ابعاد طبیعی، تاریخی، فرهنگی و هویتی را به هم می آمیزد و داستان های شش قرن زندگی را در رگ های خود جاری دارد. این چنار کهنسال، نه تنها یک جاذبه گردشگری بی بدیل است که هر ساله هزاران بازدیدکننده را به خود جذب می کند، بلکه به عنوان نمادی از پایداری و ریشه داری در قلب مردم کرمانشاه جای گرفته است.

حفاظت از درخت رحمت، تنها وظیفه نهادهای دولتی نیست، بلکه مسئولیت جمعی تمامی مردم، از کوچک و بزرگ، از بومی و گردشگر است. این درخت، پل ارتباطی ما با گذشته، الهام بخش ما برای زندگی در حال، و میراثی ارزشمند برای نسل های آینده است. هر قدم در راستای مراقبت از آن، هر مراسمی برای جشن تولدش، و هر داستانی که از آن روایت می شود، به بقای این نماد ملی کمک می کند. بنابراین، باید با تمامی توان، از این سرمایه ملی پاسداری کنیم تا سایه لطف و رحمت آن، همچنان بر سر این سرزمین گسترده باشد و روایتگر تاریخ و فرهنگ غنی مردم کرمانشاه برای قرن های آینده بماند.