۱. مقداری را سرمایهگذاری کنید که توانایی از دست دادن آن را دارید
اوراق قرضه بورس چیست: ریسک سرمایهگذاری در ارزهای دیجیتال، از بسیاری از بازارهای دیگر بیشتر است. در این دنیا هیچچیزی به جز نوسان تضمینشده نیست. علاوه بر آن، غالباً قوانین مشخصی در مورد ارزهای دیجیتال وجود ندارد. البته این بدان معنا نیست که این ارزها غیرقانونی هستند؛ بلکه در بیشتر کشورها هنوز قانونگذاری مشخصی در مورد آنها انجام نشده است. این ارزها را نمیتوان بیمه کرد و تضمینی برای فروش آنها (بهعنوان مثال در یک برهه زمانی خاص که نیاز به پول دارید) وجود ندارد.
ممکن است همین الان گوشی را بردارید و به نمودار قیمت ارزهای دیجیتال نگاه کنید و احساس کنید که قیمتها همیشه همینطور صعودی بودهاند؛ اما در واقع اینطور نیست. هیچ چیز در دنیا اینگونه کار نمیکند. قیمتها اصلاح میشوند، اخبار بد و منفی همیشه این قدرت را دارند که بازار را برای مدتی وارد فاز نزولی کنند.
شاید نزدیکترین و عینیترین مثال برای این قضیه، سقوط بازار در مه ۲۰۲۱ (اردیبهشت ۱۴۰۰) باشد. این مسلماً آخرین باری نبود که ارزهای دیجیتال روزهای بدی را سپری کردند و اتفاقات اینچنینی باز هم تکرار خواهد شد.
البته فراموش نکنید که میزان خطر برای ارزهای مختلف، متفاوت است. برای مثال، بیت کوین که اولین ارز دیجیتال جهان و پادشاه ارزهای دیجیتال است، بیش از ۱۰ سال قدمت دارد و احتمال نابودی آن از ارزهای دیگر کمتر است؛ اما باز هم این بدان معنا نیست که هیچ خطری بیت کوین را تهدید نمیکند.
نتیجه همه این یادآوریها این است که هیچوقت، همه سرمایه و حاصل زندگی خود را در ارزهای دیجیتال سرمایهگذاری نکنید. بهبیان دیگر، همیشه مقداری را سرمایهگذاری کنید که توانایی از دست دادن آن را دارید.
۲. تا میتوانید تحقیق کنید
توصیه میکنیم پیش از تصمیمگیری برای ورود به این بازار، زمان کافی را به تحقیق اختصاص دهید و تا میتوانید در این مورد مطالعه کنید. فقط با تحقیق و بررسی کافی میتوانید ارزش این بازار و همچنین ریسکهای آن را دریابید.
منابع داخلی و خارجی زیادی وجود دارند که میتوانند به شما دراینباره کمک کنند. سایت «ارزدیجیتال» یکی از منابعی است که آموزشهای پایهای و متنوعی را در مورد مفاهیم مرتبط با ارزهای دیجیتال ارائه میدهد. شما میتوانید از مطالب بخش «» و «» این سایت استفاده کنید و همچنین با دنبالکردن اخبار، از جدیدترین رویدادهای این دنیا مطلع شوید. علاوه بر آن، مطالعه کتابهای مرتبط و شرکت در دورهمیها هم میتواند بسیار مفید باشد.
توصیه اکید ما به شما این است که از سؤالکردن نترسید. هر وقت که با مشکلی در رابطه با این مفاهیم مواجه شدید، حتماً بهدنبال پاسخ آن باشید و تا زمانی که پاسخ را نیافتید، دست از جستوجو نکشید. حتی اگر از شخصی سؤال کردید و پاسخ او بهنظرتان واضح یا قابلفهم نبود، باز هم سؤال خود را تکرار کنید تا متوجه شوید. اگر نکتهای را متوجه نشدید، تصور نکنید که تنها هستید. فراموش نکنید که دنیای ارزهای دیجیتال پر از مفاهیم جدید و اغلب پیچیده است و علاوه بر آن، افرادی در این فضا هستند که تمایل دارند از اصطلاحات سخت و دشوار استفاده کنند. بنابراین ناامید نشوید و سعی کنید از اشخاصی کمک بگیرید که فکر میکنید واقعاً مایلند به شما کمک کنند.
و در نهایت اینکه از افرادی که بهخاطر منافع خود به شما پیشنهاد خرید یا سرمایهگذاری میدهند پرهیز کنید. همیشه این سؤال را از خود بپرسید که آیا از سرمایهگذاری من، نفعی (از هر نوعی) متوجه شخص مقابل هست یا خیر؟ شاید در مقوله سرمایهگذاری در ارزهای دیجیتال، صحبت با افراد تا حدودی بدبین هم مفید باشد. برخی از افراد هستند که بهطور پیشفرض، با رویکرد بدبینانه به مسائل نگاه میکنند و جوانب منفی را در نظر میگیرند. حداقل منفعتی که صحبت با این افراد میتواند داشته باشد این است که دید شما را گستردهتر میکند و باعث میشود به نکاتی فکر کنید که پیشتر فکر نمیکردید.
