تاریخ جنگ های بسیاری را ثبت کرده است و گذری بر قرن های گذشته تایید می کند که تخریب ناشی از درگیری بین اقوام بشر اثرات فاجعه بار بر طبیعت و منابع ارزشمند آن داشته و منجر به نابودی زمین شده است.
درگیری مسلحانه برای انسان ها پیامدهای تلخ و مرگبار دارد اما بیشتر ما شاید به این واقعیت فکر نکنیم که این رویداد تلخ اثرات بسیار بد و ماندگاری نیز بر محیط زیست و منابع طبیعی که سرمایه ای ارزشمند برای تمام نسل هاست دارد.
«برنامه محیط زیست سازمان ملل» (UNEP) در گزارش اخیر خود یکی از تازه ترین نمونه های این تخریب گسترده را بررسی کرده است و بر اساس ارزیابی اولیه ی این سازمان تأثیرات زیست محیطی حملات خصمانه رژیم صهیونیستی در غزه بی سابقه است و جامعه را در معرض آلودگی سریع خاک آب و هوا و خطر آسیب های جبران ناپذیر به اکوسیستم های طبیعی آن قرار می دهد.
به گزارش مجله خانواده حوالی خرداد ماه امسال سازمان ملل از تعطیلیِ ۵ تصفیه خانه فاضلاب در غزه خبر داد و تاکید کرد در این شرایط فاضلاب به سواحل آب های ساحلی خاک و آب شیرین راه یافته و این نواحی را با مجموعه ای از عوامل بیماری زا مواد مغذی میکروپلاستیک ها و مواد شیمیایی خطرناک آلوده می کند.
این نهاد رسمی بین المللی در گزارش خود هشدار داد شرایط فوق تهدیدی فوری و بلندمدت برای سلامت مردم مظلوم غزه و در عین حال محیط زیست دریایی و زمین های زراعی این منطقه است.
UNEP همچنان بر درخواست آتش بس فوری برای محافظت از زندگی مردم و در نهایت کمک به کاهش اثرات زیست محیطیِ حملات این رژیم اشغالگر تاکید می کند.
«اینگر اندرسن» مدیر اجرایی UNEP می گوید: نه تنها مردم بی گناه غزه با رنج های توصیف ناپذیری از این جنگِ نابرابر مواجه هستند بلکه آسیب های زیست محیطی قابل توجه و فزاینده در غزه باعث می شود که خانواده های فلسطینی در نوار غزه درگیر روند بهبودی دردناک و طولانی مدت شوند.
وی افزود: در حالی که سوالات زیادی در مورد نوع و کمیت دقیق آلاینده های موثر بر محیط زیست در غزه باقی مانده است مردم در حال حاضر با عواقب آسیب های ناشی از درگیری به سیستم های مدیریت زیست محیطی و همچنین آلودگی گسترده زندگی می کنند. سیستم آب و فاضلاب از بین رفته است. زیرساخت های حیاتی همچنان در حال تخریب هستند. مناطق ساحلی خاک و اکوسیستم ها نیز به شدت تحت تاثیر قرار گرفته اند. همه این ها به شدت به سلامت مردم امنیت غذایی و تاب آوری غزه آسیب می زند.
به گزارش دفتر اطلاع رسانی برنامه محیط زیست سازمان ملل مدیر اجرایی UNEP تاکید کرد: ما فوراً به یک آتش بس برای نجات جان مردم و احیای محیط زیست نیاز داریم تا فلسطینی ها بتوانند از درگیری نجات یافته و زندگی و معیشت خود را در غزه بازسازی کنند.
ارزیابی اولیه از خسارات جنگ غزه به محیط زیست:
- این درگیری پیشرفت های اخیر (هرچند محدود) در سیستم های مدیریت زیست محیطی غزه را خنثی می کند.
- تا زمان انتشار این گزارش برآورد شده است که ۳۹ میلیون تُن زباله در این درگیری تولید شده است.
- سیستم های آب فاضلاب و بهداشت تقریباً به طور کامل از بین رفته اند.
- سیستم مدیریت پسماند جامد به شدت آسیب دیده است.
- مهمات حاوی فلزات سنگین و مواد شیمیایی انفجاری در مناطق پرجمعیت غزه مستقر شده و منابع آب و خاک را آلوده کرده و سلامت مردم را به خطر می اندازد.
- انتظار می رود تخریب صفحات خورشیدی باعث نشت سرب و سایر فلزات سنگین شود و خطر جدیدی را برای خاک و آب غزه ایجاد کند.
- همچنین تا مارس ۲۰۲۴ نزدیک به نیمی از پوشش درختی و زمین های کشاورزی غزه از بین رفته اند.
ثروت های طبیعی زمین
زمین هوا آب گیاهان حیوانات و همه موجودات زنده «محیط طبیعی» را تشکیل می دهند. به محیط جغرافیایی محیط طبیعی نیز گفته می شود زیرا با طبیعت در تعامل است.
