برنده رقابت چین و آمریکا بر سر توسعه ابررایانه کیست؟

لیست سریع‌ترین ابررایانه‌های جهان سالانه دو بار تحت عنوان فهرست ۵۰۰ برتر(Top۵۰۰ List) در ماه نوامبر و ژوئن منتشر می‌شود. این محبوب‌ترین و پرطرفدارترین رتبه‌بندی برترین ابر رایانه‌های جهان است. با این حال، در طول سال‌ها، رتبه بندی‌ها به دلیل عوامل اجتماعی و سیاسی تحت تأثیر قرار گرفته است.

جک دونگارا(Jack Dongarra)، استاد دانشگاه تنسی و همچنین یکی از بنیانگذاران فهرست ۵۰۰ برتر، در گفتگو با ساوث چاینا مورنینگ پست گفت که چین سه ابررایانه نسل بعدی دارد که در این کشور تولید و راه‌اندازی شده‌اند، اما دنیا به دلیل تحریم‌های آمریکا از آنها اطلاعی ندارد.

تحریم‌های ایالات متحده چین را از دستیابی به تولید تراشه و سایر فناوری‌های حساس منع می‌کند. در حال حاضر واردات فناوری‌های پیشرفته‌ای که ممکن است کاربردهای نظامی یا اطلاعاتی از جمله هوش مصنوعی داشته باشند، ممنوع است اما چین با وجود تحریم‌ها ابررایانه‌های بهتری دارد.

ابررایانه شماره یک در جهان، طبق آخرین فهرست ۵۰۰ مورد برتر که در ماه ژوئن سال ۲۰۲۳ منتشر شد، «Frontier» نام دارد که تنها سیستم محاسباتی مقیاس اگزا (سیستم‌هایی که میلیاردها محاسبه در ثانیه انجام می‌دهند) در این لیست است و در آزمایشگاه ملی اوک ریج(Oak Ridge) تنسی قرار دارد.

برترین ابررایانه چینی در این فهرست، «Sunway TaihuLight» است که در جایگاه هفتم قرار دارد و عملکرد اچ‌بی‌ال(HPL) آن که روشی برای اندازه‌گیری عملکرد ابررایانه‌ها است تقریبا یک سیزدهم عملکرد اچ‌بی‌ال «Frontier» است.

اما دونگارا می‌گوید، چین ابررایانه‌هایی با عملکرد بالاتری نسبت به «Frontier» دارد. این یک موقعیت کاملا شناخته شده است که چین این رایانه‌ها را دارد و آنها مدتی است که فعالیت می‌کنند.

رقابت فنی آمریکا و چین

در سال ۲۰۱۳، سیستم تیان‌هه-۲(Tianhe-۲) چین در صدر فهرست ۵۰۰ قرار گرفت و تاج رایانه تیتان ایالات متحده را از آن گرفت. طبق گزارش ساوث چاینا مورینگ پست، ایالات متحده اینتل را از فروش تراشه‌ها برای کمک به ارتقای تیان‌هه-۲ (Tianhe-۲) منع کرده است. در این گزارش همچنین آمده است که در سال ۲۰۲۱، هفت مرکز ابررایانه‌ای که در توسعه ابررایانه‌های نسل بعدی چین نقش داشتند نیز توسط ایالات متحده در لیست سیاه قرار گرفتند.

تراشه‌هایی که توسط ایالات متحده ممنوع شده‌اند برای راه‌اندازی ابر رایانه‌ها و به دست آوردن عملکرد بالا ضروری هستند. در واقع، ماه گذشته، دولت بایدن تحریم‌های بیشتری را اعمال کرد و سرمایه‌گذاری ایالات متحده را در شرکت‌های چینی در سه بخش منع کرد: نیمه‌رساناها و میکروالکترونیک، فناوری‌های اطلاعات کوانتومی، و برخی از سیستم‌های هوش مصنوعی.

اگرچه یک مطالعه دانشگاه استنفورد ادعا می‌کند که اکثر زبان‌ها و مدل‌های چندوجهی مهم جهان توسط ایالات متحده تولید می‌شوند، دونگارا می‌گوید که چین همچنان بزرگترین تولیدکننده ابررایانه‌ها است.

او می‌گوید: چین کشوری است که بیشترین ابررایانه‌ها را تولید می‌کند. با تراشه‌های داخلی و طراحی غربی، ابررایانه‌های مونتاژ شده در چین در سراسر جهان از جمله ایالات متحده فروخته می‌شوند.

۵۸۵۸