آیا خانه برای مهریه توقیف می شود؟

منظور از توقیف اموال یا تامین خواسته این است که خواهان در دعوای حقوقی قبل از صدور حکم با پیش دستی و آینده نگری و در جهت جلوگیری از انتقال اموال توسط خوانده اقدام به مطالبه حقوق مالی خود به همراه تقاضای توقیف و تامین خواسته بنماید.دعوای مطالبه مهریه از این جهت تفاوتی با سایر دعاوی ندارد و به طور کلی و در اجرای قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و قانون آیین دادرسی مدنی و لحاظ مستثنیات دین، زن می تواند اموال شوهر خود را در قالب مطالبه مهریه توقیف نماید البته در خصوص توقیف منزل مسکونی شرایط ویژه ای وجود دارد که باید رعایت شود.

^{توقیف منزل بابت مهریه}

• شاید بتوان گفت مهم ترین و حساس ترین بخش از پروسه وصول و دریافت مهریه، توقیف اموال و تامین خواسته است.
• در صورتی که زن و زوجه یا وکیل دادگستری وی به خوبی و درستی و به سرعت اموال طرف را شناسایی نکرده و اقدام به توقیف ننمایند صدور حکم محکومیت بابت مهریه به تنهایی کافی و راه گشا نیست.به عبارت دیگر فرد بدهکار (اعم از اینکه منشأ بدهی مهریه باشد یا سایر دیون) به محض اطلاع از وقوع شکایت می تواند اموال خود را بفروشد و هیچ مانعی برای فروش نیست فقط اینکه اگر فروش و معامله و انتقال صوری باشد قابل ابطال بوده و ممکن است جرم تلقی شود در نتیجه فروش اگر به قصد فرار از دین باشد ولی صوری نباشد صحیح و عاری از اشکال است و ضرورت انجام درست و صحیح تامین خواسته و توقیف اموال هم همین است. شما می توانید به دادسرای عمومی تهران مراجعه کنید
•  بنا بر موادی از قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی در صورت عدم پرداخت مهریه از سوی زوج، مرجع اجرا کننده رای اعم از قسمت اجرای دادگاه صادر کننده اجراییه یا مجری نیابت، مکلف است به تقاضای محکوم له از طرق پیش بینی شده در این قانون و نیز به هر نحو که قانونا ممکن باشد، نسبت به شناسایی اموال محکوم علیه و توقیف آن به میزان محکوم به اقدام کند.
• بنابراین زوجه می تواند پس از طرح دعوای مطالبه مهریه و صدور حکم، صرفا تا حد 110 سکه بهار آزادی، می تواند درخواست شناسایی و توقیف اموال زوج را بنماید و اگر مهریه بیش از آن باشد در صورت دارا بودن زوج نسبت به مطالبه بقیه آن حق خواهد داشت.
• در قالب یک مثال توضیح می دهیم که آیا می توان منزل مسکونی را بابت مهریه توقیف کرد یا خیر؟موردی را در نظر بگیرید که خانمی پس از ترک منزل مهریه خود را مطالبه کرده و از طرف دادگاه توقیف اموال گرفته است و دادگاه بابت توقیف اموال، یک چهارم حقوق مرد را توقیف می کند، اکنون آیا زن می تواند منزل مسکونی که مرد در آن سکونت دارد را توقیف نماید؟باید گفت توقیف منزل مسکونی در مرحله تامین خواسته و یا همان توقیف اموال بلامانع است ولی مرد می تواند به توقیف اعتراض و به عنوان مستثنیات دین درخواست رفع آن را از دادگاه بخواهد ولی اگر در مرحله اجرای حکم باشد معمولا منزل مسکونی توقیف نمی شود ولی با این حال رویه مختلفی در مورد توقیف ملک بین قضات  وجود دارد به هر صورت اگر منزل توقیف شود می توان به توقیف آن اعتراض نمود که تشخیص این که مستثنیات هست یا نه بر عهده دادگاه می باشد.
• در صورتی که منزل به صورت قولنامه فروخته شده باشد و سند ملکی نداشته باشد هم اگر ثابت شود که مربوط به مرد است با هم قابل توقیف است.
•  پرداخت مهریه بعد از محکومیت و صدور اجراییه خواهد بود و اگر تا قبل از اجرا مرد دادخواست اعسار بدهد و مهریه قسطی بشود زندان ندارد ولی اگر اعسار صادر نشود  مرد به علت عدم پرداخت مهریه به زندان معرفی خواهد شد.

^{اموال قابل توقیف در دعوای مطالبه مهریه}

اموال قابل توقیف در مهریه که هم می توانند اموال منقول باشند و هم اموال غیرمنقول، به شرح زیر هستند:

• زمین – آپارتمان
• حساب سپرده سهام
• تلفن همراه حقوق ماهیانه
• مطالبات خوانده از اشخاص ثالث و مانند آنان

شرایط توقیف خانه بابت مهریه

لازم به ذکر است که از مهم‌ترین مراحل برای وصول و گرفتن مهریه همین موضوع توقیف اموال مرد و به‌خصوص توقیف خانه بابت مهریه است که شرایط خاصی دارد.