در یک کلام، برای تحقیق و بررسی به هیچ حدی اکتفا نکنید. دقیقاً در همان نقطهای که فکر میکنید بررسیهای کافی را انجام دادهاید و اطلاعاتتان برای سرمایهگذاری کافی است، باید به تحقیق خود ادامه دهید؛ چون دنیای ارزهای دیجیتال از حرکت نمیایستد و هر روز پیشرفت میکند.
۳. «ترس از دست دادن» را از خود دور کنید
«ترس از دست دادن» در دنیای ارزهای دیجیتال بسیار رایج است و از اصطلاح «فومو» (مخفف Fear of Missing Out) برای اشاره به آن استفاده میشود. تجربه نشان داده که این ترس بههمان اندازه که رایج است، مخرب هم هست. ترس از دست دادن میتواند کل سرمایهای که شما در طول عمر خود جمعآوری کردهاید را به باد دهد. البته اگر دقیقتر نگاه کنیم، متوجه میشویم که این نکته هم به نوعی با نکته قبلی در ارتباط است. ترس از دست دادن باعث میشود که شما بهصورت هیجانی و بدون تحقیق کافی دست به عمل بزنید. مسلماً نتیجه هر اقدام بدون فکری، چیزی جز ناکامی نیست.
یکی از استدلالهای معروفی که معمولاً برای جذب شما به بازار ارزهای دیجیتال مطرح میشود، این است که «تا الان هر کسی و در هر قیمتی که بیت کوین خریده، سود کرده است». بله این حرف اشتباه نیست؛ در این سالها، حتی اگر روی تمام اوجهای قیمتی بیت کوین هم خرید کرده باشید، احتمالاً در بلند مدت سود کردهاید. اما فقط کسانی طعم این سود را میچشند که بتوانند بعد از ریزشهای سنگین احساسات خود را کنترل کنند و ارزشان را با ضرر نفروشند. این ایمان قوی فقط از کسانی برمیآید که دقیقاً میدانند روی چه چیزی سرمایهگذاری کردهاند.
بهترین و منطقیترین کار این است که بدانید واقعاً در حال خرید چه چیزی هستید و نسبت به ماهیت ارزهای دیجیتال شناخت واقعی پیدا کنید.
این که یک نرمافزار معاملاتی را باز کنید و روند رشد ارزهای مختلف در ۲۴ ساعت گذشته را رصد کنید، اسمش تحقیق نیست. در جامعه ارزهای دیجیتال افرادی هستند که با تکنیکهای خاص خود تعمداً قیمت را بالا میبرند و یا اصطلاحاً قیمت را «پامپ» میکنند. سعی کنید در دام این افراد نیفتید و باز هم تأکید میکنیم که تحقیق کنید، تحقیق کنید و باز هم تحقیق کنید.
۴. به پروژههای بیش از حد خوب و رویایی مشکوک باشید
مانند هر بازار مالی دیگری، دنیای ارزهای دیجیتال هم پر از افراد حقهباز و کلاهبردار است. در این دنیا هر روز با افرادی مواجه میشوید که ادعا میکنند پروژه آنها قرار است جایگزین بیت کوین شود؛ اما از هر صد پروژه، شاید یکی موفق و ماندگار شود.
البته در برخی از مواقع تبلیغاتی وجود دارند که کلاهبرداری هم نیستند و واقعاً جدی هستند؛ اما مشکل آنها این است که فقط جنبه خوب ماجرا را به شما نشان میدهند و این وظیفه شماست که جوانب منفی را هم کشف کنید. بهعنوان مثال، وجود دارند که به شما اجازه میدهند از های ۱۰۰ برابری در استفاده کنید. خب این امکان فوقالعادهای است و در صورت موفقیت، شانس کسب سود شما را بهشکل قابلتوجهی افزایش میدهد؛ اما اگر اوضاع بر خلاف پیشبینی شما حرکت کند، ضرر وحشتناکی را تجربه میکنید.
۵. اعتماد نکنید؛ راستیآزمایی کنید
هرجا که پول زیاد باشد، کلاهبرداران هم هستند. همانطور که گفتم، دنیای ارزهای دیجیتال هم از این قاعده مستثنی نیست. کلاهبرداران برای فریب شما چند راه حل ساده دارند:
- معرفی پروژههای اسکم و تبلیغ توکنهای بیارزش
- معرفی طرحهای پانزی، هرمی و شبکهای
- استخراج ابری (وعده سودهای نجومی در ازای اجاره هشریت)
- حملات فیشینگ و سرقت اطلاعات حساس، از طریق ایمیلها، پشتیبانی جعلی وبسایتها و ایردراپهای جعلی
- صرافیها و کیف پولهای جعلی
- سوءاستفاده از نام اشخاص شناختهشده و دریافت مبالغی به بهانه خیریه، قرعهکشی و …
تمامی این موارد بهسادگی قابل تشخیص هستند؛ کافی است چند دقیقه هیچ کاری نکنید و فقط منطق سودهایی که به شما پیشنهاد میدهند را بررسی کنید. اگر کوچکترین نقطه تاریکی دیدید از سرمایهگذاری صرفنظر کنید.
