کشورهای همسایه برای کاهش مصرف دخانیات چه کردند؟

مهدی خدابخشی در گفت‌وگو با مجله خانواده، افزود: چنانچه افزایش مالیات موجب افزایش ۵۰ درصدی قیمت محصولات دخانی شود می‌تواند از بیش از ۲۷ میلیون مرگ و میر زودهنگام ناشی از آن در طول ۵۰ سال آینده پیشگیری کند که در این فاصله با حفظ حدود ۵۳۵ میلیون سال عمر، درآمدی بیش از سه تریلیون دلار اضافی را برای کشورهای جهان خواهد داشت.

وی ادامه داد: برای ارائه چشم‌اندازی از این ارقام، اگر همه کشورها مالیات بر دخانیات را ۵۰ درصد افزایش دهند، تعداد مرگ و میری که جلوگیری می‌شود معادل کاهش تمام مرگ و میرهای سرطانی جهانی در مدت سه سال (حدود هشت میلیون نفر در سال) خواهد بود.

خدابخشی اظهار کرد: بررسی ها نشان می دهد در کشور ما خلأ قانونی در بحث کنترل دخانیات وجود ندارد و اتفاقا قوانین بسیار خوبی در دهه های گذشته به تصویب رسیده است اما برای اثربخشی بیشتر این قوانین و حفاظت آن به نظارت عالیه از سوی مجلس شورای اسلامی و به حمایت قوه قضائیه برای اجرا نیاز دارد، اهمیت موضوع نظارت بر قوانین وضع شده تا جایی است که قانونگذار، دو عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس را به عنوان ناظر بر عملکرد ستاد کشوری کنترل دخانیات که خود نقش نظارتی بر اجرای قوانین دارد را تعیین کرده است.

وی اضافه کرد: وضعیت اجرایی شدن مصوبات این ستاد پس از تأیید ریاست جمهوری، مصداق بارز توجه بخش قانونگذاری کشور و تعهدات دستگاه های اجرایی در این زمینه است. بدیهی است با توسعه صنایع دخانی در کشور، بیشتر از هر زمان دیگر نیاز به تقویت قوانین موجود در جهت حفظ سلامت عمومی از منافع واگذار شده به صنایع دخانی و اجرای مؤثر آن با حمایت سه قوه مقننه، مجریه و قضائیه وجود دارد.

خدابخشی بیان کرد: براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، افزایش ۱۰ درصدی مالیات، موجب کاهش پنج درصدی مصرف در کشورهای در حال توسعه و کاهش چهار درصدی در کشورهای توسعه یافته می شود از این‌رو دو سازمان بهداشت جهانی و بانک جهانی، مالیات دخانیات به میزان ۷۵ درصد قیمت خُرده فروشی را به عنوان مؤثرترین راهکار پیشگیری و کاهش شیوع استعمال دخانیات پیشنهاد داده‌اند.

وی افزود: بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه از جمله کشورهای همسایه نظیر ترکیه و پاکستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس با افزایش مالیات بر دخانیات تا ۸۰ درصد قیمت خُرده‌فروشی، باعث کاهش مصرف محصولات دخانی، افزایش درآمد دولت و کاهش قابل توجه مرگ و میر و بار بیماری‌های ناشی از آن شده‌اند.

خدابخشی با بیان اینکه طبق ماده ۳ قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات (مصوب سال ۱۳۸۵ مجلس شورای اسلامی)، هر نوع تبلیغ، حمایت، تشویق مستقیم و غیرمستقیم و یا تحریک افراد به استعمال دخانیات اکیداً ممنوع است، تصریح کرد: براساس ماده ۱۰ آن، انجام هر گونه تبلیغات مغایر با این قانون وآیین‌نامه اجرایی آن جرم و مستوجب مجازات نقدی بوده و دادگاه مکلف است علاوه بر مجازات، دستور جمع آوری محصولات مورد تبلیغ را صادر کند، ماده ۲ آیین‌نامه اجرایی قانون جامع کنترل دخانیات نیز تبلیغ هر گونه محصول دخانی را ممنوع اعلام کرده است.

وی توضیح داد: همچنین با استناد به بند ۴ ماده ۳ دستورالعمل اجرایی بند الف ماده ۲ قانون مذکور، تحت عنوان “تعاریف، شمول و ویژگی های تبلیغات مواد دخانی” که در جلسه نهم ستاد کشوری کنترل دخانیات در تاریخ ۲۷/۰۶/۱۳۹۳ به تصویب رسید و با تأییدیه رئیس جمهور وقت ابلاغ شد، “استفاده از شکل و کاربرد عطر و طعم انواع مواد دخانی در تولید محصولات خوراکی و … و بالعکس” با توجه به تأثیر قابل توجهی که وجود مواد معطر در تحریک و ایجاد جذابیت مصرف محصولات دخانی به ویژه در بین جوانان و نوجوانان دارد، تحت عنوان مصادیق تبلیغ، تشویق و حمایت تعیین شده و ممنوع اعلام شد.

