فارکس بازاری است که ارز ملی کشورهای مختلف در آن معامله می شود. بازار فارکس بزرگترین بازار در سراسر جهان با بیشترین میزان نقد شوندگی است که تریلیونها دلار هر روز در آن جابجا می شود. این بازار محل مشخصی ندارد و شبکه ای الکترونیکی از بانکها، کارگزاران، مؤسسات و معامله‌گران (غالبا از طریق کارگزاران یا بانکها معامله می کنند) است.در بازار تبادل ارز جهان تمامی (اعم از تجاری و مرکزی و سرمایه‌گذاری)، مؤسسات مالی بزرگ، ، تاجران، شرکت‌های ، شرکت‌های صادرات و واردات، صندوق‌های بازنشستگی، سفته بازها و اشخاص حقیقی در آن ارزهای مختلفی همچون ، ، ، و دیگر پول‌های کشورها را داد و ستد می‌کنند.
تاریخچه پول و تبدیل پول
پیش از پیدایش ، عمل مبادله به صورت مبادله مستقیم کالا با کالا و خدمات صورت می‌گرفت. در غلات، در تبت بسته چای، در ویرجینیا بسته تنباکو، در حبشه بسته فلفل و نمک، در پوست سمور و در حوالی مدیترانه گوسفند به عنوان معیارهای سنجش و واحدهای ارزش به حساب می‌آمدند.
اما به دلیل مشکلاتی نظیر پرحجم بودن یا فاسد شدن به تدریج فلزی به عنوان معیار ارزش مورد استفاده قرار گرفت. کم‌کم نقل و انتقال سکه‌های فلزی نیز مشکل بنظر می‌رسید و زمینه برای ایجاد یا فراهم گردید. اولین بانک مدرنی که به‌طور رسمی به انتشار و رواج اسکناس اقدام نمود بود.
از نظر برای سه کارکرد مشخص وجود دارد:
- معیار ارزش
- وسیله مبادله
- وسیله‌ای برای ذخیره ارزش
از زمانی که اسکناس جای خود را در کرد برای مدت زیادی منتشر کنندگان آن معادل ارزش اسمی آن طلا نگهداری می‌کردند.
این نظام سه رکن اصلی داشت:
- پول رایج کشور نرخ برابری ثابتی به طلا داشت.
- فقط در برابر ورود طلا به کشور یا خروج آن از کشور مجاز بودند حجم اسکناس منتشره را بر اساس نرخ برابری ثابتی تغییر دهند.
- ورود و خروج طلا از کشور آزادانه صورت می‌گرفت و بر این اساس کلیه ارزهای جهان نرخ برابری ثابتی با یکدیگر و با طلا داشتند.
وقوع و رکود بزرگ اقتصادی و نیاز کشورها به اسکناس بیشتر برای تأمین منابع مالی جنگ باعث فروپاشی این نظام شد.عرضه و رونق پول کاغذی تورم و بی‌ثباتی سیاسی و اقتصادی را به دنبال داشت؛ بنابراین نظارت ارزی بین دولت‌ها را می‌طلبید. پس از دولت‌ها جهت بازسازی اقتصاد کشورشان تصمیم گرفتند تا با ثابت نگهداشتن قیمت ارزها نسبت به با آرامش و آسودگی خیال به تحکیم مبادلات تجاری بین خود بپردازند.
اما این مورد نیز تا سال ۱۹۷۱ بیشتر دوام نداشت (به دلیل مواجه شدن آمریکا با کسری موازنه تجاری). پس از آن، بنابر شرایط خاص جهان قرار بر این شد که ارزها آزادانه در قبال یکدیگر مبادله شوند و قیمت یک ارز با توجه به بازار تعیین شود نه به واسطه سیاست دولت‌ها. پس از آن، بانکها که به لحاظ ماهیت بانکی خود همیشه درگیر جریان ارزهای خارجی بودند، به فکر مدیریت منابع ارزی خود افتادند
و به همین جهت یک جریان بین بانکی را به وجود آوردند تا با آن بتوانند ارزهایی که فکر می‌کردند در آینده ارزش بیشتری خواهند داشت را تهیه و آن‌هایی را که فکر می‌کردند ارزش خود را از دست خواهند داد به واسطه این جریان بفروشند؛ لذا به خاطر اینکه هر بانکی استراتژی خاص خود را دنبال می‌کرد، جریانی به نام «تبادل ارزهای خارجی» ایجاد شد.