طبق قانون مدنی ایران مهریه از جمله دیون ممتاز به‌حساب می‌آید و مرد موظف است کل مبلغ مهریه را چه به‌صورت نقدی یا قسطی به همسرش بپردازد. اگر مرد دارایی مانند خانه، ملک و… داشته باشد، زن می‌تواند این اموال را نیز به‌عنوان مهریه توقیف کند. البته خانه تنها در صورتی به‌عنوان مهریه قابل توقیف است که مرد بیشتر از یک ملک داشته باشد. در غیر این صورت‌خانه جزو مستثنیات دین شناخته می‌شود و قابل توقیف برای مهریه نیست.

اگر زن یا وکیل وی به‌درستی اموال مرد را شناسایی نکند و اقدام به توقیف نکند، صدور حکم محکومیت بابت مهریه به‌تنهایی کافی نیست. در واقع بدهکار به‌محض اطلاع‌پیداکردن از شکایت‌کردن طلبکار که در اینجا زن است، می‌تواند اموال خود را بفروشد و هیچ مانعی برای فروش نیست.فقط اینکه اگر فروش و معامله و انتقال صوری باشد قابل ابطال بوده و ممکن است جرم تلقی شود. در نتیجه فروش اگر به‌قصد فرار از دین باشد؛ ولی صوری نباشد صحیح و هیچ مشکلی ندارد و ضرورت انجام درست و صحیح تأمین خواسته و توقیف اموال هم همین است.

نکته مهم در توقیف خانه به ابن مهریه آن است که زن می‌تواند بعد از طرح دعوای و صدور حکم، صرفاً تا حد 110 سکه بهارآزادی، درخواست شناسایی و توقیف اموال زوج را بنماید و اگر مهریه بیش از آن باشد در صورت دارابودن زوج نسبت به مطالبه بقیه آن حق خواهد داشت.

ذکر یک مثال برای توقیف خانه بابت مهریه

اگر خانمی بعد از ترک‌کردن منزل مهریه خود را درخواست کرده و از طرف دادگاه توقیف اموال را نیز گرفته باشد، دادگاه بابت توقیف اموال یک‌چهارم حقوق مرد را توقیف می‌کند. حالا در این مورد باید بیان کنیم زن می‌تواند منزل مسکونی مرد را توقیف کند ولی مرد می‌تواند به مشاوره رایگان دادگاه خانواده مراجعه کرده و به توقیف اعتراض و به‌عنوان مستثنیات دین درخواست رفع آن را از دادگاه بخواهد؛ ولی اگر در مرحله اجرای حکم باشد معمولاً منزل مسکونی توقیف نمی‌شود؛ ولی بااین‌حال رویه مختلفی در مورد توقیف ملک بین قضات  وجود دارد.به هر صورت اگر منزل توقیف شود می‌توان به توقیف آن اعتراض نمود که تشخیص این که مستثنیات هست یا نه بر عهده دادگاه است.

انواع مهریه

مهریه طبق عرف و شرع به دو صورت مهریه عندالامطالبه و مهریه عندالاستطاعه وضع می گردد. مهریه عندالاستطاعه زوجه را ملزم میکند برای وصول مهریه اش، استطاعت مالی زوج را برای دادگاه ثابت کند. عندالاستطاعه بودن مرد به معنی مبرا بودن وی از پرداخت بدهی اش نیست و به موجب سند رسمی ازدواج موظف به پرداخت بدهی خود می باشد. اما در مورد مهریه عندالامطالبه، زوجه نیازی به اثبات استطاعت مالی زوج ندارد و در مواردی که زوج توانایی و استطاعت مالی برای پرداخت مهریه را ندارد باید اعسار خود را برای دادگاه صالح به اثبات برساند و برای اثبات تقسیط مهریه تقاضا کند. دادگاه صالح درخواست زوج را بررسی و در صورت موافقت تقسیط مهریه صورت می گیرد. طبق شرع مهریه دین ممتازه محسوب می گردد و در پرداخت نسبت به بقیه دیون الویت دارد لذا قانون به حفظ منافع زن و وصول دین مهریه توجه ویژه ای دارد.

ابلاغ حکم به شوهر و جریان دادرسی

بعد از ارائه دادخواست مطالبه مهریه توسط خواهان (زوجه)، دادگاه مربوطه اقدام به بررسی آن از لحاظ کامل بودن و پرداخت هزینه تمبر (در صورت ادعای اعسار زوجه، پیوست حکم اثبات آن) می کند. پس از تایید موارد مذکور، وقت دادرسی تعیین می گردد و نسخه ای از دادخواست و ضمایم برای خوانده (زوج) ارسال می گردد. خواهان و خوانده در جهت رسیدگی به پرونده در تاریخ مقرر ملزم به حضور در دادگاه هستند. دادخواست اخذ مهریه از شوهر در دادگاه بررسی میشود که در صورت وجود دادخواست تامین خواسته مانند توقیف منزل مسکونی برای مهریه، این دادخواست نیز همزمان در این دادگاه بررسی می گردد.

