با بتن ریزی نه تنها می توان به سازه خود دوام بخشید بلکه بتن می تواند زیبایی زیادی در معماری مدرن به بسیاری از پروژه های مسکونی و تجاری اضافه کند. بتن در خیابان ها، پاسیو، پارکینگ، راه های پیاده روی، جاده ها و خیلی مکان های دیگر کاربرد دارد که استفاده از بتن ریزی در زمینه های مختلف را می توان بی انتها در نظر گرفت. در حالی که بتن مزایای بسیاری را ارائه می دهد، اما دارای معایبی نیز هست که در بعضی از مقیاس ها باعث خطرهای جانی می شود.
فرایندهای نادرست، عوامل علت ترک در بتن و نیز شرایط خاص آب و هوایی می تواند چندین مشکل بتنی ایجاد کند که می تواند زیبایی و دوام را تحت تاثیر قرار دهد. مشکلات بتنی متفاوت هستند اما می توانند تغییر رنگ، انقباض، پوسته پوسته شدن و سایر مشکلات دیگر را شامل شوند. خوشبختانه با این حال، بسیاری از این مشکلات رایج در بتن ریزی راه حل دارند.
ترک خوردن بتن
ترک خوردن یکی از شایع ترین مسائل مربوط به بتن ریزی است که در بتن ریزی غیر قابل پیش بینی است. با این حال، می توان آن را کنترل کرد. این یکی از مشکلات اصلی در ساخت سازه با بتن است. ترک خوردگی می تواند نتیجه یک یا ترکیبی از عوامل مختلف مانند خشک شدن، انقباض حرارتی، محل قرارگیری زیر زمین و بارهای اعمال شده باشد.
در مورد یک دیوار، اگر یک ترک خیلی گسترده نباشد (عرض قابل قبول می تواند از ۱/۱۶ تا ۱/۴ باشد)، یا آب از آن نشت نکند، باید قابل قبول در نظر گرفته شود. اگر بتن شما خارج از مفاصل کنترل ترک خورده است، نگران نباشید زیرا این مفاصل عمدتا قرار داده شده که در بتن ترک خوردن را کنترل کند. پس به طور طبیعی بتن منقبض می شود و این انقباض ها ممکن است باعث ترک خوردگی خارج از این مفاصل قرار داده شده، شوند. با این ترک ها بتن هنوز دارای ساختاری صحیح است و همچنان یک ماده با کیفیت محسوب می شود.
راه های جلوگیری از ترک
- بتن را با استفاده از پرکننده بتنی یا بتونه بتن ریزی کنید
- سطح خاک نرم و مواد آلی را در زیر زمین حذف کنید
- طراحی یک روکش بتن انعطاف پذیر که می تواند بار و حرکات را جایگزین کند
- با توجه به شرایط آب و هوایی محل، زمان شروع و پایان بتن ریزی برآورد شود
- اجتناب از شرایط خشک شدن سریع و یا استفاده از یک مخلوط بازدارنده
- حجم مواد مخلوط را با به حداکثر رساندن اندازه و مقدار دانه های درشت در آن کم کنید و از کمپلکس کم مخلوط استفاده کنید.
مقیاس بندی بتن
ورقه ورقه شدن یا ریزش زمانی اتفاق می افتد که قطعاتی از سطح بتن شروع به پوسته شدن یا تراشیدن می کنند. پوسته پوسته شدن زمانی اتفاق می افتد که سطح بتن از بین می رود. این به دلیل عدم نفوذ آب، فریز کردن، خنک شدن و ضعف بتن است. به طور معمول، در یک منطقه از بتن شروع می شود، اما اگر از آن جلوگیری نشود، به مرور می تواند به مناطق دیگر گسترش یابد.
راه های جلوگیری:
- صبر کنید تا آب از سطح تبخیر شود
- در فصل زمستان از نمک یا سایر مواد شیمیایی استفاده نکنید
- از یک پوشش کلاسیک سبک برای ماله کشیدن استفاده کنید
تغییر رنگ بتن
بتن باید دارای یک رنگ باشد. با این حال، اگر تغییرات ناگهانی در مواد سیمان ایجاد شود، تغییر رنگ بتن ممکن است رخ دهد، اگر عملیات پایانی بتن ریزی با عجله صورت گیرد یا اگر کلرید کلسیم اضافه شود می توانیم شاهد تغییر رنگ باشیم. تغییر رنگ ممکن است به دلایل مختلف دیگری مانند شرایط آب و هوایی، مواجهه با مواد و حتی زمان پخت بتن انجام شود. راه های مختلفی برای تعمیر این مسئله وجود دارد.
چگونگی حل تغییر رنگ بتن:
- با استفاده از آماده ساز مخلوط، میزان تحمل بتن را مشخص کنید
- آماده سازی سطح زیرین یکنواخت
- قبل از اتمام بتن ریزی صبر کنید تا آب تماما تبخیر شود.