روشهای مشخص کردن نرخ تبادل ارز کشورها
کشورها می‌توانند به روشهای زیر نرخ تبادل ارز خود را مشخص کنند:
- سیستم نرخ تبادل شناور که در آن ارز، جایگاه خود را در بازار به واسطه توازن یا عدم توازن نیروهای می‌یابد.
- یک سیستم ثابت نرخ تبادلات که در آن ارزش ارز توسط یا مشخص می‌شود.
- سیستمی که ترکیبی از نرخ شناور و نرخ ثابت دولتی است و احتمال دخالت دولت به هدف کنترل نرخ آن ارز نیز به کرات وجود دارد.
قابل ذکر است در ، عرضه و تقاضای ارز تعیین‌کننده قیمت آن ارز می‌باشد؛ بنابراین افزایش عرضه یا کاهش تقاضا یک ارز در بازار موجب کاهش قیمت و افزایش تقاضا یا کاهش عرضه موجب افزایش قیمت ارز مورد معامله می‌شود. بانک‌هایی که قصد داشتند حداکثر بهره‌وری را از شناور بودن نرخ ارزها بدست آورند فعالانه به تجارت با یکدیگر پرداخته و در نتیجهٔ این تحولات یک بازار بین بانکی بسیار بزرگ ایجاد شد. طبیعتاً بازاری که ارزش معاملات روزانه‌اش به بیش از سه می‌رسد هر نوع سرمایه‌گذاری در هر بازار دیگری را کوچک جلوه می‌دهد.
مکان بازار تبادل ارز
تبادلات این بازار برخلاف سنتی که در مکان فیزیکی خاص و قوانین سازمان یافتهٔ به‌خصوص انجام می‌شوند، در محل مشخصی متمرکز نیست و در حقیقت معاملات بین طرف‌های معامله از طریق اینترنت، تلفن یا صورت می‌پذیرد. امروزه خدمات معاملاتی را ارائه می‌کنند و معامله گران را به بازار متصل می‌کنند و قوانین مشخصی برای فعالیت آن‌ها وجود دارد.
ویژگی‌های بازار تبادل ارز
- امکان معامله در تمام طول ۲۴ ساعت شبانه روز در ۵ روز از هفته
- امکان معامله در هر دو جهت بازار (امکان سود در افزایش یا کاهش قیمت)
- استفاده از () به منظور افزایش .
- امکان تعیین حد سود و ضرر و انجام معاملات سفارشی در غیاب شخص.
- هزینه بسیار کم برای انجام معاملات.
- نقد شوندگی بسیار بالا (هر لحظه که تصمیم بگیرید می‌توانید بخرید یا بفروشید)
- دسترسی آسان و سریع
- فرصت‌های بی‌شمار معاملاتی
- بالا (از نظر زمان حضور در بازار، به‌کارگیری استراتژی معاملاتی متنوع، تعداد و حجم معاملات و…)
- عدم نیاز به پرداخت ، یا حتی بابت اعتباراتی که به شخص داده می‌شود.
- بدون محدودیت جنسیتی یا فیزیک بدنی و با شرایط سنی هجده سال به بالا و با حداقل .
- حداقل درگیری در پیچیدگی‌های قوانین دولتی.
- کمیسیون معاملاتی صفر.
- امکان معامله از هر نقطه دنیا.
- امکان استفاده رایگان از حساب آزمایشی.
زمان بازار تبادل ارز
ارز هر دوشنبه با باز شدن شرقی‌ترین بانک‌های دنیا آغاز به کار می‌کند. این بانکها شروع به معامله ارز و در نتیجه آن استخراج نرخ برابری ارزها نموده و معامله‌گران در دیگر نقاط جهان نیز در صورت تصمیم به معامله در آن هنگام (که طبیعتاً در آن هنگام خارج از ساعت کاری می‌باشند) بایستی معاملات خود را براساس این نرخ‌ها انجام دهند در ادامه بانکها و دیگر موسسات مالی کشورهای آسیایی این پروسه را ادامه داده تا این چرخه به بانک‌های و برسد. البته در هنگام بازگشایی بازار ایالات متحده آمریکا، بازارهای آسیایی روز کاری خود را به پایان رسانیده‌اند. این چرخه زمانی، پنج روز هفته بدون یک ثانیه توقف تا جمعه شب ادامه دارد.
این بازار در ساعت ۱:۳۰ بامداد دوشنبه به وقت تهران در نیوزلند آغاز و در ساعت ۱:۳۰ بامداد روز شنبه به وقت تهران در غرب آمریکا بسته می‌شود. البته ساعات ذکر شده می‌تواند بسته به قوانین مختلف اندکی تغییر داشته باشد. همچنین پلت‌فرم‌های معاملاتی نیز تابع تغییرات تابستانه و زمستانه ساعات کشور میزبان سرویس دهنده کارگزاری است. برای اینکه بتوانید معامله خوب با پشتیبانی ویژه در بازار ارز داشته باشید به سایت سودآپ فارکس سر بزنید.