کارشناس برنامه دخانیات معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان اظهار کرد: طبق ماده ۱۳ قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات و تبصره ۱ آن، مصرف دخانیات در اماکن عمومی یا وسایل نقلیه عمومی ممنوع بوده و متخلف از این قانون مستوجب جزای نقدی است و مطابق ماده ۷ آیین نامه اجرایی این قانون، به منظور حفظ سلامت عمومی به ویژه محافظت در مقابل استنشاق تحمیلی دود محصولات دخانی، استعمال این مواد در اماکن عمومی ممنوع است.

وی مطرح کرد: امروزه صنایع دخانی از تصاویر، تعابیر و کلمات اغواکننده همانند میوه و سبزیجات پرفایده، سیگارهای کم ضرر و یا بی ضرر و یا سیگار سبک و یا نیمه سبک(لایت، اولترا لایت) روی بسته بندی های محصولاتشان برای جذب بیشتر مشتری بهره می‌گیرند و یا از روش کاربرد اسانس و طعم‌های متنوع در این محصولات، جذابیت مصرف را برای مصرف کنندگان به ویژه زنان بالا می‌برند.

خدابخشی ادامه داد: یکی از ترفندها و راهکارهای صنایع دخانی در یک دهه گذشته برای ترویج مصرف قلیان، تولید تنباکوی معطر و معسل بوده که نقش کلیدی و مؤثری در ایجاد باور غلط در بین اقشار مختلف جامعه به ویژه خانواده ها، نوجوانان و جوانان، نسبت به بی خطر بودن این ماده سمی و افزایش گرایش به مصرف آنها داشته است. تنباکوهای معطر و معسل حاوی ۷۰ تا ۸۰ درصد مواد افزودنی و اسانس و ترکیبات شیمیایی بوده که برای ایجاد جذابیت، تندی زدایی و نرم کردن دود حاصله برای ایجاد تصور غلط ذهنی نسبت به بی خطر بودن و حتی پرفایده بودن این محصولات با نامگذاری انواع طعم های میوه تولید می شود و به علت ایجاد بو و طعم انواع میوه ها و گیاهان پرفایده، بسیاری از جوانان و افراد را با ایجاد تصور ذهنی غلط نسبت به مفید بودن مصرف آن گمراه می کند.

وی اضافه کرد: نتایج آزمایشات انجام شده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بر روی ۷۷ نمونه تنباکوی معطر مورد استفاده در مراکز عرضه قلیان، حاکی از وجود مقادیر بسیار زیاد و قابل توجهی از مواد سرطان‌زای قطعی به ویژه ترکیبات بنزن، هیدروکربن های آروماتیک چند حلقوی(PAH)، آلدئیدهای فرار نظیر فرمالدئید، فلزات سنگین نظیر سرب و جیوه، سموم آلی، قارچ ها و باکتری های بیماری زا است. بررسی های سیستماتیک از نتایج تحقیقات انجام شده، اشاره به ارتباط معناداری بین مصرف قلیان و سرطان های ریه، دهان، مری، معده و مثانه و بیماری های انسدادی مزمن ریوی، قلبی- عروقی، سکته مغزی، ناباروری مردان، دستگاه گوارش و اختلالات سلامت روان و وزن کم هنگام تولد دارد.

وی در پایان بیان کرد: از سوی دیگر در دسترس بودن سیگار ارزان قیمت موجب افزایش مصرف و متعاقبا افزایش خطر وقوع بیشتر مرگ و میر ناشی از دخانیات در آینده خواهد شد. ریشه کنی یا کاهش قاچاق دخانیات موجب کاهش مصرف از طریق افزایش قیمت، کاهش مرگ و میر زود هنگام و افزایش درآمد دولت ها می‌شود. چنانچه تجارت غیر قانونی محصولات دخانی متوقف شود، دولت ها به طور سالیانه ۳.۳۱ میلیارد دلار افزایش درآمد داشته و تا سال ۲۰۳۰ از وقوع ۱۶۴ هزارمورد مرگ زودهنگام در سال جلوگیری خواهد شد که بیشترین سهم آن در کشورهای با درآمد پایین و متوسط خواهد بود.

به گزارش مجله خانواده، هر ساله به مناسبت گرامیداشت روز جهانی دخانیات۳۱ ماه می(۱۰خردادماه) اقدامات گسترده‌‏ای حول محور شعار سازمان جهانی بهداشت به‌منظور ارتقای آگاهی جامعه جهانی در مورد اثرات زیان‌بار استفاده از محصولات دخانی و پیشگیری از مصرف دخانیات انجام ‏می‌‏شود.

شعار سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۲۳، بر عنوان “ People need food, not tobacco”، “مردم به غذا نیاز دارند نه به دخانیات” تأکید دارد.

انتهای پیام