کریزیگ در بتن ریزی
یکی از مشکلات تکراری در بتن ریزی کریزیگ است که اشاره به شبکه ای از ترک های ریز و به هم پیوسته دارد که در زیر سطح بتن گسترش نمی یابد. معمولا به علت خشک شدن سطح اولیه و یا پایان دادن پروژه با بتن ضعیف صورت می گیرد. اگر چه به احتمال زیاد مقاومت بتن شما تحت تاثیر قرار نگرفته است اما اگر متوجه همچنین مسئله ای در بتن خود بودید، به پیمانکار بتن که مسئول نصب است، اطلاع دهید.
راه های جلوگیری:
- بتن را به موقع درمان کنید.
- بدون اضافه کردن مواد اضافی از بتن معمولی استفاده کنید.
- بتن ریزی را تمام نکنید تا آب تبخیر شود.
- در حالی که آب وجود دارد سیمان خشکی را بر روی سطح نمالید.
- هنگام تکمیل بتن ریزی، آب بر روی بتن نپاشید.
- اگر آب و هوا می تواند میزان تبخیر بالا تولید کند، آب را به قسمت زیرین سطح بتن اسپری کنید، تا آب موجود در مخلوط بتن جذب سطح زیرین نشود.
پیچش در بتن
پیچش در بتن زمانی رخ می دهد که در هر دو سطح بالا و پایین اختلاف درجه حرارت و رطوبت زیادی وجود دارد. هنگامی که تورم یا پیچش رخ می دهد، سطحی ایجاد می شود که از پایه پشتیبانی نمی شود و حالت جداگانه از زیربنا را به خود می گیرد.
راه های جلوگیری از پیچ خوردگی بتنی:
- از تکنیک های پیچش یا رینگ مناسب استفاده کنید
- از مفاصل کنترل استفاده کنید
- از مقدار آب کم یا از افزودنی های کاهش آب استفاده کنید
- استفاده از آرماتورهای فولادی به اندازه کافی
- بتن را روی سطحی مرطوب، اما جذب کننده قرار دهید تا تمام آب ریخته شده به بالای سطوح نیاید
مشکلات بتن ریزی در هوای گرم
بتن ریزی در هوای گرم، تقریبا اجتناب ناپذیر است و در پروژه های عظیم، معمولا تمام یا بخشی از این فرایند، در فصل های گرم رخ می دهد. البته این موضوع، در برخی از مناطق به علت اقلیم گرم و خشک آنها، تقریبا در تمام طول سال وجود دارد. از طرفی، در صورتی که این فرایند در هوای گرم انجام شود، می تواند مشکلات متعددی را ایجاد کنند که عبارتند از:
- نیاز بیشتر بتن به آب (به دلیل تبخیر سطحی آب موجود در بتن)
- انقباض یا تراکم شدید در بتن (به دلیل بالا بودن سرعت تبخیر آب)
- کاهش سریع عدد اسلامپ (سرعت بالای تبخیر آب بتن، باعث افزایش واکنش پذیری سیمان موجود در بتن خواهد شد.)
- ایجاد ترک در بتن (به دلیل تراکم شدید و سریع بتن)
- برهم خوردن تهویه بتن (به دلیل انبساط گازهای درون بتن که در اثر افزایش دمای هوا رخ می دهد.)
- افزایش سرعت سخت شدن بتن (در این حالت، با ایجاد درز سرد، چسبندگی بتن کاهش می یابد و امکان پیوند آن با بتن جدید وجود ندارد.)
هوای گرم چه تاثیری بر بتن ریزی دارد؟
بر طبق آیین نامه بتن ایران و مقررات ملی ساختمان، در بتن ریزی در هوای گرم، لازم است تا دمای بتن بیشتر از 30 درجه سانتی گراد و دمای محیط نیز، بیشتر از 38 درجه سانتی گراد نباشد. اگر پس از بتن ریزی، دمای محیط به 38 درجه سانتی گراد یا بیشتر از آن برسد، میزان مقاومت اولیه آن، کمی افزایش یافته اما میزان مقاومت فشاری 28 روزه در بتن، تا 15 درصد کاهش خواهد یافت. به هر میزان که ذرات بتن به صورت یکدست تر انتخاب شوند، انتقال آب به سطح بتن و تبخیر آن را با مشکل مواجه کرده و می توانند روند بتن ریزی در هوای گرم را بهبود بخشند.
از طرفی، به کارگیری مواد پوزولان، به کاهش حرارت داخلی بتن، حفظ شیره بتن و کاهش میزان ترک خوردگی در آن، که معمولا پس از تبخیر آب در بتن رخ می دهد، کمک شایانی خواهد کرد. البته هر یک از این موارد، صرفا در هوای گرم بدون باد عملی خواهند بود و در صورت وزش باد نسبتا شدید (با سرعت بیش از 15 کیلومتر بر ساعت)، در صورت محصور نکردن محیط اطراف بخش بتن ریزی شده، بتن آسیب خواهد دید و کارایی لازم را ارائه نمی کند.