علت سوزش زانو چیست؟ آیا باید نگران سوزش زانو باشم؟
زانو یکی از پرکاربردترین مفاصل بدن است و به همین علت یک مفصل پراهمیت می‌باشد. استخوان ران، استخوان ساق پا، کاسه زانو، کیسه سینوویال، عضلات، غضروف‌ها، تاندون‌ها و رباط‌ها بافت‌هایی هستند که این مفصل را تشکیل می‌دهند. هر گونه اختلال عملکردی در هر یک از بخش‌های مفصل زانو، می‌تواند منجر به بروز گزگز یا سوزش زانو شود. گز گز و بی حسی زانو یک وضعیت بسیار آزاردهنده و مضطرب کننده است که ممکن است نگذارد که فعالیت‌های روزمره و روتینی خود را انجام دهید. گاهی گزگز زانو عاجز کننده می‌باشد طوری که شما احساس کنید که یک اتوی داغ بر روی مفصل گذاشته شده است.
آغاز ناگهانی سوزش یا احساس گزگز در پا ممکن است توأم با علائم دیگری روی دهد که شاید نشان‌دهنده وجود یک بیماری جدی یا تهدیدکننده حیات نظیر سکته مغزی باشد. چنانچه در یک پا ضعف ناگهانی یا بی‌حسی احساس می‌کنید و یا گزگز زانو به‌طور همیشگی در شما وجود دارد و یا این احساس موجب شده که در این باره نگران باشید، به یک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی مراجعه کنید. علت واقعی سوزن سوزن شدن مفصل زانو ممکن است پس از آن‌که متخصص طب فیزیکی شما را معاینه کند تشخیص داده شود. متخصصین ما در کلینیک تخصصی طب فیزیکی و توانبخشی زانو با استفاده از روش‌ها و تکنیک‌های مؤثری همچون ورزش و حرکات اصلاحی، ماساژ درمانی، دستگاه‌های الکتریکی (مثل التراسوند، لیزر و …) به درمان این مشکل کمک خواهند کرد.
دلایل بروز عارضه سوزش زانو
سوزش زانو می‌تواند از علائم بیماری‌های مختلفی باشد از جمله:
- روماتیسم مفصلی زانو
- سندرم باند ایلیوتیبیال
- استئوآرتریت
- دیابت
- گرما
- مواد شیمیایی
- آفتاب‌سوختگی
- سیاتیک
- سکته مغزی
- آسیب‌دیدگی زانو
- نقرص
- زانوی دوندگان (درد و التهاب کشکک زانو)
- تنش و فشار بیش از حد بر روی زانو
- چاقی یا اضافه‌وزن
- فشرده بودن اعصاب پیرامونی یا وارد شدن تروما (ضربه) به اعصاب پیرامونی
- آسیب‌دیدگی رباط‌ها، تاندون‌ها یا مینیسک زانو
- نرمی کشکک زانو
- بیماری اسگود شلاتر
علائم
به دلیل ساختار پیچیده‌ی مفصل زانو و فعالیت مداوم آن در طول عمر، علائم و نشانه‌های سوزش زانو می‌تواند در یک یا هر دو زانو به شدت متفاوت باشد. این علائم شامل گرگرفتن زانو از جلو یا پشت، درد در هنگام زانو زدن، صاف کردن زانو، ایستادن و راه رفتن است. این علائم تقریباً در تمامی مشکلات زانو وجود دارد. همچنین، تورم، ناراحتی، خشکی و کاهش انعطاف‌پذیری مفصل در برخی موارد مشاهده می‌شود. بعضی از بیماران ممکن است علاوه بر این علائم، تب خفیفی نیز داشته باشند.
