شقاق چیست؟
فیشر یا همان شقاق حاد مقعدی شبیه یک پارگی تازه و تا حدودی شبیه برش کاغذ است. یک شقاق مزمن مقعدی احتمالا دارای پارگی عمیق‌تر بوده و ممکن است رشد گوشتی داخلی یا خارجی داشته باشد. همچنین شقاق اگر بیش از هشت هفته طول بکشد مزمن تلقی می شود. این عارضه برای افراد بسیار ناراحت کننده و دردناک است؛ به خصوص در هنگام دستشویی رفتن.
این بیماری می تواند افراد در هر سنی را تحت تاثیر قرار دهد؛ اما در نوزادان و بزرگسالان میانسال شایع تر است. این بیماری در اغلب موارد جدی نبوده و در خانه با درمان های خانگی برطرف می شود. با این حال، شقاق مقعدی مکرر یا آنهایی که به راحتی بهبود نمی یابند؛ می تواند باعث نگرانی شده و احتیاج به مراجعه پزشک داشته باشد. با این وجود برخی از علائم فیشر عبارتند از:
- پارگی در اطراف مقعد که قابل مشاهده است
- یک برچسب پوستی یا توده کوچک پوست در کنار پارگی
- احساس درد زیاد در مقعد هنگام اجابت مزاج
- رگه های خون روی مدفوع یا روی دستمال توالت پس از پاک کردن
- سوزش یا خارش در ناحیه مقعد
درمان شقاق با دارو
در درمان فیشر یا شقاق با روش های دارویی پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
- نیتروگلیسیرین برای افزایش جریان خون به مقعد و بهبودی سریع تر و کمک به شل شدن اسفنکتر مقعد. نیتروگلیسیرین یک درمان پزشکی است اگر دیگر موارد درمانی موثر نباشند. عوارض جانبی سردرد شدید است.
- کرم های بی حس کننده موضعی مانند لیدوکائین هیدروکلراید برای تسکین درد مفید هستند.
- تزریق بوتاکس تیپ A برای شل کردن عضله اسفنکتر مقعد و درمان اسپاسم.
- داروهای فشار خون مانند نیفدیپین خوراکی (پروکاردیا) یا دیلتیازم (کاردیزم) به شل شدن عضلات اسفنکتر مقعد کمک می کند. این داروها ممکن است خوراکی یا موضعی باشند و ممکن است زمانی استفاده شوند که نیتروگلیسیرین موثر نبوده یا عوارض جانبی داشته باشد.
درمان فیشر با جراحی لیزری (غیرتهاجمی)
جراحی فیشر حاد مقعدی با لیزر یک روش جراحی ساده، غیرتهاجمی و بدون درد با میزان عوارض کم است و می‌تواند به عنوان یک درمان موثر برای بیماران مبتلا به شکاف مقعدی دیده شود. عمل جراحی فیشورکتومی با لیزر موثرترین روش برای شقاق مزمن مقعد است. درمان فیشر مزمن مقعد، بسته به مشخصات بالینی هر بیمار متفاوت است. پزشکان معمولاً روشی به نام اسفنکتروتومی داخلی جانبی (LIS) را انجام می دهند که شامل بریدن قسمت کوچکی از عضله اسفنکتر مقعدی برای کاهش اسپاسم، درد و پیشرفت بهبود است. در اکثر بیماران درد ناشی از فیشر مقعدی ظرف چند روز پس از جراحی با لیزر برطرف می شود. بیماران و جراح ما در مورد نوع بیهوشی مناسب برای جراحی تصمیم خواهند گرفت. گزینه‌ها عبارتند از:
- بیهوشی عمومی ، که بیماران را در طول جراحی به خواب عمیقی فرو می برد.
- دوز کم بی حسی نخاعی که شامل دارویی است که بدن شما را از کمر به پایین تحریک می کند و با اصابت ضربه به کمر تحریک می شود.
- بی حسی موضعی که فقط مقعد و راست روده شما را بی حس می کند.