خشکی های مسطح زمین رودخانه ها کوه ها بیابان ها آب اقیانوس ها آتشفشان ها و … نمونه هایی از محیط طبیعی هستند.
محیط طبیعی شامل «منابع طبیعی» است که به عنوان مواد اولیه برای تولید انواع محصولات مورد نیاز است. از منابع طبیعی برای تولید مواد غذایی سوخت و مواد خام برای تولید کالا استفاده می شود.
نفت زغال سنگ گاز طبیعی فلزات سنگ و ماسه همگی منابع طبیعی محسوب می شود. سایر منابع طبیعی نیز عبارتند از هوا نور خورشید خاک آب حیوانات پرندگان ماهی ها و گیاهان.
در جدول زیر برخی از منابع طبیعی زمین و استفاده نهایی از آنها ذکر شده است.
| منابع طبیعی | نمونه های کالا یا خدماتِ مرتبط با آن |
| هوا | نیروی باد اکسیژن CO۲ |
| حیوانات | غذا و پوشاک |
| زغال | انرژی برق گرما |
| مواد معدنی | فولاد آلومینیوم کابل برق باتری |
| گاز طبیعی | انرژی برق گرما |
| نفت | انرژی برق گرما پلاستیک سوخت |
| گیاهان | کاغذ چوب پوشاک غذا دارو |
| نور خورشید | برق خورشیدی گرما فتوسنتز |
| آب | برق آبی پوشاک آشامیدنی ها |
هر کشوری منابع طبیعی خود را دارد که تعدادی از آنها در جدول بالا یادآوری شده است. این منابع طبیعی نشان دهنده ثروت هر کشور است که این ثروت نیز مبتنی بر استفاده از منابع طبیعی موجود آنهاست.
تفاوت «تروریسم زیست محیطی» با «بوم تروریسم»
«تروریسم زیست محیطی» یکی از عوامل تخریب طبیعت است و شامل هدف قرار دادن منابع طبیعی است. تروریسم زیست محیطی (Environmental terrorism) شامل یک یا چند اقدام غیرقانونی است که به منابع زیست محیطی زیان وارد می کند یا آنها را از بین می برد.
همچنین این عبارت برای برچسب گذاری اقدامات تخریبی غیرضروری یا غیرقابل توجیه زیست محیطی برای کسب درآمد شخصی یا شرکتی استفاده می شود.
از سوی دیگر بوم تروریسم یا «اکوتروریسم» (Eco-terrorism) به عمل خشونت آمیزی گفته می شود که در حمایت از محیط زیست علیه یک فرد یا افراد و تخریب دارایی های آنها صورت می گیرد.
بوم تروریسم در FBI این گونه تعریف شده است: عمل خشونت آمیز یا تهدید به خشونت علیه مردم یا اموال آنها توسط محیط زیست گراها به دلایل زیست محیطی یا سیاسی با هدف تحت تأثیر قرار دادن افراد دیگر.
به موازات گسترش تخریب طبیعت در سال های اخیر و بی توجهی بسیاری از دولت های جهان نسبت به از بین رفتن محیط زیست بسیاری از گروه ها به شکل سازمان های داوطلبانه و نهادهای خصوصیِ بین المللی دست به اقدامات حفاظتی می زنند از جمله «صلح سبز» یا «جبهه رهایی جانوران» اما در برخی موارد این گروه ها هم گاهی در اقداماتی کنترل نشده و به منظور وادار کردن دولت ها به توجه به خواسته هایشان به آتش زدن و صدمه به ساختمان ها املاک و منافع شرکت های آلوده کننده یا تخریب گر محیط زیست می پردازند.
از روش های آنها می توان به میخ کاری درختان اشاره کرد. طی این روش که با هدف جلوگیری از قطع درختان صورت می پذیرد میله یا میخ آهنی را به درخت می کوبند تا وارد آن شود و بعداً برای قطع کنندگان آن ایجاد خطر و هزینه کند. آنها معتقدند این مسئله در درازمدت باعث حفظ درختان می شود.
طبیعت؛ قربانی بی صدای جنگ
به گزارش فدراسیون «فاوکو» آنچه از درگیری های گذشته می دانیم این است که جنگ تأثیر جدی بر مقوله های محیط زیستی همچون انتشار کربن آلودگی منابع آب سمی و سایر مواد مضر برای محیط زیست دارد.
جنگ نه تنها می تواند به محیط اجتماعی آسیب برساند بلکه فعالیت های نظامی مقادیر زیادی گازهای گلخانه ای را تولید می کند و باعث آلودگی می شود که به تغییرات آب و هوایی ناشی از فعالیت انسانی و کاهش منابع دامن می زند و البته در کنار زخم های دیگری که بر پیکره محیط زیست کلی زمین وارد می شود.
جنگ باعث بروز حوادث آلوده کننده ای می شود که دامنه آنها صنعتی است. در زمان درگیری های نظامی و مسلحانه بین ملل مختلف به ویژه در عصری که بسیاری از جمعیت زمین در ارتباط تنگاتنگ با تکنولوژی روزگار می گذرانند تاسیسات نفت یا انرژی عمدا مورد حمله قرار می گیرند.