اگر بخواهیم به یکی از نزدیکترین نمونهها اشاره کنیم، اخیراً ایلان ماسک، میلیاردر آمریکایی در یک برنامه کمدی به نام Saturday Night Live کرد. او در این برنامه با هویت واقعی خود حضور نداشت و در نقش یک متخصص ارزهای دیجیتال به نام لوید اُسترتاگ (Lloyd Ostertag) ظاهر شد. بعد از این برنامه، تیمی از کلاهبرداران حساب جعلی توییتری منتسب به این برنامه را ایجاد کردند و از طریق آن، ۱۰۰,۰۰۰ دلار از سرمایه کاربران را به سرقت بردند. آنها به قربانیان خود وعده جایزهای بزرگ در قالب ارزهای دیجیتال را دادند و از آنها خواستند برای تأیید حسابهای خود، مبالغ کوچکی را در قالب ارز دیجیتال واریز کنند. همین مبالغ کوچک و ناچیز در نهایت به یک کلاهبرداری بزرگ تبدیل شد، بدون اینکه جایزهای در کار باشد.
اگر شما جای این قربانیان بودید چه میکردید؟ آیا ممکن بود که طمع جایزهای بزرگتر، شما را به این وادارد که این مبلغ کوچک را واریز کنید؟ اگر پاسختان مثبت است، بهتر است در مورد رویکرد خود در بازارهای مالی، یک تجدیدنظر اساسی داشته باشید.
بیشتر بخوانید:
۶. قیمت یک ارز دیجیتال به تنهایی چیزی را مشخص نمیکند
ماهیت ارزهای دیجیتال با یکدیگر متفاوت است و بههمان نسبت، سیستم ارزشگذاری آنها هم با یکدیگر فرق میکند. بهبیان دیگر، جهان ارزهای دیجیتال یک جهان آزاد است که در آن هر کسی مختار است ارزی با ویژگیهای منحصربهفرد خود را توسعه دهد. برخی از این ارزها با هدف تقلید از بیت کوین متولد میشوند و برخی دیگر، در پی حل مشکلات دیگری هستند.
البته درست است که در این دنیا همهچیز آزاد است؛ اما موفقیت تضمینشده نیست. بنابراین هر توسعهدهندهای از روشهای خاص خود برای دستیابی به موفقیت استفاده میکند. بهعنوان مثال ممکن است یک ارز دیجیتال قیمت کمی داشته باشد؛ اما تعداد کوینهای آن بهقدری زیاد باشد که حجم بازار زیادی را برای آن به وجود بیاورد. نمونه خوبی از چنین پروژههایی است. در زمان نگارش این مقاله، (ADA) برابر با ۱.۵۷ دلار است؛ اما این ارز دیجیتال از لحاظ حجم بازار در رتبه پنجم سایت قرار دارد. از طرف دیگر، بیت کوین ارز دیجیتالی با عرضه محدود است؛ اما قیمت آن بهقدری زیاد است که باعث شده این ارز دیجیتال در رتبه اول این سایت قرار بگیرد.
بنابراین اگر قیمت ارزی ۱ دلار است، به این معنی نیست که ارزش آن از ارزی با قیمت ۵ دلار کمتر است؛ بسیاری از پروژهها تعمداً تعداد واحدهای بیشتری را برای ارز خود در نظر میگیرند تا برای ریزپرداختها مناسبتر باشد (شما باشید ترجیح میدهید برای یک فنجان قهوه یک واحد ارز پرداخت کنید، یا ۰.۰۰۰۰۰۱ واحد؟).
برای سنجش اعتبار یک ارز دیجیتال، بهتر است از خود سؤال کنید که هدف این ارز چیست و چرا به وجود آمده است؟ توسعهدهندگان آن چه کسانی هستند و چه سابقهای دارند؟ آیا کد این ارز در سایتهایی مانند گیتهاب بهطور مداوم ویرایش میشود یا خیر؟ الگوریتم اجماع آن از نوع است یا (یا گزینهای دیگر)؟ اگر الگوریتم اجماع آن از نوع اثبات کار است، شبکه آن بهنسبت سایر شبکهها چقدر است؟
بهبیان دیگر، هر پروژهای را با خودش مقایسه کنید و آن را نسبت به خودش بسنجید، نه نسبت به بیت کوین