پیشگیری
ازآنجایی‌که زانوها وزن بدن را تحمل می‌کنند، حفظ وزن متناسب با قد شما می‌تواند به جلوگیری از مشکلات مربوط به زانو کمک کند. ورزش منظم و رژیم غذایی سالم برای حفظ سلامتی مفاصل ضروری است. افراد ورزشکار نیز به‌منظور جلوگیری از آسیب‌های زانو، باید موارد ایمنی را رعایت کرده و به راهنمایی‌های پزشک و مربی خود دقیقاً عمل کنند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
چندین نشانه وجود دارند که در صورت همراهی با احساس سوزش، نیاز به مراقبت پزشکی فوری دارند:
- شکستگی استخوان شک دارید؛ به علت درد شدید، قادر به قرار دادن وزن خود بر روی زانو نخواهید بود. در این نوع از آسیب‌دیدگی، برای بی‌حرکت نگه داشتن مفصل زانو و فراهم کردن شرایط ترمیم، نیاز به استفاده از اسپلینت یا باند می‌باشد.
- تب دارید و زانویتان در هنگام لمس گرم، متورم و قرمز شده است. این حالات ممکن است به علت التهاب باشد و برای یک دوره نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک دارید.
- احساس گزگز به همراه یک جراحت بزرگ باشد، به دنبال مراقبت‌های پزشکی فوری باشید. شاید این حالت به علت زخم سوختگی یا زخم سوراخ شده (خونریزی کرده) باشد. اگر این نوع از زخم‌ها به‌طور صحیح درمان نشوند ممکن است موجب عفونت زخم شوند.
- درد آنقدر شدید است که شما را از خواب بیدار می‌کند یا با استراحت بهتر نمی‌شود و درد آن به‌طور کلی غیرقابل‌تحمل است.
- ناحیه زانو ورم کرده و شما داروهای رقیق‌کننده خون مصرف می‌کنید و یا مبتلا به اختلال خونریزی هستید. ممکن است شما دچار خونریزی داخلی شوید و داروهای رقیق‌کننده خون از لخته شدن طبیعی خون جلوگیری می‌کنند. در این صورت، نیاز به مراقبت پزشکی فوری دارید.
تشخیص دلیل گر گرفتن زانو
پزشک یا متخصص طب فیزیکی جهت تشخیص مشکل شما، چندین سؤال مرتبط با سوزش و گر گرفتن زانو از شما خواهد پرسید. ازجمله اینکه:
- چه مدت است که در زانو احساس سوزش می‌کنید؟
- آیا تنها در یک زانو سوزش حس می‌کنید یا در هر دو زانو
- آیا علائم دیگری در شما وجود دارد؟
- آیا به زانو آسیبی وارد شده است؟
- آیا چیزی هست که درد را تسکین دهد یا تشدید کند؟
عکسبرداری با اشعه ایکس، ام آر آی، آرتروسکوپی (جراحی زانو به روش سوراخ کلید) و غیره به شناسایی مشکل کمک می‌کنند. گاهی از یک سوزن نازک کشنده مایع استفاده می‌شود تا علت ایجادکننده سوزش و گر گرفتن زانو شناخته شود.
درمان
درمان این عارضه به علت و بیماری زمینه‌ایی آن بستگی دارد. برای عده‌ای تنها استراحت کافی است و برخی دیگر به دارو، فیزیوتراپی و شاید جراحی نیاز داشته باشند. درمان سوزش زانو باید با توجه به علت آسیب‌دیدگی و سوزش انجام شود. پس از تشخیص علت سوزش زانو، متخصص طب فیزیکی بر اساس تشخیص خود به شما درمان‌های مختلفی را توصیه می‌کند. برای مثال، برای درمان سوزش زانو که براثر وارد شدن ضربه به زانو در حین ورزش ایجاد شده است، این روش‌های مؤثر خواهد بود:
– استفاده از یخ
– استراحت
– ثابت نگه‌داشتن مفصل با استفاده از بریس
کشیده شدن و رگ به رگ شدن مفصل با گذشت زمان خودبه‌خود بهبود می‌یابد، اما آسیب‌های شدید مانند پارگی لیگامنت و غضروف برای بهبودی به مراقبت و فیزیوتراپی نیاز دارد. برای سوزش و گزگز زانو که بر اثر استفاده بیش‌ازحد از مفصل ایجاد شده است، استراحت بهترین روش است. همچنین، در مواردی که کشکک زانو دچار اختلال شده باشد، پزشک استفاده از بریس را برای محافظت از مفصل توصیه می‌کند. اگر ناحیه آسیب‌دیده دچار التهاب باشد، مصرف داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن و آسپیرین می‌تواند التهابات را کاهش دهد.