علل تبادلات پولی
شرکت‌ها یا دولت‌ها برای خرید یا فروش کالا و خدمات خود در کشورهای خارجی نیاز به تبدیل و مبادله ارز خود با ارز کشور مربوط دارند. در حالتی دیگر وقتی مسافران قصد مسافرت به کشورهای دیگر را داشته باشند، برای خریدهای ضروری خود نیاز به تبدیل پول کشور خود به پول کشور مقصد را دارند و به همین ترتیب وقتی یک فرد یا یک بنگاه بخواهد در سایر کشورها سرمایه‌گذاری کند نیاز به دارد.
برای مثال وقتی سرمایه‌گذاران اروپایی بخواهند از کشور آمریکا خریدی انجام دهند یا در آمریکا سرمایه‌گذاری کنند برای این منظور باید پولشان () را بفروشند و بخرند. البته حجم نسبتاً کوچکی از معاملات ارزی روزانه در بازارهای ارز به معاملات تجاری معمول و سرمایه‌گذاری‌ها اختصاص می‌یابد و سایر معاملات ارزی توسط بانکها، تاجران و سفته‌بازها انجام می‌شود که برای به‌دست آوردن سود کوتاه‌مدت است.
معامله‌گران و سوداگران با پیش‌بینی حرکت آتی قیمت ارزها، به هدف کسب سود در معاملات اقدام به خرید و فروش ارزها می‌نمایند. البته پیشرفت ارتباطات بین‌المللی و وجود بازاری بیست و چهار ساعته در سراسر جهان نیز به شدت این معاملات افزوده‌است.
جفت ارزهای اصلی
- EUR/USD EURO
- USD/JPY Gopher
- GBP/USD Cable
- USD/CHF Swissy
- AUD/USD Aussie
- USD/CAD Loonie
- NZD/USD Kiwi
در جفت ارز Kiwi و تعلق آن به گروه ارزهای اصلی به علت حجم معاملات کمتر نسبت به دیگر ارزهای اصلی اختلاف نظر وجود دارد.
جفت ارزهای غیر اصلی
به جفت ارزهایی که هیچ‌یک از دو ارز تشکیل دهنده آن نباشد، جفت ارزهای غیراصلی یا Cross گفته می‌شود. به جفت ارز غیر اصلی که ارز پایه (ارز طرف چپ جفت ارزی) آن باشد، کراس یورو و به همین ترتیب برای ، کراس پوند و … گفته می‌شود.
- EUR/JPY
- EUR/GBP
- EUR/CHF
- GBP/JPY
- AUD/JPY
- GBP/CHF
- CHF/JPY
ضررهای کلان در بازار فارکس به دلیل استفاده از ضریب اهرمی بالا (لوریج بالا)
() به معنی استفاده چند برابر سرمایه اصلی در انجام هر معامله است، که در نتیجه می‌تواند عاملی در افزایش سود یا زیان به نسبت استفاده از آن ضریب باشد. بسیاری وجود دارند که با ارائه ضریب اهرمی بالا همانند ۱:۵۰ ،۱:۲۰۰ ،۱:۵۰۰ و غیره به مشتریان خود، امکان انجام معاملات در حجم سنگین را برایشان فراهم می‌کنند. به عنوان مثال اگر کارگزاری به مشتریان خود ضریب اهرمی ۱:۱۰۰ را ارائه می‌دهد به معنای آن است که مشتری می‌تواند تا ۱۰۰ برابر سرمایه خود را در این بازار به صورت اعتباری معامله کند.
بررسی اطلاعات به دست آمده نشان می‌دهد درصد کل متضرران از سه‌ماهه آخر سال ۲۰۰۹ تا سه ماه اول ۲۰۱۳ در کارگزاری‌های بزرگ آمریکایی، پس از گذشت چند ماه از تصویب قانون ضریب اهرمی ۱:۵۰ توسط ، تعداد متضرران حدود ۵٪ کاهش پیدا کرد.
اکثر کارگزاران برای جذب مشتری جدید پیشنهاد استفاده از ضریب اهرمی بالا به مشتریان می‌دهند (۱:۵۰۰، ۱:۲۰۰، ۱:۱۰۰، ۱:۵۰، ۱:۲۵) و به‌طور معمول مشتریان در کارگزاری مصرف می‌شوند و در درازمدت سرمایه خود را از دست می‌دهند.