بیماری بیش فعالی چیست؟
adhd چیست بیماری ADHD یک نقص تکاملی عصبی است که اغلب در سنین کمتر از 7 سالگی نشان داده می شود و ممکن است تا بزرگسالی نیز ادامه پیدا کند. با اینکه اکثر موارد این بیماری در کودکان مشاهده می شود، ولی بزرگسالان نیز امکان دارد به این اختلال کم توجهی مبتلا شوند.
گاهی به این بیماری سندرم ADHD هم گفته می شود. واژه سندرم به معنی مجموعه ای از نشانه ها و علائم می باشد که اغلب در بیماری های گوناگون وجود دارند. اختلال ADHD یک بیماری مشخص است پس شاید استفاده از واژه سندرم کاملاً درست نباشد.
اختلال کم توجهی یا بیماری بیش فعالی کودکان با سه نوع از اختلالات رفتاری نشان داده می شود:
✓ کم توجهی (Inattention)
✓ بیش فعالی (Hyperactivity)
✓ عمل کردن بدون تفکر (Impulsivity)
علت پدید آمدن بیش فعالی چیست؟
با اینکه این بیماری در جامعه بسیار زیاد می باشد اما علت پدید آمدن بیش فعالی در افراد چندان مشخص نیست. با این حال، بیشتر افراد و پزشکان اعتقاد دارند که بروز این اختلال معمولا به ریشه های عصبی و ژنتیکی برمی گردد. تحقیقات نشان داده اند، پائین آمدن دوپامین از اصلی ترین عوامل مؤثر در پدید آمدن ADHD است.
دوپامین ماده ای شیمیایی است که ترشح آن به طرز قابل توجهی بر روی فعالیت های مغز و بدن انسان تأثیر می گذارد و به انتقال سیگنال های عصبی کمک زیادی خواهد کرد. این ماده در واکنش های عاطفی بسیار مؤثر می باشد.
نتایج نشان می دهد که حجم قشر خاکستری مغز مبتلایان به این اختلال کم توجهی از بقیه افراد کم تر است. ماده خاکستری شامل ناحیه خاصی از مغز می باشد که کنترل بعضی از رفتارها و عملکردها را برعهده دارد. از مهم ترین این رفتارها میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
✓ صحبت کردن
✓ خود کنترلی
✓ تصمیم گیری
✓ کنترل عضله ها و ماهیچه ها
دانشمندان و محققان امروزه هم برای پی بردن از دلایل بروز این عارضه تلاش زیادی می کنند. بااین‌حال گفته اند موارد زیر از اصلی ترین علل های پدید آمدن بیش فعالی می باشد:
✓ وراثت
✓ نوروتوکسین ها و قرارگرفتن در معرض آلاینده هایی مانند سرب یا سموم آفات
✓ مصرف الکل و دخانیات در زمان بارداری
علائم بیماری بیش فعالی چیست؟
برای پاسخ دادن به سوال بیش فعالی چیست باید ابتدا با علائم آن آشنا شوید از این رو می توان علائم آن را در 2 نوع مشکلات رفتاری تقسیم بندی کرد:
1- بی توجهی
2- بیش فعالی و تحریک پذیری
مشکلاتی که اکثر کسانی که اختلال ADHD دارند در هر دو دسته قرار می گیرند، ولی همیشه اینگونه نمی باشد. برای مثال بعضی از افراد مبتلا امکان دارد فقط دچار بی توجهی شوند در حالی که دچار بیش فعالی یا تحریک پذیری نشده باشند.
درمان دارویی ADHD بر اساس داروهای محرک عصبی و غیر محرک استوار است. از جمله داروهای محرک داروی متیل فنیدیت، با نام تجاری قرص ریتالین) و دگزامفتامین (مثل قرص ویوانس است. داروهای غیر محرک مانند آتوموکستین (مهارکننده بازجذب نوراپینفرین) و داروهای MAOIs می‌باشند. داروهای ضد افسردگی و داروهای آگونیستهای گیرنده آلفا آدرنرژیک مانند کلونیدین .
بهتر است به آنان گفته شود که کودکی که دچار کم توجهی است مانند کسی میماند که نیاز به عینک دارد وچشمهایش ضعیف است. کودکی که ضعف بینایی دارد تابلو را چگونه میبیند؟ تار، غیر شفاف و احتمالا غیر قابل خواندن. کودکی که دچار کم توجهی است در توجه کردن به مطالب و محرک های خارجی به همین صورت غیر شفاف است و نمی تواند مطالب را درک کند.
برای اینکه همکاری کودک یا نوجوان در مصرف دارو افزایش یابد میتوان اقدامات زیر را انجام داد:
درمان غیر دارویی اختلال بیش فعالی
درمان‌های غیردارویی این بیماری عبارتند از کاردرمانی، گفتار درمانی و درمان شناختی رفتاری، خانواده درمانی، مداخله در مدرسه، آموزش مهارت‌های اجتماعی، آموزش مدیریت والدین و نوروفیدبک است(هنوز شواهد قدرتمندی در تایید این شیوه درمان ارائه نشده است). همچنین اخیراً بهبود بیماری ADHD از طریق بازی با کودک (بازیِ درمانی) نیز در بین متخصصین رواج یافته‌است. بازی‌های درمانی اصول درمانی زیادی را دربرمی‌گیرند و به بچه‌ها کمک میکنند تا دربارهٔ مشکلاتشان گفتگو نمایند. همچنین به آن‌ها مهارت‌های ویژه شناختی و رفتاری را یاد می‌دهد. مثلاً بچه‌ای که مشکلات خودکنترلی دارد مهارت‌های مهم اجتماعی مثل رعایت نوبت، گوش دادن به صحبت دیگران، رعایت قوانین بازی و غیره را نیز در حین بازی یاد می‌گیرد.
درمان شناختی _ رفتاری
- درمان شناختی یکپارچه نگر
- شناسایی باورهای ناکارآمد
- روان درمانی تحلیلی
- درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد
- طرحواره درمانی
- گروه درمانی
- سرمشق گیری