درمان شقاق با جراحی
اگر مبتلا به فیشر مزمن مقعدی هستید که به سایر درمان ها مقاوم است یا اگر علائم شما شدید باشد، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید. پزشکان معمولا روش اسفنکتروتومی داخلی جانبی را به کار می برند که شامل برش بخش کوچکی از عضله اسفنکتر مقعدی برای کاهش اسپاسم و درد و بهبودی است.
مطالعات نشان داده اند که در فیشر مزمن، جراحی بسیار موثرتر از دیگر درمان هاست. با این حال، جراحی ممکن است منجر به بی اختیاری ادرار و مدشقاق مقعدی یا فیشر به ایجاد زخم یا پارگی در لبه خارجی مقعد اطلاق میشود. این زخم در اثر وارد آمدن فشار بیش اندازه به این ناحیه ایجاد شده و علت اصلی آن یبوست است که منجر به خروج مدفوع سفت میشود. شقاق درد و سوزش بسیاری به همراه دارد، از همین روی نیازمند درمان فوری است. درمان خانگی شقاق دارای روش‌های گوناگونی است.
مهم‌ترین روش‌های درمان خانگی شقاق مقعد
شقاق می تواند در اثر یبوست و مکرر، زایمان و … ایجاد شود ولی لازم است در همان مراحل اولیه برای درمان این بیماری اقدام کنید زیرا در غیر این صورت بافت عضلانی زیر این ناحیه آشکار شده و دیگر به درمان خانگی جواب نمی‌دهد و نیازمند درمان های تهاجمی خواهد بود. درمان خانگی در مراحل اولیه شقاق موثر است و در مراحل پیشرفته تر تنها می‌تواند به افزایش سرعت روند درمان کمک کند. باید در نظر داشته باشید که یا در مواقعی که بیماری مزمن شده تنها راه است. برخی از مهم‌ترین روش‌های درمان خانگی شقاق مقعد به این شرح است:
روغن زیتون
روغن زیتون یکی از روغن های مناسب برای درمان خانگی شقاق به شمار می رود زیرا خاصیت های بسیاری دارد. این روغن دارای چربی های سالمی است که خاصیت ضد التهابی به آن بخشیده و می‌تواند در روان کردن سیستم گوارش و دفع راحت تر مدفوع موثر باشد. املاح موجود در روغن زیتون در کاهش درد بیمار موثر است. برای این منظور باید باید روغن زیتون و موم زنبور عسل را به مقدار مساوی ترکیب کرده و روی حرارت قرار دهید تا موم به طور کامل ذوب شود. پس از سرد شدن ترکیب را مستقیماً روی ناحیه آسیب دیده قرار دهید. این روش را می توان تا چندین مرتبه در روز تکرار کنید.
حمام sitz
منظور از این حمام نشستن در آب گرم است زیرا این روش می تواند در تسریع روند درمان به شدت تاثیرگذار باشد. حمام sitz موجب افزایش گردش خون در این ناحیه شده و در بهبود بافت آسیب دیده موثر است. این حمام علاوه بر درمان در بهبود علائم این بیماری از جمله درد، سوزش و خارش نیز موثر خواهد بود. برای انجام این روش درمانی کافی است مقداری آب گرم در لگن (می‌تواند لگن مخصوص را تهیه کنید) بریزید و کمی عصاره اسطوخودوس به آن بیافزاید و به مدت 15 دقیقه در آب بنشینید. این روش درمانی را می توان تا 2 الی 3 مرتبه در روز تکرار نمود.
روغن نارگیل
این روغن از روش‌های موثر درمان خانگی شقاق مقعد است. روغن نارگیل دارای تری گلیسیرید است و می تواند محل آسیب دیده ناشی شقاق را درمان کند.برای استفاده از این روغن می توانید آن را تا 2 الی 3 مرتبه در ناحیه ی آسیب دیده استعمال نمایید و یا در صورت ابتلا به یبوست روغن نارگیل را به رژیم غذایی خود بیافزاید.
آلوئه ورا
آلوئه ورا خاصیت تسکین دهندگی داشته و می تواند به احیاء بافت آسیب دیده پوست کمک نماید. برای استفاده از آلوئه ورا کافی است یه برگ تازه از آن را تهیه کرده و ژل آن را استخراج نمایید. ژل تازه این گیاه را می توان به دفعات بر روی ناحیه آسیب دیده استعمال نمود.