اموال قابل توقیف شوهر کدامند؟

بطور کلی قانون روشن میکند شخصی که ملزم به پرداخت یک دین مشخص شده است، در صورت عدم پرداخت یا ناتوانی از پرداخت، دین مذکور قابل وصول از محل اموال مدیون می باشد. مهریه نیز دین زوجه است که از لحظه ی عقد نکاح بر گردن زوج می باشد. لذا وصول مهریه نیز می تواند از اموال تحت تملک زوج صورت گیرد.

زوجه می تواند اموال زوج از قبیل منزل، پول نقد، خودرو و… را به دادگاه معرفی نماید تا با توقیف و فروش آن مهریه مورد نظرش (همه ی مهریه یا بخشی از آن) را وصول نماید. البته لازم به ذکر است که روند توقیف اموال شامل استثنا نیز میشود. طبق نظر قانون هر مالی قابل توقیف نمی باشد، برای مثال توقیف خانه برای مهریه مختص ملکی است که جزو مستثنیات دین نباشند. مستثنیات دین آن دسته از اموالی است که طبق عرف برای زندگی مدیون ضروری است. مستثنیات دین شامل موارد ذیل می باشد:

• موجودی آذوقه مورد نیاز مدیون و افراد تحت تکفلش برای مدتی که طبق عرف آذوقه ذخیره میشود
• اثاثیه ضروری زندگی مدیون و افراد تحت تکفلش
• منزل مسکونی که طبق عرف در حد حالت اعسار مدیون باشد
• ابزار کار و وسایل مورد نیاز پیشه وران، کشاورزان، کسبه و… که توسط آن برای خود و افراد تحت تکفل آنها کسب روزی می نمایند (کامیون باربری، تاکسی و هر خودرویی که وسیله امرار معاش است)
• ابزار و کتب علمی، جزوات، تحقیقات و… مورد استفاده برای محققان و اشخاص اهل علم
• تلفن شخصی
• مبلغی که در زمان عقد اجاره پرداخت گردیده است که طبق عرف در حد حالت اعسار مدیون باشد

اگر منزل مدیون ارزشی بیش از حالت اعسار او طبق عرف داشته باشد و اموال دیگری از او برای توقیف موجود نباشد، توقیف خانه برای مهریه به این صورت انجام می شود که مدیون به فروش آن با نظارت نماینده مرجع اجرایی می پردازد و با مبلغ به دست آمده منزلی در حد حالت اعسار برای خود مهیا کند و مابقی مبلغ توقیف گردد. در صورت مقاومت مدیون نسبت به فروش منزل، توقیف منزل مسکونی برای مهریه انجام می گیرد. مال توقیفی در مرحله ی بعد توسط مرجع اجرایی به فروش رسیده و مبلغی در جهت تهیه منزل در حد حالت اعسار مدیون طبق عرف، به وی بازگردانده می شود.

شرایط توقیف مستمری یا حقوق شوهر چیست؟

در مواقعی که شوهر کارمند بخش خصوصی یا دولت باشد و دارای حقوق و مزایای مشخص باشد، در جهت مطالبه مهریه می توان آن را توقیف کرد. کیفیت توقیف مستمری یا حقوق مدیون بستگی به شرایط او دارد. بدین صورت که در صورت متاهل بودن یا دارای فرزند بودن، یک چهارم از حقوقش قابل توقیف و پرداخت در جهت وصول مهریه می باشد. در غیر این صورت، یک سوم از حقوق او قابل توقیف است. برای انجام این امر زن باید مستمری شوهرش را به دادگاه معرفی نماید تا بعد از طی کردن مراحل قانونی، مهریه از محل مستمری پرداخت گردد.

آیا برای ارائه دادخواست مطالبه مهریه یا توقیف منزل مسکونی برای مهریه، نیاز به مشاوره حقوقی یا استخدام وکیل می باشد؟

با توجه به مطالب ذکر شده، روشن است که فرآیند مطالبه مهریه، توقیف منزل مسکونی برای مهریه، توقیف مستمری یا حقوق برای مهریه و هر نوع توقیف اموالی در جهت وصول دین مهریه، پیچیدگی ها و جوانب بسیاری دارد. تعدد مسیر های قانونی برای وصول مهریه، انتخاب بهترین و کم هزینه ترین مسیر را دشوار می سازد. لذا توصیه می گردد اگر قصد ارائه دادخواست مطالبه یا توقیف اموال مدیون را دارید یا دادخواست شما در حال بررسی می باشد، از مشاوره حقوقی یا حضور وکیل در این مسیر بهره ببرید. استفاده از مشاوره حقوقی و استخدام وکیل متخصص مطالبه مهریه، وصول کامل حقوق شما را میسر میکند.