تکنیک های زمین سوخته شامل تخریب زیرساخت های کشاورزی مانند کانال ها چاه ها و پمپ هاست که منجر به اثرات فرامرزی آلودگی در رودخانه ها سفره های زیرزمینی یا دریاها می شود.
زمان و تاریخ نشان می دهد که تاکتیک ها و استراتژی ها برای پیروزی در جنگ ها با تخریب و نابودی منابع طبیعیِ کشورها ویرانی و خسارات فلج کننده به بار آورده است.
جنگ چگونه بر اکوسیستم/ذهن و جسم انسان تأثیر می گذارد؟
سلاح ها و مهمات نظامی مورد استفاده در درگیری ها میراث زیست محیطی به جا می گذارند.
مین های زمینی مهمات خوشه ای و سایر مواد منفجره باقی مانده از جنگ می توانند دسترسی به زمین های کشاورزی را محدود کرده و خاک و منابع آب را با فلزات و مواد پرانرژی سمی آلوده کنند.
البته که جنگ تاثیرات منفی زیادی روی ذهن و جسم انسان دارد! مرگ جراحت خشونت جنسی سوءتغذیه بیماری ناتوانی و آوارگی تنها گوشه ای از تهدیدکننده ترین پیامدهای فیزیکی جنگ هستند در حالی که اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) افسردگی و اضطراب هم برخی از آسیب های روانی آن هستند.
علاوه بر اینها گرد و غبار سمی منابع آب آلوده و بقایای مواد شیمیایی منجر به سرطان نقایص مادرزادی و چنین شرایطی می شود که در موارد شدید به طور بالقوه با آلودگی محیط زیست مرتبط است و حتی می تواند ساکنان یک منطقه و نسل های بعدی آن را تا سال ها از نعمت یک زندگی عادی محروم کند.
جنگ به بحران آب و هوا دامن می زند
- تجهیزات نظامی مقادیر زیادی سوخت فسیلی مصرف می کنند.
- بمباران و سایر روش های جنگ مدرن به طور مستقیم حیات وحش و تنوع زیستی را تخریب می کند.
- آلودگی ناشی از جنگ آب خاک و هوا را آلوده می کند.
- جنگ باعث انتشار گازهای گلخانه ای می شود.
- حتی در زمان صلح هم ارتش های جهان مقادیر زیادی انرژی های ناسالم مصرف می کند که شامل امکانات آموزشی خوابگاه ها و کارخانه های تولیدی در بسیاری از کشورها می شود.
- تخریب تنوع زیستی جنگل زدایی تخریب مناظر طبیعی یکی دیگر از پیامدهای جنگ است.
- و بالاخره اینکه تهی شدن سیاره از منابع طبیعی آن بر اکوسیستم های سراسر جهان تأثیر سوء می گذارد.
چگونه یک محیط زیست آسیب دیده را احیا کنیم؟
به همان اندازه که آرزو می کنیم جنگ اتفاق نیفتد اما در واقعیت جنگ ها و درگیری های مسلحانه اتفاق می افتد و مشکلات بزرگی برای بشریت و زمین ایجاد می کند. سوال این است که از دست ما چه کاری برمی آید؟
ما در این برهه از زمان به طور جدی نیاز داریم که رابطه بشر با طبیعت را احیا کنیم و بکوشیم تا مشکلات زمین را از طریق اقدامات دگرگون کننده متعادل کنیم.
به گزارش مجله خانواده در زیر چند نمونه از کارهایی که همه ما در راستای مرهم نهادن بر زخم های طبیعت می توانیم انجام دهیم آورده شده است:
- درخت بکاریم.
- حیات وحش را احیا کنیم. به این معنی که اکوسیستم های آسیب دیده ی زمین را به حالت طبیعیِ غیرقابل کشت بازگردانیم به ویژه با بازگرداندن گونه های جانوران وحشی که از این مناطق به واسطه مداخله انسان رانده یا معدوم شده اند.
- در یک پروژه بازیابی محیط زیست داوطلب شویم.
- کمتر گوشت بخوریم.
- ساده زیستی کنیم.
- از مشاغل سازگار با محیط زیست (مشاغل سبز) حمایت کنیم.
- تا حد امکان مواد ارگانیک بخریم.
- به گروه های حفاظتی کمک کنیم.
- سرمایه گذاری های سبز را انتخاب کنیم.
- به کمپین های پاکسازی ساحل بپیوندیم یا از سازمان دهندگان آنها باشیم.
- یک تیم سبز با دوستان یا هم محلی های خود ایجاد کنیم.
- با افرادی که از پروژه های زیست محیطی حمایت می کنند کار کنیم.
- از منابع طبیعی شهر خود محافظت کنیم.
- از بهبود کیفیت زندگی مشترک انسان ها حفاظت کنیم.
انتهای پیام