برای درمان سوزش زانو بر اثر بیماری آرتروز، انجام تمرینات سبک، فیزیوتراپی و تزریق اوزون و پی آر پی زانو می‌تواند بهترین راه‌حل باشد. همچنین، پزشک استفاده از بریس را به بیماران توصیه می‌کند. استفاده از بریس باعث انتقال فشار از ناحیه آسیب‌دیده به ناحیه سالم می‌شود و ناحیه قدرتمند و سالم سوزش را به حداقل می‌رساند. استفاده از این درمان‌ها به میزان زیادی بستگی به محل ایجاد سوزش دارد که آیا این سوزش در پشت زانو، کشکک زانو، کنار زانو یا در همه زانو رخ می‌دهد. مجدداً یادآوری می‌شود که قبل از انجام هر گونه درمان با پزشک مشورت کنید.
فیزیوتراپی و حرکات ورزشی
فیزیوتراپی می‌تواند چندین روش درمانی را به بیمارانی که بی‌حسی و سوزش زانو را تجربه می‌کنند، ارائه کند. جهت کاهش علائم که بر اثر بی‌حسی و سوزش زانو ایجاد می‌شوند چند روش درمانی وجود دارد که این روش‌ها توسط متخصصان طب فیزیکی و توانبخشی انجام می‌گیرند.
ماساژ تراپی
استفاده از ماساژتراپی و کشش می‌تواند به آرام شدن اعصاب و کاهش فشردگی اعصاب کمک کند. به ویژه، ماساژتراپی و کشش روی عضلات همسترینگ می‌تواند فشار روی زانو را کاهش داده و راه رفتن را راحت‌تر نماید.
عمل جراحی
گاهی رباط آسیب‌دیده با انجام جراحی بازسازی می‌شود. بیمارانی که به شدت آسیب دیده‌اند یا افراد مسن ممکن است تحت عمل جراحی تعویض کامل یا تعویض جزئی زانو قرار بگیرند.
سوالات متداول
سوزش زانو در کدام قسمت زانو بیشتر حس می‌شود؟
سوزش در قسمت‌های مختلف زانو می‌تواند حس شود. بیشتر بیماران آن را در ناحیه جلو یا پشت مفصل تجربه می‌کنند. سوزش در دو طرف زانو کمتر شایع است.
آیا سوزش زانو خطرناک است؟
سوزش زانو می‌تواند نشان‌دهنده آسیب و بیماری‌های مربوط به آن باشد. با این حال گاهی اوقات صرفا مربوط به استفاده بیش از حد از مفصل است.
چه بیماری هایی باعث سوزش در زانو می‌شوند؟
از رایج‌ترین این بیماری‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
پارگی رباط
پارگی غضروف
بورسیت
زانو درد عصبی
آسیب استفاده بیش از حد
آرتروز
برای کاهش درد و سوزش زانو از چه دارویی استفاده می‌شود؟
تزریق درون مفصلی کورتون در کاهش درد و سوزش زانو موثر است.
برای تقویت مفصل زانو چه ورزش‌هایی خوب است؟
انتخاب نوع و شدت تمرین باید با مشاوره پزشک انجام شود. تمرینات زیر در تقویت مفصل زانو موثر هستند:
لانژ (لانچ)
اسکوات (اسکات) و نیمه اسکات
پوینت و فلکس کردن مچ پا
کشش عضله چهار سر ران
کشش تاندون آشیل
کشش عضلات همسترینگ
بلند شدن روی پنجه یک پا