سرکه سیب
سرکه سیب به شدت بر روی درمان یبوست تاثیرگذار است و یکی از روش های موثر برای بهبود شقاق مقعد به شمار می رود.سرکه سیب دارای نوعی فیبر محلول در آب به نام پکتین است و می تواند در افزایش حرکات روده و درمان یبوست موثر باشد. در این روش می بایست 1 الی 2 قاشق غذاخوری سرکه سیب را به مقداری آب بیافزاید و مقداری عسل به آن اضافه کرده و میل کنید. این درمان را می بایست دو مرتبه در روز تکرار کرد.
تخم کتان
تخم کتان سرشار از امگا 3 و فیبر می باشد. این ماده نه تنها در درمان یبوست موثر است بلکه می تواند با دارا بودن خاصیت ملینی نیاز به فشار هنگام دفع مدفوع را کاهش دهد. برای انجام درمان خانگی شقاق مقعد با استفاده از تخم کتان، می بایست یه قاشق از آن را به آب بیافزاید و هر روز قبل از خواب آن را مصرف کنید.
فیبر
این ماده مغذی گیاهی می تواند با درمان یبوست، شقاق شما بهبود ببخشد.فیبر در دستگاه گوارش هضم نشده و می تواند به افزایش حرکات روده و افزایش حجم مدفوع کمک نماید. برای مصرف می توانید خوراکی هایی مانند گندم سیاه، بلغور جوی دوسر، کینوآ، اسفناج، حبوبات، آلو، تخمه‌ی آفتابگردان و تخمه‌ی کدو تنبل را به رژیم غذایی بیافزایید و یا با مشورت پزشک مکمل فیبر مصرف کنید.
رعایت بهداشت
در بحث درمان خانگی شقاق مقعدی رعایت بهداشت بسیار تاثیرگذار است.برای درمان لازم است ناحیه ی مقعد را به خوبی با آب شستشو داده و سپس با استفاده از دستمال های نرم مقعد را خشک کنید زیرا که رطوبت خطر ابتلا به عفونت های باکتریایی را افزایش می دهد. پس از استحمام ناحیه مقعد را با استفاده از پودر بچه خشک نمایید.از نشستن به مدت طولانی به خصوص در یک پوزیشن اجتناب نمایید زیرا باعث تجمع رطوبت در ناحیه مقعد میشود.
آب میوه
همانطور که گفتیم اصلی ترین علت بروز شقاق یبوست است پس باید از آن پیشگیری نمود. برای این منظور می توانید مصرف 3 الی 4 لیوان آب میوه در روز را به رژیم غذایی خود بیافزاید و یا هر روز 8 لیوان آب مصرف کنید. آنزیم هایی که برای هضم آب میوه ترشح می شود، می تواند در افزایش حرکات روده و هضم غذا موثر باشد.
شیر
شیر از مواد مورد نیاز و مفید برای بدن است، شیر بهترین درمان خانگی شقاق مقعد به شمار می رود.برای این منظور کافی است هر روز قبل از خواب یک لیوان شیر میل کنید. مصرف شیر حرکات روده را افزایش داده و در تضمین سلامت دستگاه گوارش موثر است.
ترک عادت‌های اشتباه برای پیشگیری و درمان شقاق
برای پیشگیری از شقاق و یا جلوگیری از عود مجدد آن لازم است، نکات زیر را رعایت نمایید:
- رعایت بهداشت در کودکان و تعویض به موقع پوشک بسیار مهم است.
- اجتناب از رابطه جنسی مقعدی
- مصرف روزانه 8 لیوان آب
- درمان سریع اسهال یا یبوست
- پرهیز از غذاهای یبوست آور مثل برنج سفید ، پنیر و سایر لبنیات، شکلات، مقدار زیاد گوشت قرمز و غذاهای سرخ کردنی
- فعالیت بدنی و ورزش های سبک حداقل 30 دقیقه در طول روز
- اجتناب از ورزش های سنگین که فشار وارده به مقعد را افزایش میدهند.مثل دوچرخه سواری و وزنه برداری
- اجتناب از نشستن و ایستادن به مدت طولانی
- پرهیز از حمل و جابجایی اشیا سنگین